Eimreiðin - 01.05.1911, Blaðsíða 15

91
landi sem hann kallaði beina óstjórn og landráð gagnvart guði
og mönnum. Svo sýnist sem enginn þeirra höfðingja, sem ári
síðar dæmdu hann og sonu hans drottinssvika og landráðamenn,
hafi þá andmælt honum einu orði, heldur fylgt sínum gamla höfð-
ingja af ávanahlýðni. En hvað blindaði hinn gamla mann? Var
þetta ekki sama og að ganga út í beina ófæru? Að synir hans
vildu ekki skilja félag sitt við föður sinn gamlan og mæddan,
og nú dæmdan til útlegðar fyrir róg vondra manna, það er skiljan-
legt; en að hinir höfðingjar Hólastiftis fylgdu honum, þótt þeim
þætti biskup hafa nokkurn lagarétt eftir fornum kirkjurétti, það er
lítt skiljanlegt, einkum þar sem þeirra eigin fé, völd og frelsi
virtist í veði, ef illa færi, sakir ríkis konungs. Og Jón bp. sjálfur?
Getur nokkrum manni sýnst betur, en að veröldin hafi hann þar
vondslega blekt ? Sá hann ekki, grunaði hann ekki, að nýr tími
væri upp runninn, og að hin umliðna tíð hefði þá þegar fylt mæli.
synda sinna? Hvernig sem það var, þá er á annað að líta, og vér
verðum að reyna til að líta á ástandið, sem þá var, með Jóns
biskups augum. Eða getur nokkur með íslenzku blóði í æðum
annað er dáðst að þessum blinda ofurhuga! Að hann enn vildi
reyna manndóm sinn og dáð og leggja líf sitt heldur í sölurnar,
en horfa á þjóð sína glataða? Hann sá, að tilraunin var ófæra,
en hann gat ekki annað, gat ekki gefist upp að óreyndu. Alt
annað heldur en þá auvirðiskúgun útlendra manna, sem vill
ræna oss í einu sál og líkama, æru, fé og frelsi! Fram, fram!
Enn megum vér þessa fjendur, rógsmenn og ránsmenn yfirstíga!
I nafni drottins herskaranna, á stað, á stað! f*annig mun hann
hafa hugsað og talað, og hjarta hvers Norðlendings hefur brunnið
af gremju og guðmóði.
Með 400 veltýgjaðra manna reið hinn ósigrandi Hólabiskup
síðan suður á Pingvöll og fylkti þar liði sínu á völlunum fyrir
ofan Lögréttuna. Síðan gekk hann þangað í sæti sitt í lögréttu.
Og er hann tók til máls, dugðu engin mótmæli, enda þorði enginn
þau fram að bera; sló ótta á alla, ríka sem óríka. Lýsti hann
Martein ólöglega kjörinn, og væri hann afsettur. Síðan lét hann
kjósa Ara til lögmanns aftur í stað Orms, þar eð rógsmenn hefðu
svikið af honum embættið. Margt annað gerðist þar; eitt var
það, að Ari gekk að Múla hirðstjóra og varpaði fépyngju framan
á nasir honum og mælti: »Et nú þetta!« Pótti þeim feðgum
Múli sá hafa borið róg um sig fyrir konunginn. Hirðstjórinn varð
hræddur og forðaði sér með sveinum sínum, og mun þegar hafa