Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.03.1880, Page 61

125
en þúsund árum fyr hafði járnöldin gjört vart við sig
á Grikklandi og í suðurlöndum Evrópu, og miklu fyr
á Egyptalandi. það leiddi beinlínis af járnöldinni, að
Grikkir stofnuðu þar nýlendur, sem fluttu mentunina
lengra og lengra víðs vegar um heim : við Svartahaf-
ið, á Ítalíu og suðurströnd Frakklands; en það er eink-
um á Svartahafs ströndunum, að dýrmætar fornleifar
og fegurstu listaverk sanna og sýna, hversu mikil
mentun þegar var þangað komin með Grikkjum á
sjöttu og sjöundu öld fyrir Krists burð. þessi mentun
hafði aptur áhrif á hinar skýtisku þjóðir, sem bygðu
þar fyrir norðan, en þau hverfa alveg þegarviðKiew
og Poltava; þar fyrir norðan (hvað þá heldur í Norður-
löndum) finnast engar griskar fornleifar né peningar,
og það enda þótt verzlanin gengi þá alt norður að
Eystrasalti.1
Til Norðurlanda kom jámöldin sunnan úr Evrópu,
og voru vopnin því ljótari, sem hún fiuttist norðar.
Merki til samgöngu við Rómverja sjást á því, að róm-
verskir peningar frá fyrstu öldum eptir Krists burð
hafa fundizt við Eystrasalt Rússlands-megin, og frá
eldri járnöldinni hefir fundizt fjöldi af verkfærum, hér
umbili2oo, álitlum bletti fyrir sunnan Rígaflóa, og ber
þetta með sér, að einhverr siður hafi erfzt frá eiröld-
inni, og að menn annaðhvort hafi gefið guðunum fórnir
eða lagt dánarfé í jörðu. En frá Rússlandi er þessi
járnmentun ekki komin til Norðurlanda, heldur sunnan
og vestan að.2
Að dæmi Worsaaes skiptamenn járnöldinni í þrjá
kafla: i, elztu járnöld, 2, mið-járnöld og 3, yngstu
járnöld.
*) Worsaae, i Aarb. 1872, bls. 383—384. — Antiquarisk Tidskrift
1852—1854. bls. 335—384-
2) Worsaae, i Aarb. 1872, bls. 388 0. v.