Eimreiðin - 01.05.1911, Page 50

I2Ö
fengið. Hún mundi því tæpast gefa þar mikla uppskeru án áburðar.
En hvar á að taka hann í byrjuninni, áður en nýja lagið er komið
á og aukinn gripastofn kominn upp? Pví þarf líka að svara.
Pá er enn auðsætt, að mikil nautgriparækt (kjötframleiðsla og
smjörgerð) getur ekki borgað sig, nema greiður og skjótur að-
gangur sé til markaðar. Ef of mikið af söluverðinu gengur til
flutningskostnaðar á markaðinn, er hætt við, að bóndinn fái lítið
fyrir framleiðsluna. Og eins og samgöngum er enn háttað á ís-
landi víðast hvar, er hætt við, að flutningskostnaðurinn mundi éta
upp allan ágóðann og máske meira til. Auk þess getur hafísinn
komið, þegar minst von um varir, og lokað öllum höfnum um-
hverfis meginhluta landsins um margra mánaða bil, svo að allar
siglingar teppist og menn komi engum vörum frá sér, fyr en þær
eru orðnar skemdar og ónýtar (t. d. smjörið). Þó við höfum nú
í nálega 30 ár verið nokkurnveginn lausir við íspláguna, sýnir
reynsla undanfarinna alda, að ekki dugir að gera ráð fyrir slíkri
blessun sí og æ. Við getum hæglega fengið aftur jafnlangt tíma-
bil, er ísinn heimsækir oss á hverju ári. Og hvernig færi þá um
arðinn af nýja búskapnum? Hvernig ætti þá að koma framleiðslu
hans á brezka markaðinn? Pessu verður líka að svara.
Svarið við öllu þessu er frá vorri hálfu, að við verðum að fá
járnbrautir, eina frá Reykjavík austur í Rangárvallasýslu, aðra
norður um land til Eyjafjarðar og þriðja stúfinn um Fagradal upp
í Fljótsdalshérað. Og mest ríður á járnbrautinni norður vegna
íssins. Áti hinna má fremur komast af, þótt líklegri séu til að
bera sig í fyrstu. En á slíkt dugir ekki að einblína. Víðsýnið
verður að vera meira en það. Menn verða að horfa lengra inn í
framtíðina en fáein ár og hafa alt landið og allan þjóðarbúskapinn
fyrir augum. Og járnbrautin verður að koma fyrst, ganga á
undan öllu öðru. Ætli menn sér að bíða með hana, unz fram-
leiðslumagnið sé orðið svo mikið, að brautin geti borið sig bein-
línis, þá kemur hún aldrei — og framleiðslumagnið ekki heldur.
Pví brautin er einmitt skilyrðið fyrir því, að það geti komið.
Með járnbrautinni fá menn greiðan og ódýran flutning á bús-
afurðum sínum á heimsmarkaðinn; því í samband við hana verða
settar tíðar skipaferðir til Bretlands. Pá getur ísinn heldur ekki
tept lengur, því altaf er íslaust við Faxaflóa. Pá geta menn líka
fengið útlendan áburð fluttan að, meðan þess gerist þörf, án þess
að kostnaðurinn verði ókleifur. Og þá verður líka unt að útvega