Lögrétta - 01.07.1935, Blaðsíða 15

125
LÖGRJETTA
126
skipulagi á stjórnarfar landsbúa, fága líf-
erni þeirra og brejda siðum, og auka smekk
þeirra fyrir bókmentum og listum.
Um 500 e. Kr. rjeðust Germanir inn í
iandið, Jögðu alla Norður- og Austur-Sviss
undir sig og ráku Rómverja suður yfir
Alpafjöll eða settu þá í þrælkun. Germanir
voru kommúnistar, hjá þeim var alt sam-
eign og einstaklingar máttu ekki eigna sjer
Jand, eða þá eltlíi nema örlítið. Þeir ruddu
skóglendið með eldi og stáli og ræktuðu
korn í staðinn.
Þessir nýbyggjar úr norðrinu voru há-
vaxnir, langhöfða, ljóshærðir og bláeygðir,
og þeirra einkenna gætir ennþá allvíða í
Sviss, enda þótt keltneskra og rómanskra
einkenna gæti jafnvel meir. Germanir
ruddu til rúms germönsku máli, sem enn
er talað þar. Þetta mál er sennilega allmik-
ið breytt, en liefur þó ekki haldist í hend-
ur við Jiinar miklu og öru breytingar há-
þýskunnar, enda þótt að stofninn sje hinn
sami. Þeir settust að á einstökuin bænda-
býlum og skírðu þau í höfuðið á sjer líkt
og landnemar íslands gerðu til forna, og
þessi nöfn hafa allvíða haldist fram á
þennan dag.
Germanir komu heiðnir í landið. I helg-
um rjóðrum eða hofum tilbáðu þeir og
blótuðu guðina Wotan (Óðinn), Ziu (Frey)
og Donnar (Þór). 1 þá daga voru dýrustu
fjársjóðir og fegursta skraut látið í dys eða
gröf hius látna. Með kristninni breyttist
þetta og nú leita menn lúsaleit að sjer-
hverjum tíeyring, sem hinn dáni kann að
hafa látið eftir sig.
Kristnitakan hafði mikla menningar-
breyting í för með sjer, en ekki að öllu
leyti ákjósanlega. Siðir fólksins hefluðust
að vísu, bókalestur og listir hófu innreið
sina, en stjettamismunurinn óx, kirkju- og
riddaravaldið dafnaði en alþýðan og
bændastjettin var undirokuð. Fram á 19.
öld voru það íbúar Zurichborgar sem rjeðu
lögum og lofum i allri kantónunni, og sjer
í lagi voru það iðnfjelög borgarinnar, sem
höfðu völdin i sinni hendi. Þessi stjórn var
mjög hörð, íbúar sveitanna voru undirok-
aðir af borgarbúum og höfðu ekki nema
lítil rjettindi á við þá. En á 19. öldinni skall
frelsis og byltingaalda yfir álfuna, þá risu
sveitamenn Zurichkantónunnar úr margra
alda dvala og heimtuðu jafnrjetti við borg-
arbúa, sem þeir og fengu. Frá þeim tima
er hún eitthvert menningarmesta og auð-
ugasta riki innan svissneska rikjasam-
bandsins, jafnframt þvi sem hún er einn af
gróðursælustu og þýttbýlustu blettum álf-
unnar.
VII.
Það er til gömul saga frá þeim timum
])egar kristindómurinn breiddist út um
kantón Zúrich og heiðingjarnir urðu nauð-
ugir viljugir að taka kristna trú eða flýja
land að öðrum kosti. Hún segir frá tveimur
síðustu heiðingjum kantónunnar. Þeir elsk-
uðu heimkynni. sin og vildu heldur hverfa
þaðan burt, en þeir vildu heldur ekki ger-
ast trúníðingar og hverfa frá sinni gömlu
helgu trú. Þess vegna voru þeir ofsóttir,
eltir og setið um líf þeirra af hinum kristna
lýð, sem hataði þá. Loks flúðu þau í helli
einn í kantónunni, sem síðan heitir Heið-
ingjahellir. Það er sagt um heiðingjana tvo,
að hann hafi verið tígulegust hetja og hún
fegurst kona í ríkinu. Þau áttu eitt barn,
sem þau elslcuðu heitar en sitt eigið lif, en
eftir að þau komu í hellinn gátu þau ekki
aflað neins bjargræðis fyrir ofsóknum og
umsátri kristinna manna. Þegar allar bjarg-
ir voru bannaðar, barnið komið að dauða af
hungri, köstuðu foreidrarnir þvi, og sjálf-
um sjer á eftir fram af háum hömrum og
bundu þannig enda á líf sitt. Þegar hinir
kristnu sáu líkin, rjeðu þeir sjer ekki fyrir
fögnuði og færðu guði þaklcarfórnir fyrir
það, að hann skyldi hafa hefnt sin á hinum
óguðlegu heiðingjum.
Þannig er sagan um hina siðustu stoltu
og stórgerðu heiðingja, skyldmenni okkar Is-
lendinga þar syðra, sem trúðu á Óðinn og
Þór. Það er norrænt eðli og norrænn stór-
fengleiki að láta aldrei bugast af ofurefli
múgsins, og að bogna aldrei fyr en maður
brestur og brotnar. Það er stærð norræns
eðlis að standa einn og að standa aldrei
sterkar nje djarfar heldur en þegar maður
,er fyrirlitinn og hataður af öllum öðrum.
Eftirtektarvert er það, að fyrir þá sök að