Eimreiðin - 01.09.1897, Blaðsíða 74

234
hag landsins og þjóðarinnar, atvinnuvegi og framfarir á seinni árum. Var þar
fjöldi manna viðstaddur og margt stórmenni, enda langar greinar um fynrlestur-
inn i norskum blöðum.
Þá hjelt og umsjónarmaður P. Feilberg (24. febr.) merkilegan fyrirlestur í
landbúnaðarfjelaginu danska (»Det kgl. danske Landhusholdningsselskab«) um
ferð sína til íslands síðastliðið sumar. Gat hann þess fyrst, hve íslenzkir stað-
hættir væru að öllu leyti frábrugðnir dönskum staðháttum, og lýsti því næst
loptslagi og landslagi, og tók fram ýmsar þýðingarmiklar athugasemdir viðvíkj-
andi jarðfræði og plöntufræði landsins. Hann lýsti og hinum fjórum búnaðar-
skólum, hverjum fyrir sig, og ljet vel af þeim. Hvað hann miklar framfarir hafa
orðið (einkum á Norðurlandi), í íslenzkum búskap, vegabótum o. fl. á því 20
ára bili, er liðið væri frá því hann síðast kom til íslands. En íramfarirnar í
búnaði væru þó að eins í byrjun, og vantaði mikið á, að við mætti una. Bún-
aðarskólarnir áleit hann að ættu að ganga í sömu praktisku stefnu sem nú, sem
eins konar fyrirmyndarbú, en auk þess væri hin mesta þörf á innlendum, visinda-
legum efnarannsóknum; á þeirn einum yrði öll íslenzk búfræði að byggjast, með
því að allt væri svo frábrugðið því, sem ætti sjer stað annars staðar. Þannig
væru t. d. fslenzkar skepnur sólgnar í sumar fóðurjurtir, sem danskur kvikfjenað-
ur vildi ekki líta við, er virtist benda á, að meltingarfæri dýranna mundu laga
sig eptir þeim jurtaforða, er fyrir hendi væri. Hann lagði og fram efnarannsókn-
ir á íslenzku heyi og jökulvatni, er sýndi, hve afarmikil frjófgandi áhrif það gæti
haft á jarðveginn. Margt fleira tók hann fram, sem hjer yrði of langt upp að
telja, og bar allur fyrirlesturinn vott um, að maðurinn er bæði vel að sjer,
glöggskyggn og góðgjarn. Væri mikið í það varið, að fá opt slíka gesti til lands-
ins, sem bæði vilja og geta skilið ástæður vorar og landshætti og benda með
góðgimi á það, sem ábótavant er. V. G.
ELDFJÖLL OG JARÐSKJÁLFTAR Á ÍSLANDI (»Vulkaner og Jordskjælv
paa Island«, Khöfn 1897) heitir nýútkomin bók, sem dr. porvaldur Thóroddsen
hefur skrifað fyrir »Udvalget for Folkeoplysnings Fremme«. Er efni hennar, eins
og titillinn sýnir, bæði lýsing á eldfjöllum, hraunbreiðum, gígum o. fl. og saga
eldgosa og jarðskjálfta á íslandi, og fylgja til skýringar 6 landsuppdrættir og 21
mynd af einkennilegum stöðum, eldgígum, hraunum o. fl. Er bókin bæði mjög
fróðleg og skemmtilega skrifuð og væri garnan að eiga hana á íslenzku. Þeir,
sem dönsku skilja, eiga hægt með að fá sjer hana, því hún kostar ekki nema
85 aura. V. G.
UM NÁTTÚRU ÍSLANDS hafa síðasta ár komið út tvær ritgjörðir í
dönskum tímaritum, er talsvert hafa aukið þekkingu manna á útbreiðslu plantn-
anha á Islandi. Önnur ritgjörðin er eptir Stefdn Stefdnsson, skólakennara á Möðru-
völlum, og nefnist »Fra Islands Væxtrige« III. (í »Vidensk. Meddel. fra den natur-
hist. Foren.«, Kbh. 1896). Stefán hefur í mörg ár fengizt við gróðrarrannsóknir
á íslandi og farið um mestan hluta "landsins. í þessari ritgjörð telur hann upp,
hvað hann hefur fundið 6 síðustu árin, bæði sjaldgætar jurtir og plöntur, er
eigi hafa fundizt áður á íslandi. Hann telur f ritgjörðinni 16 plöntul áður
ófundnar á íslandi (í ritgjörðinni stendur 17, en það er bersýnilega prentvilla), og
auk þeirra 8 frábrigði. Áður þekktu menn á íslandi 423 tegundir hærri jurta
(blómjurtir, burknar og eltingar), og er þessum 16 er bætt við, verður tal-
an 439.