Eimreiðin - 01.09.1900, Blaðsíða 68

228
nægilegu fjármagni til að fullnægja öllum sanngjörnum kröfum
landsmanna. Að vísu sá þingið sér ekki fært að ráða því máli til
lykta að sinni, af því frumvarp það, er fyrir því lá, var svo lítt
undirbúið, en það tók það til rækilegrar meðferðar og skoraði á
stjórnina að rannsaka málið og undirbúa undir næsta alþingi, og
að leggja það þá fyrir þingið, ef það reyndist vel fallið til þess
að verða gert að lögum. í*að er því enginn vafi á, að frumvarpið
rís upp aftur í einhverri mynd, hvort sem fyrirkomulag bankans
kann að verða alveg það sama, eins og farið var fram á á síðasta
þingi, eða nokkuð með öðru móti. Allir skynsamir menn verða
líka að játa, að slík bankastofnun er afarnauðsynleg og mundi
geta haft ómetanlega þýðingu fyrir atvinnumál landsins. Án slíkrar
stofnunar er ekki hugsanlegt að verzlunin geti orðið innlend, né
vöruskifta- og skuldaverzlunin afnumin. Án hennar eru heldur
engin líkindi til að neinum stærri iðnaðarfyrirtækjum verði komið
á fót og vatnsafl landsins notað, sem vera ber. Og verulegar
umbætur á landbúnaði og fiskiveiðum landsmanna geta heldur
varla átt sér stað, meðan engin slík öflug peningastofnun er til í
landinu. Skyldi ekki t. d. annað hafa orðið ofan á með kaup-
félögin og verzlun þeirra orðið í dálítið réttara horfi, ef þau hefðu
getað notið aðstoðar öflugs banka meðan þau vóru að koma fót-
um undir sig? Á því er enginn vafi; því skynsamlega var til
þeirra stofnað, þó að bankaleysið hafi gert að verkum, að þau
hafa ekki náð tilgangi sínum og komist í öfugt horf.
En þó að allir verði að játa, að mikil nausyn sé á, að öflug
bankastofnun komist upp í landinu, hafa þó komið fram heldur en
ekki háróma raddir gegn hinni fyrirhuguðu bankastofnun, af þ\ í
að ætlast væri til að mikill hluti af stofnfé hans yrði útlent fé, svo
gróði bankans lenti að miklu leyti í höndum útlendinga. Petta
sýnir, hve kínverskuandinn er ríkur hjá sumum mönnum á íslandi,
barnaskapurinn og öfundsýkin. Altaf er verið að kvarta um pen-
ingaskortinn í landinu. og að þar vanti fé til allra framkvæmda,
svo ekkert sé hægt að vinna, — okkur vanti íé, fé. En svo þegar
útlendingar koma og bjóða fram féð, þá á að vera ófært að þiggja
það, af því að það komi frá útlöndum. En hvaðan ætlast menn
þá til að féð eigi að koma, ef það má ekki koma þaðan, úr því
það er ekki til í landinu sjálfu? Ætlast menn kannske til að gull-
inu rigni niður úr skýjunum, ef menn að eins æpa nógu hátt um
að ekkert sé hægt að gera fyrir peningaleysi ? Nei, féð verður að