Eimreiðin - 01.09.1900, Page 52

212
Að því er myndlistina snertir, þá er frekast um afturför
að ræða. Reyndar hafa íslendingar aldrei átt neina fræga málara,
myndhöggvara né skrauthýsameistara. En af mörgu má þó sjá,
að listnæmi og hagleiksíþrótt hefir fyr meir verið langtum meiri
á íslandi en nú. Pa vóru reflar, dúkar og tjöld prýdd prýðis-
fögrum listofnum eða útsaumuðum skrautmyndum, myndir af goð-
um, mönnum og dýrum o. s. frv. grafnar og skornar í tré og bein,
og malmmyndir og margs konar málmsmíði gert af hinum mesta
hagleik og listfengi. Til þess að sannfærast um þetta, þurfa menn
ekki annað en að bregða sér inn á Forngripasafnið. í*ar má sjá
nokkuð af slíku frá öllum öldum. Og sama má sjá í f’jóðmuna-
söfnunum í Kaupmannahöfn og Stokkhólmi og jafnvel á söfnum í
Lundúnum, En nú má heita að allur þessi listaiðnaður sé nálega
horfinn hjá hinni íslenzku þjóð. Hér um bil einu menjarnar af út-
skurðinum munu nú vera fáeinir mataraskar, spænir og rúmfjalir í
sumum útkjálkasveitum, ef allur útskurður hefir annars ekki verið
lagður gersamlega fyrir óðal. Útsaumur og listvefnaður (spjaldvefn-
aður, flosvefnaður o. s. frv.) mun dálítið stundaður, en þó vera
skuggi einn hjá því, sem áður var. í málmsmíði mun nú lítið bera á
listasmekk og hagleiksíþrótt, nema í silfur- og gullskrauti því (eink-
um víravirki), er á við skautbúninginn, og þar þó mest fylgt göml-
um .fynrmyndum, en litlu eða engu nýju við bætt.
Eini málari aldarinnar, sem gengið hafði á listaskóla, Sig-
urður Guðmundsson (f 1874), var óefað miklum hæfileikum
búinn, en eftir hann liggur þó nauðalítið sem málara, af því hann
sökti sér algerlega niður í rannsóknir á þjóðháttasögu landsins.
En hann hafði þó eigi alllitla þýðingu fyrir landið, bæði með því
að glæða listasmekk manna og með því að koma Forngripasafn-
inu á fót.
Dálítill vísir til listasafna hefir þó komist upp á hinum síðasta
fjórðungi aldarinnar: málverkasafnið í alþingishúsinu, þar sem eru
mörg falleg og góð málverlc, þó þau séu öll útlend. Par eru og
höggmyndir af Jóni Sigurðssyni og Bjarna Thórarensen og 2 högg-
myndir eftir ungan íslenzkan myndhöggvara. Á Austurvelli er
myndastytta Alberts Thorvaldsens, eina myndastytta landsins.
í sönglistinni hafa framfarirnar orðið miklar á hinum síðari
hluta aldarinnar. í byrjun aldarinnar gauluðu menn rímurnar og
kyrjuðu bæði veraldleg kvæði og sálma með eldgömlum kirkju-
lögum, sem höfðu viðlíka sönggildi og söngur manna í Norðurálfunni