Eimreiðin - 01.05.1909, Blaðsíða 12

92
í raun og veru sjálfstæðust og bezt á vegi stödd, sem er auðug-
ust af þeim mönnum, sem eru vandaðir og vel gerðir, að hugar-
fari og breytni. Mennirnir eru vafalaust bezt staddir, ef þeir eru
blátt áfram bjargálnamenn, enda hafi þeir orðið bjargálnamenn
sökum iðni og sparsemi.
Insti kjarni trúarbragðanna er sj álfsafneitun —allra meiri-
háttar trúarbragða veraldarinnar. Pau fyrirdæma öll saman yfir-
drotnan og fégirni. I’au ganga svo langt í kenningum sínum um
sparsemina, að þau heimta föstur og sum banna kjötneyzlu og
víndrykkju. —
Eg hefi hlotið að hlusta eftir orðagjálfri þjóðmálamannanna s.
1. sumar. Eg kalla það gjálfur, af því að háreysti þeirra hefir
orðið þvílík, sem brimgnýr væri, og útsynningur í viðbót, á ferð-
inni* Eg hefi hlustað á hamfarirnar; — fagnað því, að þjóðin er
nú loksins vöknuð úr margra alda dvala. En ég hefi jafnframt
fundið til sársauka og kinnroða yfir því, að baráttan hefir ekki
verið háð á drengilegan hátt. Ef þjóðin er vakin til blóðugs
bardaga, þá er hún vakin illu heilli. Eá væri henni illskárra
að sofa áfram á sína vísu — þangað til hún væri vakin betra
heilli. — Mér sýnist altaf vera Sturlungabragur á bardögunum í
landi voru. En einhverntíma deyja þessir Sturlungar. Og þá
ætti að vera tímadagur þjóðarinnar, til að vakna.
En til hvaða lífs viltu þá að þjóðin sé vakin, ef ekki til bar-
daga lífs. Er ekki alt lífið barátta, blóðug og sár ? Á þessa leið
mundi ég nú spurður verða. Og ég skal reyna að svara spurn-
ingunni.
Eg vil að þjóðin sé vakin til skilnings og skilgreiningar á
þann hátt; að hún komist að raun um, hvar hún er stödd og
hvernig hún er stödd, og hvað hún er fær um að gera fyrst
um sinn.
Eg býst við því, að ég fái ónotalegar sendingar framan í mig og
aftan, fyrir sumt af því, sem ég hefi nú sagt í þessari ritgerð. En
ég læt það ekki aftra mér frá sannfæringu minni. Eg hefi drepið
á umkomuleysi þjóðarinnar heima fyrir og gert það í þeim til-
gangi, að gera gagn með því, svo sem hverjum öðrum sannleik,
sem sagður er. Sannleikurinn á aldrei að liggja í láginni, fenna í
kaf, frjósa niður, né heldur verða mosavaxinn. Hann á að vera
opinskár og augljós, áveðra og sólarmegin, en ekki í forsælu.
Ég hefi drepið á umkomuleysi þjóðarinnar heima fyrir í ýms-