Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1985, Blaðsíða 82

86
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
þær væru enskar.4 í framhaldi af því var sýning á ensku alabastri haldin
1910 í sölum Society of Antiquaries, en myndskreytt sýningarskrá var
ekki gefm út fyrr en 1913, en í hana skrifuðu Hope og E.S. Prior.3 Þar
skipti Prior alabastursmyndunum niður í ákveðin stíltímabil, og enn er
stuðst í megindráttum við þá sundurgreiningu. W.L. Hildburgh lagði
drýgstan skerf til alabastursrannsókna eftir 1920 og safn hans af alabast-
ursmyndum er nú uppistaðan í alabasturssafni Victoria and Albert
Museum.6
Flestar grcinar um alabastur eru frá því fyrir 1950. Aðalsérfræðingur
samtímans um enskt alabastur er Francis H. Cheetham, forstöðumaður
Norwich Castle Museum. Hann vinnur nú að heildarskráningu allra
alabastursverka frá Englandi. Cheetham hefur endurskoðað ýmsar fyrri
rannsóknir svo sem varðandi aldursgreiningu verkanna og greiningu
verkstæða út frá samtímaheimildum. Nýlega kom út eftir hann bók um
alabasturssafn Victoria and Albert Museum sem mun verða ómetanlegt
uppsláttarrit fyrir þá sem rannsaka þetta tímabil miðalda.7
Alabastursiðnaður í Englandi Í340-Í550
Alabastursiðnaður efldist í Englandi um miðja 14. öld. Hann átti
uppruna sinn í skreytingu legsteina úr alabastri er hófst þegar á 13. öld.8
Alabastursverkin voru ijöldaframleidd á verkstæðum sem sérhæfðu sig
í framleiðslu lágmynda og altaristaflna.9 Samkvæmt enskum heimildum
var alabastur einkurn unnið á verkstæðum í Nottingham en einnig í
Chellaston, Burton-on-Trent, Coventry, York, Lincoln og London.10
Mikið var selt af alabastri í Englandi en einnig var töluverður útflutn-
ingur til annarra Evrópulanda þ.á.m. til íslands.
Alabastur var unnið úr námum í Tutbury í Staffordshire og Chella-
ston Hill nálægt Derby. Það er afbrigði af kalksteini og er mjúkt þegar
það kemur úr jörðu en harðnar er það kemst í snertingu við andrúms-
loftið. Alabastur er viðkvæmt efni og hentar því best í litlar högg-
myndir og lágmyndir sem ætlað er að vera innanhúss. Yfirborð þess
tekur mjög vel við lit og gyllingu enda voru myndirnar ríkulega mál-
aðar og gylltar í upphafi eins og allur miðaldaskúlptúr.
Flestar lágmyndirnar voru settar í sérstakar umgerðir eða altarisbrík-
ur. Algengast var á 15. öld að setja 5-9 lágmyndir hlið við hlið í málaða
tréumgjörð, sem altarisbríkur, og vanalega voru postular eða dýrlinga-
myndir til hvors enda. Lágmyndin í miðið var jafnan hæst þeirra og
voru spírur úr alabastri yfir hverri mynd. Bríkurnar voru yfirleitt með
vængjum, vængjabríkur (triptych), þannig að þcim mátti loka og sáust
þá ekki myndirnar. Þetta var mjög hentugt til flutninga, en kom sér