Eimreiðin - 01.05.1911, Síða 68

144
getið, hafði framsögu fyrir tillögunni um jarlsstjórn, og aldrei kom
fram með neina kröfu um hreint konungssamband, né hafði nokkra
trú á, að það væri mögulegt. Og því næst hafa ekki aðeins for-
kólfar hins núverandi stjórnarflokks, bæði Björn Jónsson og Skúli
Thóroddsen, stutt íslenzkt stjórnarskrárfrumvarp (Valtýskuna), sem
bygðist á viðurkenning á gildi Stöðulaganna, heldur mun og í
þessu efni mega búast við stuðning frá hinum núverandi stjórnar-
andstæðingum (Hafsteinssinnum), sem ekki er loku skotið fyrir,
að einhverntíma aftur verði stjórnarflokkur.
Reyndar er það satt, aö þessi síðasttaldi flokkur —- jafnvel
sem stjórnarflokkur — hélt því fram í millilandanefndinni, að hið
núverandi ríkissamband væri ólöglegt, og að Island samkvæmt
Gamla-sáttmála hafi komist í konungssamband eitt við Danmörku,
og sambandinu væri því de jure enn þá þannig varið. En hvort
sem kænsku-ástæður einar hafa verið þessa valdandi, eða flokkur-
inn seinna hefir skift um skoðun, þá er það víst, að hann hefir
seinna á íslandi látið alt annað uppi og talað af meiri gætni.
þannig sagði Hannes Hafsiein sem ráðherra Islands á alþingi,
að bæði stjórnarskráin 1874 og breyting hennar 1903 væru bygð
á Stöðulögunum, og að sérmálavald Islendinga væri því runnið
frá ríkisvaldinu danska samkvæmt ráðstöfun þess. þ 1 minnihluta-
áliti neðrideildar 22. apríl 1909 er það ennfremur tekið fram, að
stjórnarskrá Islands með beinni tilvitnun sé bygð á Stöðulögunum,
»og henni — stjórnarskránni — höfum vér aldrei mótmælt, hana
höfum vér þegið og undir henni lifað. Án þess að fara út í það,
hvort þeir hafi mikið eða lítið til síns máls, sem segja, að vér á
ýmsan hátt höfum viðurkent Stöðulögin, og séum þannig innlim-
aðir að lögum, þá er á hinu enginn vafi, að í verki og fram-
kvœmd erum vér innlimaðir danska ríkinu, hvort sem oss líkar
það betur eða ver«.* 2) Enn berara sagði framsögumaður minni-
hlutans í efrideild, Ldrus H. Bjarnason, hið sama, og benti
meðal annars á, að landsyfirdómurinn ætíð hefði viðurkent hæsta-
rétt sem yfirdómstól sinn.3) Eessi flokkur virðist því varla til
lengdar geta hafnað hentugu og notasælu skipulagi, af því það
') Aiþt. 1909, B. II, 1430.
2) Alþt. 1909, A. Skjalap. 950.
3) Sjá ræðuútdr. í »Reykjavík« 29. maí 1909.