Eimreiðin - 01.05.1915, Blaðsíða 78

54
hver með sinni setningunni. og eru það látnar vera raddir samvizku hans. En í því
að Gottskálkur biskup réttir Rauðskinnu að Lofti, verður hann ofurliði borinn af
sálarstríði sínu og hnígur iirendur á kirkjugólfið. Segir þá Olafur vinur hans.
sem kemur að í því: »Dauðinn hefir fyrirgefið honum«, og á því endar leik-
urinn. —
En þelta, sem hér hefir verið tilfært, er auðvitað ekki nema beinagrindin. Að
geía nokkra hugmynd um snildina í meðferðinni er ekki unt nema í löngu máli, og
varla með öðru móti, en að lesa eða sjá leikritið sjálft. f>ar eru svo margar snjall-
ar og skáldlegar setningar og líkingar, að tilganglaust væri, að vera að tína nokkr-
ar úr til sýnis. Ritið verður að koma sem fyrst út á íslenzku, svo alþýða manna fái
að sjá það. Það er íslenzkur bókmentagimsteinn. sem óhæfa væri að fela fyrir ís-
lendingum sjálfum og láta útlendinga eina njóta. Að vísu hefir það nú þegar verið
leikið í Rvík; en það er ekki nóg; aðrir landsmenn eiga líka kröfu til að fá að
kynnast því, og við þeirri kröfu geta ekki bókaútgefendur vorir skelt skoll-
eyrunum.
Ritið átti fyrst að leika á konunglega lcikhúsinu í Kliöfn, en er það dróst úr
hömlu, þoldi höf. ekki mátið, og tók það aftur þaðan og lét leika það á Dagmar-
leikhúsinu, sama leikhúsinu og Fjalla-Eyvindur var leikinn á. En þar var nú engin
frú Dybwad. til að bera leikinn uppi, og varð |)ví ekki eins mikið úr honum þar,
eins og í rauninni er í hann spunnið. Aftur kvað leikurinn hafa tekist miklu betur
í Málmhaugum í Svíþjóð, og hafa verið tekið með stórmiklum fögnuði, enda nú í
ráði, að hann verði leikinn víðsvegar um Svíþjóð. Og óefað heldur hann þaðan
sigurbraut sína út um heiminn, |)egar alþjóðastríðinu mikla linnir: því um það eru
allir ritdómarar sammála, að leikrit þetta sé þrungið af skáldskap og fegurð.
V. G.
JÖN SVEINSSON: SONNENTAGE. Nonni’s Jugenderlebnisse auf Island.
Mit 16 Bildern. (VIIÍ -j- 294 bls.) Freiburg im Breisgau 1915 (Herdersche Ver-
lagshandlung). Verð: ib. M. 4,40, ób. M. >,50.
Sem einkunnarorð fyrir þessari bók sinni hefir séra Jón valið þessa setningu
eftir Chateaubriand: ^í^að fegursta, sem nokkur rithöfundur getur ritað í nokkra
bók, er þær tilfinningar, cr vakna í sálu hans við endurminningarnar um sína
íyrstu æskudaga.«
Og þessi einkunnarorð eiga einkarvel við þessa b(>k hans, sem hann kallar
»Sólskinsdaga«, — ekki af því, að þar sé ávalt sagt frá sólskini og sumarblíðu
(því þar er eins oft eða oftar sagt frá stórhríðum og fannkingi), heldur í óeigin-
legri merkingu, af því að yfir þessum æskudögum hans er svo mikill sólskinsljómi
í sálu hans og endurminningum. Og endurskin af þessum sólarljóma bernskudaga
sinna leitast hann við að láta bókina færa þeim ungu lesendum, sem hún er eink-
um ætluð, börnum og unglingum. Og honum tekst það líka ágætlega. fað er
barnslegt sakleysi, blíða og einfeldni yfir allri bókinni. svo að hún er ágætlega til
]>ess fallin að vera barnabók. En auk þess, að frá henni andar svo hollum og
hlýjum anda. þá er hún líka full af spennandi æfintýrum. Par segir frá sýnum og
sjálfsmorðum, fjallgöngum og útilegumönnum, mannýgum nautum, árásum hrafna á
nýfædd lömb, hvernig menn verða úti og grafnir í fönn, og ótal mörgu öðru úr
daglegu lífi íslendinga. Og frá öllu þessu er sagt með svo miklu fjöri og list, að
])essar þjóðlífsmyndir standa með lifandi litum fyrir hugskotsaugum lesandans, enda
studdar með ágætum myndum eftir þýzka og enska málara. Og hér við bætist, að
stíllinn er svo léttur og lipur, að vér getum ekki hugsað oss hentugri bók fyrir unga