Eimreiðin - 01.09.1906, Qupperneq 8

Pað er kunnugra en frá þurfi að segja, hversu holdsveikin
þrífst betur á öllum óþrifaheimilum. eins hér á landi sem annar-
staðar í heiminum, og það eru í rauninni fáir sjúkdómar, sem
betur hafa sýnt og sannað þýðingu þrifnaðarins en holdsveikin.
Pessi sjúkdómur þektist upprunalega einungis í Austurlöndum og
hefur haldist þar alt fram á vora daga meðal hinna ýmsu hálf-
mentuðu og óhreinlátu þjóða. Pað var fyrst með krossferðunum,
að veikin barst til Evrópu á 12. og 13. öld. Hún breiddist síðan
um alla álfuna, því þá var óþrifnaður á svipuðu stigi í öllum
löndum, en smátt og smátt, með vaxandi menningu og vaxandi
þrifnaði hefur tekist að uppræta sjúkdóminn í flestum mentuðum
löndum. Veikin þekkist nú á tímum aðeins í þeim löndum, þar
sem þrifnaður er enn þá á lágu stigi.
Pá vil ég minnast á einn sjúkdóm, sem enginn vafi leikur á,
að óþrifnaður á mikinn þátt í, því reynslan sýnir daglega, að
hann heimsækir aðeins örsjaldan fólk, sem er þrifið og þvær sér
daglega. Þennan sjúkdóm þekkja allir, þ. e. fingurmein. Auð-
vitað geta allir fengið fingurmein, en allir læknar munu þó vera á
sama máli um það, að meiri hluti allra, sem koma tii þeirra með
þennan kvilla, hafa óhreinar hendúr og virðast örsjaldan þvo þær.
Fáir munu jafnsóðafengnir með hendur sínar og fiskimenn á skút-
um vorum heima á íslandi, en af því leiðir líka að óvíða eru
fingurmein jafntíð og hjá þessari stétt manna. Sérhver skipstjóri
ætti vandlega að hafa gát á því, að skipverjar þvægju daglega
hendur sínar. Með því móti yrði komið í veg fyrir mikið af því
fjártjóni, sem þessi handlami hefur í för með sér.
Pannig má telja upp allflesta bakteríusjúkdóma og leiða ýms
rök að því, að allur þrifnaður stemmir stigu fyrir útbreiðslu þeirra
að meira eða minna leyti.
Enn má geta eins sjúkdóms, sem algengur er á íslandi og
sem ég tel vafalaust að muni réna mikið með vaxandi þrifnaði.
Pað er sullaveikin. Hún hefur rénað stórlega síðan alþýða
fræadist um upptök hennar. Nú vita menn, að hún stafar frá
hundunum, og að gætileg og þrifaleg umgengni við hundana getur
komið í veg fyrir hana. Prófessor einn í læknisfræði við háskól-
ann, sem ætíð hafði gaman af að koma okkur til að brosa, sagði
einu sinni í fyrirlestri um sullaveiki, sem ég hlustaði á: »Ef Is-
lendingar gætu aðeins lagt niður þann ljóta vana að éta hundasaur,
þá fengi enginn þeirra sullaveiki.« Allir fóru að skellihlæja og