Eimreiðin - 01.05.1915, Blaðsíða 73

149
annan) rekja ættir flestra manna, sem taldir eru í bókinni, alla leið
upp til landnámsmanna, og stundum jafnvel enn lengra.
Að leggja rökstuddan dóm á vísindalegt gildi eða áreiðanleik
slíkrar bókar sem þessarar, er ekki annarra meðfæri en sérfræðinga
einna. og leiðum vér því hest vorn frá því. En hvort sem misfellur
kynnu á henni að vera fleiri eða færri, þá er það víst, að hún veitir
mikinn fróðleik og getur orðið mörgum bæði að gagni og gamni. A
því höf. mikla þökk skilið fyrir sitt mikla og óeigingjarna starf að
henni, og væri óskandi, að hún seldist svo vel, að hann fengi hvöt
til að semja og gefa út fleiri bækur af sama tægi.
V G.
GUÐMUNDUR BJÖRNSSON: VANRÆKT VANDAMÁL ÞlNGS
OG þjÓÐAR. Rvík 1914 (Sigf. Eym.).
í bæklingi þessum eru prentaðar 5 þingræður landlæknis G. B.
á alþingi 1914 og 1 blaðagrein, ásamt ýmsum skýringum og athuga-
semdum. Eru það alt ákaflega snjallar hugvekjur, sem vert er að
kynna sér, og þar margt tekið fram, sem full þörf var á að segja,
en flesta brestur hug og djörfung til. Í’ví það er jafnan vanþakklátt
verk, að grípa á kýlum manna og segja þeim til syndanna. En þess
þó óvíða meiri þörf en á íslandi, þar sem svo hörmulega snautt er
um alla gagnrýni og blöðin vanrækja skyldu sína í því efni svo
herfilega.
Fyrsta hugvekjan er um »utanríkismál íslands* og »sambandið
•við Danmörku*, sérstaklega í sambandi við striðið. Er hún að vísu
snjöll í mörgum greinum, en þar þó lengra farið, en nokkru hófi
sæti, sem bendir ótvírætt á, hvílíkum óhug hefir slegið á menn við
hinar fyrstu fregnir um stríðið, og hve miklum taugatitringi, hita og
æsing þær hafa hleypt í fólk. Aftur er ádrepan um sóunnið dags-
verk á alþingic orð í tíma talað, enda margt af því, sem þar er á-
talið, síðar tekið til greina af stjórn landsins. Þá eru og »Tollheimt-
an og tortrygnim og »Kjósendadekrið« ágætis hugvekjur, og þá
ekki síður »Grískudósentinn«, sem sannarlega var vel gert að berjast
á móti, jafnóþarft og það embætti er í alla staði, og sem allir kjós-
endur ættu að heimta afnumið hið bráðasta aftur, áður en búið er að
pota einhverjum alikálfi þingflokkanna í það. Fyrirtaks hugvekja er
og »Þingsköpin og ósköpin á alþingi«, þar sem gagnrýnd eru vinnu-
brögð alþingis og meðferð þess á málunum. Enda sýna verkin merk-
in, hvílíkt hrákasmíði mörg þau lög eru, sem þingið lætur frá sér fara.
Verður því afleiðingin sú, að mikið af starfi eftirfarandi þinga gengur
í að bæta úr verstu göllunum á nýsömdum lögum, og taka aftur,
það sem næst undanfarin þing hafa gert. Fram á þetta er greinilega
sýnt í dálitlu yffrlití aftast í bæklingnum, og sést af því, að af 244
lögum, sem samþykt hafa verið á síðustu þingunum (1907 —1913),
hefir verið gerð tilraun (í frumvarpsformi) til að breyta 99, og 41 af
þeim komist fram með nýjum lögum. Þetta sýnir, hve hroðvirknin
hefir verið mikil og málin lítt hugsuð. Og þetta er altaf að færast 1'
vöxt. Þannig var á aukaþinginu 1914, sem kvatt var saman einung-
is vegna stjórnarskrármálsins, farið fram á breytingar á 32 lögum