Eimreiðin - 01.09.1906, Blaðsíða 63

223
af milliþinganefnd, er skipuð sé mönnum úr öHum flokkum úr báðum
löndunum, óska þeir, að hönd sé lögð á verkið.
Með þessu móti má eyða hinni miklu og römmu beizkju íslend-
inga gegn oss Dönum. í’að má alt gera með samningum og í bróð-
erni. í’ess vegna ættu menn án alls tillits til flokka og án ónauðsynlegs
dráttar að byrja á þessum samningum«.
5. ágúst flytur »Politiken« enn þriðju greinina með fyrirsögn-
inni »íslenzka nefndin«, og hljóðar hún þannig:
»Á fundi þeim, sem íslendingar héldu á »Botníu« á leiðinni hingað,
komu þeir sér, án tillits til flokka, ekki aðeins saman um, hvernig þeir
skyldu einskorða stjórnmálakröfur sfnar, heldur líka um að selja þær
fram í Danmörku sem einróma kröfu af hálfu allra íslendinga. Peir
urðu ásáttir um, að flokkadeilur þeirra innbyrðis, sem oft eru ærið
harðar, skyldu látnar lúta í lægra haldi gagnvart framsetningunni á
kröfum allra íslendinga gegn Dönum. Menn geta ekki annað en dást
að því, hve fyllilega þeim tókst einmitt þetta síðastnefnda. Meðan þeir
dvöldu hér í Danmörku létu þeir ekki í eitt einasta skifti brydda á
neinum flokkadeilum sín á milli. Gagnvart oss Dönum voru þeir allir
íslendingar og samtaka.
f’etta varð til að gefa kröfum þeirra afl og skapa virðingu fyrir
þeim. í’að ber líka vott um hátt menningarstig í pólitík.
Islendingar vita ekki aðeins í stórum dráttum, hvers þeir vilja
krefjast af Dönum, en þeir hafa líka gagnhugsað málið í öllum atriðum,
alt niður að aðferðinni, sem beita eigi við að koma kröfunum fram.
Þetta sýndi sig meðal annars í því, að þeir kröfðust ekki skipunar
á milliþinganefnd svona rétt út í bláinn, heldur gátu fyrst og fremst
skýrt kveðið á um, hvað hun ætti að fást við, og því næst var þeim
algerlega ljóst, hvernig hún ætti að vera skipuð.
í því efni eru sem sé sérstakir erfiðleikar. Ef íslendingar hefðu
verið gersneyddir póUtiskri menning, mundu þeir hafa heimtað, að al-
þingi og ríkisþing skyldu kjósa jafnmarga menn í nefndina. Ef þeir
hefðu ekki náð meiri pólitiskum þroska, en — eins og hið núverandi
stjórnarlið Dana — að láta tillitið til flokksins ganga fyrir öllu, mundu
þeir ekki hafa hugsað sér annað gjörlegt, en að meirihlutinn á alþingi
skipaði meirihluta hinna íslenzku sæta í nefndinni.
En íslendingar, sem hafa glögt og vel þroskað pólitiskt auga, sáu
einmitt þá dagana, sem þeir dvöldu hér, að danska ráðaneytið að
nokkru leyti eyðilagði konungsúrskurðinn um nefndina, sem skipuð var
til að fjalla um breyting á utanríkisráðaneytinu, með því að ráðaneytið
einungis af tilliti til flokks síns skipaði öðrum eins mönnum og A. Nielsen
og Jensen-Sonderup í þá nefnd, þótt þeir beri ekki frekara skyn á utan-
ríkismálefni og atvinnumál bæja en kötturinn. Aðeins stjórnarliðið og
bandamenn þess, hinir óháðu hægrimenn, fengu sæti í þessari nefnd.
f’etta vakti þann geig hjá íslendingum, að þeir einmitt kröfðust
þess, að allir danskir flokkar skyldu eiga fulltrúa í þeirri nefnd, sem
þeir óska að fá skipaða; og til þess að það gæti orðið, tóku þeir í
viðræðum við danska ríkisþingsmenn fram, að þeir væru fúsir á að láta