Lögrétta - 01.07.1935, Blaðsíða 9

113
LÖGRJETTA
114
snillinga. Ef drengurinn hefði haft hæfileika
í þá átt. hefði Matth. gert hann að skáldi. Svo
voldug eru hin andlegu öfl, að þau rista dýpra
og ná lengra en nokkurt útvarp. Vel kveðna
vísan eða erindið fylgir manni í einverunni
hjá fjenu og á ferðalögum, styttir manni
stundir og heldur sálinni þý&ri í öllu frostinu.
Skáld af guðs náð eru bestu kennarar, sem
hver þjóð getur eignast. Deyi þau út deyr þjóð-
in, hve miklum mammoni, sem ausið væri
yfir höfuð henni.
Jeg hafði ekki búist við því að kynnast sjera
Matthíasi persónulega og þaðan af síður að
verða nágranni hans, en þó varð jeg fyrir
þessu láni á Akureyri. Við höfum árum sam-
an lesið sömu bækur, sömu tímarit, talað um
alla heima og geima og mörg af kvæðum sín-
um las hann fyrir mig, er hann hafði lokið
þeim.
Það er sagt, að mörg skáld og listamenn
þoli ekki nána viðkynningu vegna ýmsra van-
kanta og bresta, sem komi þá í ljós. Sjera
Matth. þoldi þetta ágætlega, að minsta kosti
ef ekki var við því skilnings- og samúðarlaus-
ari mann að eiga. Hann var ekki eingöngu
listfengt og andríkt skáld heldur góður mað-
ur, sem jekki mátti aumt sjá, og öllum vildi
vel, vægur í dómum um aðra og virti jafnan
flest á betra veg. Hann var að náttúrufari
bjartsýnn maður með bjargfastri trú á sigur
hins góða og trú á góða guðlega forsjón, sem
stýri öllu á besta veg, þó ekki sæist það ætíð
í þessu lífi. Hann var viðkvæm sál í sterkleg-
um líkama, þekti vel kvíðann og sorgina, en
yfirhöndina hafði þó einstakt bjartsýni, sem
hvergi kemur betur fram en í einu aldamóta-
kvæði hans, sem jeg hef reyndar bent á fyr.
Þar segir á einuin stað:
— ,,og glaðir sálir (skulu) sjá þar englavængi,
— er sólu skýla ský —
og heyra i lpfti — halelúja!
Því hvað er mannsins mein?
Hverfandi ský á hveli fleygra stunda,
Hann er á heimleið guð á allar götur.
Leiðin er löng, en heim kemst hver um síðir“.
Fyr má nú vera bjartsýni en að sorgin og
dauðinn sjeu gerð að „englavængjum“, sem
skyggja í svip fyrir sólina í heimi, sem óm-
ar af dýrðinni drottins, þar sem alt tekur
an enda fyrir öllum, hve breyskir sem þeir
e?u, og allir komast heim til hins mikla föð-
u»s. Það er engum gefið að segja slíkt nema
s);áldum af Guðs náð, og Kristur var einn
þf irra er hann sagði: „Elskið óvini yðar,
blíssið þá sem yður bölva!“ o. s. frv.
Það er ekki að ástæðulausu að vjer höldum
hátíð fyrir sjera Matthíasi. Hann hefur gert
mikið fyrir oss alla, skinið eins og ljós i
myrkri sinna tíma og mun lengi lýsa komandi
kynslóðum, því seint mun það fyrnast sem
hann kvað best, bjartsýni hans og bjargföst
„trú á allt hið góða“.
III. Sjera T^Vatthías og tónlístín
”Cvö brjef tíl Sígvalda ‘Kaldalóns
í hinu stóra brjefasafni sjera Matthíasar,
sem Steingrímur sonur hans gaf út á aldar-
afmælinu, er á nokkrum stöðum, í brjefunum
til Höllu á Laugabóli, minst á Sigvalda Kalda-
lóns tónskáld og lög hans. Annars er mjög
lítið í brjefunum minst á tónskáld og tónlist.
En Sigvaldi Kaldalóns á frá sjera Matthíasi
tvö brjef, sem ekki hafa verið prentuð, og af
þvi að sjera Matthías fjallar þar nokkuð um
tónlist og sín eigin kvæði, eru þau prentuð
hjer. Auk þess eru í brjefunum nokkurar eft-
irtektarverðar athugasemdir um önnur efni,
s. s. um trúmál. í brjefi segir Sigvaldi Kalda-
lóns m. a.: Sjera Matthías „hjelt mjög upp á
þetta lag mitt er jeg gerði við sorgarstef hans,
sem hann orti eftir aðra konu sína, „Eins og
ljóssins skæra skrúða“. Sjera Geir vigslubisk-
up sagði mjer, að hann hefði sungið það fyrir
gainla manninn, og hefðu tárin streymt nið-
ur eftir kinnum hans er hann var kominn
fram í lagið“. Sigvaldi gerði einnig lag við
vísurnar, sem nefndar eru í brjefinu hjer á
eftir og er það prentað í Prestafjelagsritinu.
Þýðingarnar, sem sjera Matthías nefnir, eru
danskar þýðingar, sem hann gerði á nokkr-
um íslenskum kvæðum við lög eftir Kaldalóns.
Akureyri 20. mars 1919.
Elskilegi læknir og listamaður.
Þjer sjáið af skrift minni að jeg á ekki hægt
um vik vegna sjóndeprunnnar, og verð því að
biðja vður, fyrst og fremst, að taka viljann
góð-fyrir verkið.