Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1933, Blaðsíða 58

58
Norðan-við hana stendur lágur þursabergshamar upp úr jarðveginum,
hinn eini á eynni, og snýr hann mót suðvestri. Uppi yfir honum að
norðan-verðu er stór þursabergsklettur, sennilega jarðfastur, og fast
við þann klett er annar minni að austan-verðu. Steinar þessir eru
nefndir Grettissteinar, og eru munnmæli um, að skáli Grettis hafi
verið hér hjá þeim, suðvestan-undir hamrinum. í stærri steininn hefir
verið höggvin skál, og var nú vatn í henni; hún er 20 cm. að þverm.
efst, nokkurn veginn kringlótt, og 10 cm. að dýpt; en í minni stein-
inn hafa verið gerðar 2 skálar, misstórar; vestari skálin er sporöskju-
löguð, 18—23 cm. að þverm. og um 8 cm. að dýpt, en hin eystri er
um 25 cm. að vídd efst,1) en nú mun vanta ofan-af henni; hún virð-
ist hafa verið sporöskjulöguð einnig. Báðar voru þessar skálar nú
þurar. Sennilega eru skálarnar fornar, ef til vill frá tíð og veru þeirra
Grettis og Illuga, og Þorbjarnar glaums, í eynni. —
Suðvestan-undir þursabergshamrinum hjá Grettissteinum kvað
Sigurður Sveinsson hafa verið fuglamannakofa í tíð föður síns og á
unglingsárum sinum, á þeim sama stað, er munnmælin sögðu, að
Grettisskáli hefði verið, eftir þvi sem Sigurður skýrði mér frá. Er þessi
staður annar en sá, er Kálund virðist eiga við og honum hefir verið
bent á sem skálastæði Grettis. Hann hefir hlotið að sjá tótt þessa
veiðimannakofa, er hann kom hingað, og kann að eiga við hana með
orðum sínum, en ekki hefir hann heyrt munnmælin, sem Sigurður
sagði mér frá, og ekki hefir hann heldur heyrt nafnið á Grettissteinum
«ða gefið þeim neinn verulegan gaum. — Nú var engar leifar veiði-
mannakofans undir hamrinum að sjá ofanjarðar; að sumu leyti hafa
þær horfið fyrir vatni og vindi, að sumu leyti kaffærzt í áfoki, jarð-
vegi og grasi, sem var hér nú einkennilega mikið á eynni; — Það
var mjúkt og lint, langt í sér og lá allt í legu, svo að ógreiðfært
var fyrir þvi um eyna syðst og um hana alla að norðanverða, þar
sem hún er breiðust; en um miðbik hennar er uppblásið svæði.
Áður en ég færi að rannsaka kofastæðið undir hamrinum, sem
mér virtist vera lang-líklegast til að vera hið forna skálastæði
Grettis, eins og munnmæli bentu til, þau, er Sigurður kvaðst jafnan-
hafa heyrt, áleit ég réttast að gera prófgröft á þeim stað, er Kálund
virtist eiga við sem skálastæði Grettis. Fyrst athugaði ég þó dálítið,
ferhyrnt tóttarbrot, sem var norðaustan-við Grettissteina. Mun það
vera sú kofatótt, sem sumir hafa talið leifar af skála Grettis, eftir
því, sem menn, er farið höfðu út í eyna, höfðu áður sagt mér frá.
1) Mag. Guðni Jónsson mældi fyrir mig skálarnar, meðan ég var að fást
við rannsók þá undir hamrinum hjá, er brátt skal lýst.