Eimreiðin - 01.09.1897, Blaðsíða 30

190
Lærisveinarnir liggja mestan tima árs í leti og ómennsku, og þegar bú-
ið er að útskrifa þá, halda þeir annaðhvort letilífi sinu áfram, eða gefa
sig að veraldlegum störfum. Loks verða þeir prestar, og þá taka við
búksorgirnar og fátæktin. Brauðin eru rýr, þeir eiga fyrir konu og
börnum að sjá, og verða þvi að þræla frá morgni til kvölds eins og
óbrotnir vinnumenn og geta þvi litt borið umhyggju fyrir sínu andlega
uppeldi. Jeg hef sjeð úrvalið af prestunum hjer nyrðra og mjer til mik-
illar undrunar orðið þess var, hve grunnt þeir rista. Þeir geta þvælt
aptur og fram og fram og aptur um smámuni, en þegar um eitthvað
vandasamt og alvarlegt er að ræða, verða þeir orðlausir. Hinn 21. þ. m.
skoðaði jeg brjefaskrinu stólsins, en hún er i því ásigkomulagi, að varla
getur verra verið. Þar var rótað saman í eina bendu áriðandi skjölum,
svo sem skólareglugjörðinni, gjafabrjefum og yfirreiðarbókum biskupanna,
að jeg ekki minnist á konunglegar tilskipanir, sem ekki voru nema sárfá-
ar. Jeg hef því skrifað erfingjum biskupsins sáluga og krafizt af þeim
allra opinberra skjala, er kynnu að vera í þeirra vörzlum, og auk þess
beðið Lafrentz amtmann að vera mjer hjálplegan í því efni. I gær fjekk
jeg mjög kurteislegt brjef frá Jóni biskupi Árnasyni í Skálholti, og býðst
hann til að láta mjer í tje alla ástsemd og vináttu. Hann hefur, sóma-
mennið að tarna, eptir beiðni minni sendt mann 20 mílur til að sækja
kverin, sem jeg hef meðferðis. Raunar kemur hann í brjefi sínu fram
með fjölda af athugasemdum við nýja kverið, en það er auðvelt að
■eyða þeim öllum. — Fyrir flutning á dóti mínu heim til staðarins varð
jeg að gjalda rúma 40 dali i krónumynt.
Hólum 28. sept. 1741.
IV.
Eptir því sem mig minnir, gat jeg í brjefum mínum í fyrra eitt-
Lvað um kirkjusiði. Með því jeg hygg, að yður muni ekki fjarri skapi
-að heyra nokkuð meira um það efni, þá vii jeg nú halda þvi áfram, og
ætla þá að geta þess, er konur eru leiddar í kirkju. Áður guðsþjónust-
an hefst, nema þær staðar við innri dyr kirkjunnar með barnið á hand-
leggnum. Eins og siður er til á Holtsetalandi heldur presturinn stutta
tölu yfir þeim, og tekur þvi næst i hönd þeim og leiðir þær inn eptir
kirkjugólfi og í stól þann er næstur er kórnum. A leiðinni mælir hann
fram þessi orð: »Konunni ber að ganga i helgidóm Guðs og færa hon-
um þakkarfórn.« Regar konan er komin inn i stólinn, krýpur hún á
knje með barnið á handleggnum, en fær það von bráðara i hendur kon-
um þeim, er næstar henni sitja. Presturinn staðnæmíst fyrir framan
stólinn og syngur sálminn: »Herra Guð Faðir hlifð þin sje,« og að því
búnu stendur konan upp aptur. Um altarisgöngur er eigi annað að segja
en það, að þegar borðgestirnir eru fleiri en svo, að þeir geti allir i einu
kropið niður við gráturnar, þá krjúpa hinir niður á gólfinu umhverfis
Pegar biskupinn fer til altaris, er höfð hin mesta viðhöfn. Eptir
.að hann er búinn að skripta, er síhringt einni klukku þar til guðsþjón-
.ustan hefst. Pegar búið er að lesa inngangsbænina, er sihringt einni