Lögrétta - 01.01.1936, Blaðsíða 32

67
LÖGRJETTA
68
tveir, Kristján Jónsson og Halldór Daníels-
son, áttu sína greinina hvor, sem stefnt var
fyrir í Lögrjettu, nafnlausar eða með gervi-
nöfnum, og var dæmt fyrir meiðyrði í báð-
um. Hannes Hafstein hafði skrifað nokkrar
greinar í Lögrjettu, 5 eða 6, að mig minnir,
og voru sektir dæmdar fyrir þær allar. En
greinar Klemensar Jónssonar sluppu við
sektir. Sjálfur hafði jeg skrifað flestar af
þeim greinum, sem stefnt var fyrir, en þær
sluppu tiltölulega betur en ýmislegt af því,
sem aðrir höfðu skrifað. Hæstar urðu sekt-
ímar, að mig minnir, fyrir þrjár greinar í
Lögrjettu. Átti jeg eina þeirra, Hannes Haf-
stein aðra, en Halldór Hermannsson bóka-
vörður í Washington þá þriðju.
Eftir að Björn Jónsson var farinn frá
völdum og Kristján Jónsson tekinn við,
gekst Jón Magnússon bæjarfógeti fyrir því,
að slegið var stryki yfir öll málaferlin. Hann
kallaði okkur Ólaf Björnsson einu sinni til
sín og stakk upp á því, að við allir, sem
dæmdir höfðum verið, skrifuðum undir bón-
arbréf til konungs um uppgjöf sektanna.
Hafði hann fyrst talað um þetta við Ólaf
einan. Síðan talaði hann við Pjetur Zophon-
iasson, en jeg við Jón Ólafsson. Allir urðu
þessari lausn fegnir, og Kristján Jónsson
fór með skjalið til konungs eftir þing 1911
og kom aftur með uppgjöf allra sektanna.
Ólafur Björnsson var besti maður í við-
kynningu, síkátur og skemtilegur, og það var
fjarri honum, að ala á óvildarhug til nokk-
urs manns. En vorkunn var honum það, þótt
Isafold væri illskeytin á þessum tímum, þar
sem faðir hans stóð svo mjög fyrir skotum
andstæðinganna. Annars var hann frábitinn
illdeilum, en hlaut að sjá það, eins og við
hinir, að hjá þeim varð ekki komist. Feginn
verð jeg að þessu helvíti er nú lokið, að
minsta kosti um tíma, sagði hann við mig
einn morgun næstan eftir kosningar, þegar
ísafold og Lögrjetta höfðu bitist sem fastast.
Jeg var því líka feginn, og nú löbbuðum við
fram og aftur um Austurstræti og töluðum
um alt í mesta bróðerni. Haraldur Níelsson
mætti okkur, stöðvaði okkur á götunni og
dáðist mikið að því, að við skyldum geta
verið svona sáttir eftir alt, sem á undan var
gengið.
Snemma á þinginu 1911 kom fram van-
traustsyfirlýsing á Björn í báðum deildum
frá fyrverandi flokksmönnum hans. Flutn-
ingsmenn í efri deild voru: Ari Jónsson Arn-
alds, Kristján Jónsson og sjera Sigurður
Stefánsson, en í neðri deild Benedikt Sveins-
son, Bjarni frá Vogi, Skúli Thoroddsen, Jón
á Hvanná og Jón á Haukagili. Benedikt
Sveinsson var formælandi vantraustsins.
Hann lagði aðaláherzluna á það, að Björn
hefði brugðist sjálfstæðismáli íslands og ekki
komið svo fram í Danmörku, sem flokkur
hans hefði ætlast til. Jón í Múla talaði af
hálfu heimastjórnarflokksins og lýsti því
yfir að hann væri vantraustsyfirlýsingunni
samþykkur. Var hún samþykt í neðri deild
með 16 atkv. gegn 8. Þeir þingmenn sjálf-
stæðisflokksins, sem að vantraustsyfirlýsing-
unni stóðu, voru nefndir sparkliðið. ísafold
valdi þessum mönnum mörg óþvegin orð,
kallaði þá m. a. valdafíkin og hálaunagráðug
smámenni. Voru 10 menn í sparkliðinu, en
14 í þeim hópi, sem Birni fylgdi. Jón á
Haukagili hafði sagt sig úr flokknum. Sama
gerði Hannes Þorsteinsson litlu síðar, en
Kristján Jónsson var rekinn úr flokknum,
er hann tók við ráðherraembættinu eftir
Björn. Var reipdráttur um það innan sjálf-
stæðisflokksins, einkum innan sparkliðsins,
hvor þeirra Kristján eða Skúli skyldi taka
við embættinu, en Kristján varð fyrir val-
inu með því að heimastjórnarmenn studdu
hann.
Fjölmennir kjósendafundir höfðu verið
haldnir í Reykjavík skömmu fyrir þing og
urðu fylgismenn stjómarinnar þar undir í
öllum málum. En það var einkum banka-
málið, sem feldi Björn Jónsson. Þingið skip-
aði í það rannsóknarnefnd og hún átaldi
gerðir hans harðlega, og þingið dæmdi frá-
vikning gæzlustjóranna ólöglega.
Björn var nú tekinn að eldast að heilsa
hans þorrin jafnvel fremur en ætla mátti
aldursins vegna. Ráðherratíð hans hafði
verið stutt en stórviðrasöm. En þótt hann
biði algerðan ósigur á þinginu 1911, átti
hann samhug margra fyrir skörungsskap
sinn og kjark í langvinnri baráttu og afburða
dugnað og sjerkennilega ritlist í blaðamensku
sinni. Hann var enn kosinn á þing í Barða-