Eimreiðin - 01.09.1900, Síða 31

l9
Pað er alkunnugt, að hér er ekkert gert af prívatefnum, sem
varðar opinbera hluti eða almennings heill; enginn fórnar ein-
um eyri til þess, og aldrei hefur heyrst að nokkur maður gefi
kirkjunni eyris virði, þvert á móti er kirkjan fremur rýjuð, eins og
nú sást, þegar orgelinu var fleygt á burtu sem ónýtu. En þrátt
fyrir þetta eru Reykjavíkurbúar mjög velgjörðasamir menn. Menn
mögla ekki út af því, þótt lagðar séu á bæjarmenn um 14000
krónur á ári til fátækra; þó að þetta sé lögboðið, og þó að þetta
sé óheyrileg ánauð og ósómi, þá möglar enginn, og það er vel-
gjörningur engu að síður.1 En hver mun telja alt það, sem fá-
tæklingum — sumum óverðugum — er gefið hér af frjálsum vilja?
Hver veit, hversu miklu það nemur, sem Thorvaldsensfélagið gefur
á ári hverju? Eetta er aldrei nefnt, en þar á móti fáum vér að
vita, hversu margar miljónir einhverjir maurapúkar í Ameríku eiga!
FRAMFARIR. Af öllu því, sem nú hefur sagt verið, má sjá
hversu Reykjavík hefur fleygt fram á síðasta mannsaldri. Raunar
eru þetta alt öðruvísi framfarir en þær, sem blaðamennirnir pré-
dika; en þó að þetta, sem enn er fengið, ekki sé í stærri stíl eða
mikilfenglegra en það er, þá er það verulegar framfarir, sem eru
bygðar á eðlilegum gangi lífsins, en hafa ekki orðið að náttúrunni
nauðugri og alt í einu, eins og æstir »framfaramenn« ætlast til.
Iðnaðarmönnum hefur fjölgað ákaflega mikið síðustu árin, og þótt
barlómurinn sjáist alt af öðru hvoru í blöðunum, þá er samt ekki
að sjá neina tiltakanlega fátækt hér, alt slæpist einhvernveginn af,
og kvartanir um atvinnuleysi er vandræðaþvaður. I’ar sem áður
var ekki unt að fá gert við úr eða sigurverk, nema láta einhvern
gullsmið káka við það, þó að hann kynni ekkert að fást við slíka
hluti, þá eru hér nú ágætir úrsmiðir, sem ekki einungis geta gert
við úrin, heldur og sjálfir smíðað úr eins fögur og vönduð og gerð
eru í útlöndum; raunar hefur íslendinga aldrei vantað hagleiksgáfu,
og þess konar og margt annað hefur verið smíðað fyr, en það var
alt grófara og gert með lakari verkfærum; þarf ekki annað en
fara til Magnúsar Benjamínssonar, til þess að sjá hans meistara-
smíði á stórum stundavísirum, sem ekki skeika um eina sekúndu
1 Árið 1889 var varið til fátækra-framfæris á öllu landinu; 191,640 krónum;
en árið áður: 209,426 krónum (Isafold 2. desember 1893). Einhversstaðar var tekið
fram, hversu mikið Vesturheims-»Islendingar« gæfi sínum fátæklingum, svo sem til
að sýna, hversu þeir væri okkur fremri í þessu sem öðru.