Eimreiðin - 01.09.1906, Blaðsíða 60

220
þjóðræðismönnum, ritstjóri Skúli Thoroddsen, lagði og Jótlands-
ferðina undir höfuð og sat kyr í Kaupmannahöfn og ræddi þar
við nokkra danska blaðamenn og fleiri. Kom þá í ljós, að hann
»gat ekki þagað«, eins og sumir stjórnarmenn komust að orði,
því hann reit þá snjalla gréin í »Politiken« um kröfur íslendinga.
Var að henni gerður hinn bezti rómur, sem sýndi, að ekki er það
neitt óráð að reyna að skýra málið fyrir Dönum. I’á stefndi og
þriggja manna nefnd úr minnihlutaliðinu foringjum flestra hinna
dönsku flokka, hverjum í sínu lagi, á fund með sér, og ræddu
við þá um kröfur íslendinga. Urðu undirtektir þeirra hinar beztu
og hétu þeir liðsinni sínu. Var að lokum svo komið, að sú nefnd
átti ekki aðra eftir en foringja stjórnarliðsins danska (»umbóta-
flokksins« svokallaða), en þeir kynokuðu sér við að ræða málið
við minnihlutamenn eina sér og vildu annaðhvort að allir þing-
menn eða fulltrúar allra þingflokkanna íslenzku tækju þátt í sam-
talinu. Sneri þá dr. Valtýr (sem mest hafði beizt fyrir að koma
mönnum saman til viðtals) sér til héraðslæknis Guðmundar Björns-
sonar og bað hann að styðja að því sín megin, að stofnað yrði
til almenns fundar meðal þingmanna og ríkisþingsmanna og hét
hann góðu um. Gengust og nokkrir danskir þingmenn fyrir hinu
sama sín megin, enda varð það og úr, að sá fundur var haldinn
í ríkisþinghúsi Dana 29. júlí. Voru þar staddir álíka margir ríkis-
þingsmenn og alþingismenn og tveir hinna dönsku ráðherra, for-
sætisráðherrann Christensen og dómsmálaráðherrann Alberti. Peir
töluðu báðir fleirum sinnum. Par var og ráðherra vor, en hann
lét lítið á sér bera, því hann sagði ekki eitt einasta orð. Af hendi
alþingis töluðu þrír framsögumenn, er til þess höfðu verið nefndir,
hver af sínum flokki, en auk þess þrír aðrir þingmenn síðar meir.
Pess var óskað, að ekki væri skýrt frá þeim umræðum í
blöðum, sem þar fóru fram, og skal því ekki nánar að þeim vikið.
Pess eins skal getið, sem kalla má mikil og óvænt gleðitíðindi,
að öllum þingmönnum tókst þar að verða nálega sammála um
kröfur vorar gegn Dönum. Munurinn var að minsta kosti svo
lítill (lá mest í orðalagi), að Danir urðu hans ekki varir, og virtist
alt alþingi standa sem einn maður — jafnvel í undirskriftarmálinu
hvað þá heldur öðru. Petta varð með því móti, að allir ræðu-
menn stiltu svo orðum, að kröfurnar kæmu aðeins fram í stórum
dráttum, meginatriðin ein, en á afleiðingaatriði og fullkomin sér-
málaatriði var ekki minst.