Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1933, Blaðsíða 1

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1933, Blaðsíða 1
Sýsla. Sýslumaður. Orðið sýsla merkir verk, vinnu, athöfn, sem maður hefur á hendi, innir af hendi, annaðhvort fyrir sjálfan sig eða annan. »Heldu á sýslu« er í Rígsþulu (17. v.) sagt um Afa og Ömmu; það er húsiðn, sem þar er átt við. Sýsla var (og er) haft um verk, sem maður hefur á hendi fyrir annan mann, einkum um störf, sem innt voru af hendi fyrir land- stjóra, konung. Snemma var talað um »konungssýslu«, »konungssýslu á fjalli« (innheimta skatta), »sýslu á Hálogalandi« o. s. frv. Skattarnir voru sakeyrir, leiðangr, landskyld o. s. frv. í Noregi var það snemma nauðsynlegt að láta menn hafa þessa sýslu á hendi, og voru þeir nefndir sýslumenn, sem til þessa voru valdir. Af því að menn höfðu þess konar sýslu í ákveðnum landshlutum, færðist nafnið yfir á þessa landshluta, og var það ekki nema eðlilegt. Snemma var Danmörk skipt í »sýslur«. Orðið sjálft er samnorrænt, en er ekki til í skyldum málum nor- rænunni; rótin í því er sús- eða ef til vill suhs-, en hin eiginlega merking hennar er ókunn. í Noregi telja sagnfræðingar, t. d. Edv. Bull (Det norske folks liv og historie II., 229), að sýslumenn hafi orðið reglubundnir embættismenn á dögum Sverris konungs, eða á síðara hluta 12. ald- ar. Störf þeirra voru lögregluverk, og þeir höfðu refsivald, þeir skyldu heimta konungsskyldir (tekjur), skipa þingum, vera verndarar alþýð- unnar móti rangindum annara; þeir voru »handgengnir menn«. Á íslandi voru engir þvílíkir sýslumenn fyrr en eftir að það gekk undir Noregs konung; það var auðvitaður hlutur, að þá hlaut konungur að hafa samskonar »sýslumenn« þar, en þeir stóðu undir lögmönnunum. Á þjóðveldistímanum var landinu skipt í þing, 13 alls eftir að Norðlendingar heimtuðu 4 í sínum fjórðungi. — í Jónsbók urðu þó þingin einu færri, alls 12, og hétu: Múlaþing »norðan og sunnan Öxarheiði«, Skaftafellsþing »austan og vestan Lómagnúpssand«, Rangárþing, Árnessþing, Kjalarnessþing, Þverárþing »sunnan og vestan 1
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.