Lögrétta - 01.07.1935, Blaðsíða 44

183
L ÖGRJETTA
184
drukkið óhyggilega og til tjóns. Alment ætti
að nota sem flesta hressingardrykki, heita
eður kalda, en sem minst af hverjum. Má
nefna, einkum á vetrum, mjólkina, holla og
næringarríka, alinnlenda framleiðslu. Einnig
kaffi, te, af innlendum og erlendum efnum,
ehocolade og cacao og ýmist öl eða hin ljettu
borðvín, til glaðnings á mannfagnaðarstund-
um. Virðist mjer með því efnt til þeirra at-
hafna, er á tiltölulega stuttu tímabili þyrftu
að geta blásið í burtu þeim minningum um
oss núlifandi menn og konur, er lotið gætu
að því að vjer — nokkur af oss — hefðum
um of vanið oss við að nota kaffi og sterka
drykki án fullrar varúðar.
Mjer er ljóst að jeg hef hreyft tillögum
um tekjur orkusjóðs, sem valdið geta ágrein-
irigi. Það er örðugt að fjalla um jafn við-
kvæmt mál eins og er meðferð þeirra drykkja,
sem eru eitthvað blandaðir með vínanda. —
En vjer erum nú langt frá hamingjuleið um
ástand áfengismála vorra. Hygg jeg víðsýni
og bjartsýni þau leiðarmerki,'er þeim mál-
um hæfa best nú, því höft og bann er hvar-
vetna reynt Ijettvægt. Tilbúningur áfengis-
blandaðra drykkja mun auðveldur, nothæf
efni ódýr og framleiðslan um margt einföld.
Jeg hygg oss svo á leið leidda um tilbúning
í heimahúsum, að þeir, sem rólega, raunveru-
lega og án hleypidóma athuga ástand um á-
fengismál vor, þeir hljóti að beina.hug og
starfi í aðrar áttir, sem vænlegri eru til ár-
angurs heldur en bann með lögum. Mikill
hluti þjóðar vorrar er andvígur eða þolir
ekki höftin og slítur þau laundrjúgt af sjer.
— Því tel jeg ástæðu til að rýmka höftin,
að minsta kosti um nokkurt tímabil. Það er
sárt þegar ungir menn eyðileggja heilsu og
lífsþrótt sinn með nautn áfengra drykkja. En
það gjöra fáir, hygg jeg að minsta kosti,
með öldrykkju eða hinum ljettari víntegund-
um. Er og eins ægilegt þegar til eyðilegging-
ar á heilbrigði er með höndum haft eitrað á-
fengi, (suðu-vínandi, hármeðöl o.fl.) og ýmsir
óþverradrykkir, þar á meðal drykkjagutl frá
pukurknæpum lítt vandaðra manna. Geig-
vænar eiturtegundir lama líf manna í sumum
heimsálfum. En vjer íslendingar erum ný-
ungagjarnir og innbyrðum yfirleitt ört erlend
áhrif. Hygg jeg ekki of fjarri marki stefnt
þótt fyrst um sinn verði liðin þau nautnalyf,
sem eru þjóðkunn, en nýjum tegundum
þeirra úthýst. — Meðal vor klæðast ýmsar
ungar meyjar fatnaði þeim er hæfir í hita-
beltislöndunum, og pyndingarhælaskóm, mjer
virðist of jafnt hinar kaldari sem hlýrri árs-
tíðir. Og óþroskaðir unglingar byrja að reykja
eiturdreypta vindlinga, konur sem karlar.
Væntanlega verða þessar atliafnir átaldar
síðar, þegar dómgreind manna rís undan
háttsemi (tísku) þeirri, sem um þessar mund-
ir varnar heibrigðu viti aðgang um að meta
rjett hættur þær, er greindar athafnir valda
nú þjóð vorri og koma í ljós með óhreysti
einkennum. Má það hugspurningum valda,
hvort rjett er að elta einn þátt hinna brokk-
gengari athafna vorra (nautn öls og borðvína)
en hefja aðrar óvarfærnar athafnir yfir ský-
in.
Ef ofurlítil eftirgjöf hinna þröngu hafta
reynist ákvarðanaþreki manna um skör fram
örðug, þá örfast bindindisstarfsemin aftur.
Varnirnar reynast oft vel þegar þær eru
skerptar í frjálsu afli hinna innri hugtaka,
algjörlega gagnstætt því þegar reynt er að
beita harðfengi og vefja alt óslítandi fjötr-
um.
IV.
Um stjórn orkusjóðs og tekjur og gjöltl lians
Jeg legg til að hinn umræddi Orkusjóður
íslands verði sjálfstæð stofnun lítið háð flokk-
kynjuðum stjórnarvöldum. Það á aö byggja
orkuverin og styðja orkuveiturnar eingöngu
eftir þeirri röð, sem víðsýn, sanngjörn og
hlutlaus sjerþekking fróðra og góðra manna
ræður til. — Gæta þess og að meta sem
vert er staðhátta athygli skynsamra, gætinna
manna, þeirra, er eiga vit og vilja til að
hagbinda þá dýrmætu fræðslu sem hleypi-
dómalaus reynsla er kjörin til að láta í tje
t. d. á eins manns æfibraut. — Pyrstar í röð
verða þá þær athafnir, sem flestum koma að
hagsælum notum og næst fara um það, að
v|ilda fjárhagslegri þyngd sinni.
Oft reynist það vel að fela fám mönnum
aðalstjórn fyrirtækja eða stofnana. — Pljótt
á litið legg jeg til að sameinað alþing kjósi
2 menn af 5 í stjórn Orkusjóðs. Hæstirjett-
ur vor nefni til hinn 3. bæjarstjórnir í kaup-