Eimreiðin - 01.05.1911, Page 5

8i
fyrst í 2 ár fyrir nauðsynja sakir; en þá, 1522, kom Ögmundur
Pálsson út með biskupsdóm í Skálholti og umboð yfir Hólastól
og stifti, svo og hirðstjórn; var hann óárennilegur keppinautur.
Vildi hann koma sínum vini að í Norðurstiftinu, því fremur sem
hann ugði ráðríki Jóns, vildi því ónýta kosning hans og bannaði
honum utanför. En hér setti Jón krók á móti bragði og tók til
sinna kænskuráða. Nú varð erkibiskupslaust í Niðarósi, svo utanför
Jóns dróst enn í 2 ár, og allan þann tíma beittust þeir Ögmundur
brögðum; verður hér að sleppa þeirri sögu, en endirinn varð sá,
að Jón Arason náði biskupsvígslunni, en ekki maður Ögmundar.
Er líklegt að erkibiskupi hafi þótt manna munur og kjörið því
fremur Jón Arason, en síra Jón Einarsson, er þó var mikilsháttar
klerkur. Útvegaði Jón Arason honum Oddann í sárabætur og
voru þeir vinir síðan. Mælt er, að þá er Jón gekk frá vígslunni
fram eftir dómkirkjunni, hafi mítrið fallið af höfði honum, og
sveinar hans tekið upp, og hafi hann þá mælt: »Svo mun minn
biskupsdómur með skyndingu niður falla.« Pegar Jón biskup var
seztur að stóli, hóf hann stjórn umdæmis síns með þeirri rögg-
semi, sem fylgdi honum alla æfi. Voru í fyrstu tvö stóreflismál,
sem að honum kölluðu. Fyrst af öllu vildi hann sýna hinum
stórmektuga Ögmundi í tvo heimana. 1525 háði hann hina stóru
alþingisreið og hafði ekki minna fylgdarlið en 900 manna, og var
enginn sona hans eða tengdasona þá enn þroskaður. Ögmundi
hafði komið njósn og mætti með enn þá meira fjölmenni. Lá
við sjálft að bardagi yrði, því báðir biskupar voru ofurkappsmenn.
Fyrir milligöngu góðra manna sættust þeir loks á, að einn maður
úr hvors liði berðist þar á þinginu í einvígi, og skyldu sakir
jafnast með því móti, að sá vægði til, er þann legði fram, er
miður hefði. Eysteinn hinn sterki hét kappi Ögmundar, en Atli
Jóns maður. Peir áttust lengi við, svo ekki mátti milli sjá, en
svo lauk, að Eysteinn sló hanzkann af hendi Atla, svo niður féll
sverðið. Var þá gengið í milli. Hældust Sunnanmenn heldur
en ekki um, en hinir töldu sigur Eysteins lítinn og óvissan. En
samt sem áður sættust biskupar að kalla, enda munu báðir hafa
rent grun í, að um meira mundi bráðum verða að deila, þar sem
Lúthersvillan var, er þeir kölluðu, og þá þegar var tekin að
vekja óróa á Norðurlöndum. Dró þetta og fleira saman með
þeim, enda sveigðu stundum báðir til, og fór svo fram þau átján
ár, sem Ögmundur hélt biskupsdómi. Ári síðar tók Jón biskup