Lögrétta - 01.07.1935, Blaðsíða 45

185
LÖGRJETTA
186
stöðum þann 4. og sýslunefndir hinn 5. mann.
En áður en kosning fari fram verði Verk-
fræðingafjelag íslands beðið um að benda á
15—20 menn, er það eftir ástæðum hyggur
einua best kjörna til greindra athafna. Vil
jeg láta stjórn Orkusjóðs sjálfa velja sjer
formann, fjehirði og ritara, og skifta verkum
millum sín.
Aður er að því vikið að ríkið er farið
að láta annast störf um eftirlit og leiðbein-
ingar áhrærandi raforkumálin. En af því að
í landi voru ríkir enn verðhrun og bæði
eðlileg og óeðlileg fjárkreppa, þá hygg jeg
æskilegt, að hinn rafmagnsfróði eftirlitsmað-
ur ríkisvaldsins verði fyrst um sinn aðstoð-
armaður orkusjóðs og láti honum í tje, ef
liægt er, alt að hálft starfsafi sitt. Starfið
verður um ýms atriði sameiginlegt og kem-
ur ekki að fullu gagni nema með góðri sam-
vinnu millum allra aðila. Æskilegt hygg jeg,
að minsta kosti einn af stjórnendum raforku-
sjóðs verði sjerfróður um rafmagnsmál og
annar um vatnsvirkjafræði. Þó vil jeg bú-
ast við að störfum verði þannig hagað, að
stjórn orkusjóðs fái aðeins lága þóknun fyr-
ir störf sín. En aðalþáttur leiðbeinandi at-
hafna hvíli um sinn á herðum eftirlitsmanns
með orkuverum í landi voru.
Á líðandi tímum hygg jeg örðugt að sníða
nokkurri stofnun hæfilegan stakk um mörg
ár og þá því síðúr um heilan aldarfjórðung.
— Við áætlun um tekjur og gjöld Orkusjóðs
valdi jeg því það ráð, að ætla honum hinar
sömu árstekjur, eða meðaltalstekjur, um 25
ára skeið. — Ef tekjur hans eru áætlaðar
of háar hin fyrstu ár, þá virðast þó yfirgnæf-
andi líkur til, að þær vaxi allört og drepi
vel í þau auðu hólf, sem hugsa má að kæmu
í ljós fyrstu starfsárin.
Að því er snertir árstekjur af innflutningi
af eldspýtum þá get jeg þess til að þær mættu
nema 40 þúsundum króna. Áður er gjört ráð
fyrir tveim ölgerðarstofnunum og eiga þær
þá að greiða, að undanskildu hinu fyrsta
starfsári, 12 þúsundir króna samtals í leyfis-
gjöld á ári. Ársframleiðslu af öli áætla jeg
1 miljón hálfflöskur og verða þá tekjur af
öltilbúningi með 25 aura gjaldi af hálfflösku,
250 þúsundir króna en allar árstekjur orku-
sjóðs eftir framan ráðagerðu 302 þúsundir
króna. Þetta virðist mjer ekki sjerlega mik-
ið fje til hinna afar nauðsynlegu en höfuð
stólsfreku raforkustarfa. En „safnast þegar
saman kemur.“
Af því jeg lít á umræddan Orkusjóð sem
máttarstoð sterkra og verðhárra oikulinda
þá hef jeg, í frumdráttum að tekjum og gjöld-
um hans, huggreypt honum athafnir með 5
ára millibili.
Þegar jeg byggi á greindum dráttum mín-
um að áætlunum um tekjur Orkusjóðs, þá
telst mjer svo til, að ef hann fær að vaxa
óhreyfður, með 5°/0 ársvöxtum, þar til við lok
hins 5. starfsárs, þá geti hann styrkt tvö
orkuver eins og hjer segir:
Styrkt 1. orkuver 25% af J niilj. Kr. 312.500
Lánað sama 50% af sömu upph. — 625.000
Styrkt 2. orkuver 25% 750 þús. — 187.500
Lánað sama 50% af sömu upph. — 375.000
Upphæð samtals Kr. 1500.000
Samtals lánað................Kr. 1.000.000
—„— veittur styrkur . . — 500.000
Eigendur orkuvera leggja til — 500.000
Þrátt fyrir veittan styrk og lán á Orku-
sjóður að eiga eftir ríflega 150 þúsundir
króna geymdar í banka. Og hið 6. starfsár
bætast honum, auk aðaltekjustofna sinna,
ríflega 78 þúsundir króna sem afborganir og
vextir (1 árgjald af 25 árgjöldum) af lánun-
um til 1. og 2. orkuvers. Á Orkusjóður nú
að geta vaxið ánægjulega hvert ár sem líð-
ur vegna vaxtatekna og afborgana af lánum,
er bætast við aðrar árstekjur hans.
.. Vfirlit um fjárhag Orkusjóðs hef jeg bygt
á því að styrkur og lán greiðist þegar bygg-
ingum orkuvers er lokið. Ennfremur ræð jeg
til að Orkusjóður láni hálft verð, miðað við
byggingar og leiðslukostnað, gegn stígandi
2. veðrjetti í orkuveri með öllum tilheyrandi
orkuveitum og umbúnaði, er jeg lít á sem
eina órjúfanlega heild. Lán þetta greiði
hvert orkuver sjálft með 6% jöfnu árgjaldi
af hinum upprunalega höfuðstóli á 25 árum.
1% af þessum 6% sje eign orkuversins sem
greiðist ef bilun ber að höndum,
í samræmi við framangreint ætlast jeg til
að eigendur að orkuverum leggi fram sem
eign eða lánsfje lU aí verði hvers orkuvers,
með straumleiðslum o. fl. að sama hlutfalli.
Býst jeg við að það reynist í mörgum tilfell-