Eimreiðin - 01.01.1917, Síða 55

55
»hrint« (235) f. hrnndið. »bakbíta hvern annan« (gi) f. hver annan,
»læknirinn« (62, 245) f. lækninn, »Birgir« (53: Birgir varð litið) f.
Birgi, »víðirsvipur« (55) f. víðisvipur eða víðissvipur o. s. frv.
Hinn ytri frágangur er yfirleitt góður, en prentvillur þó nokkrar
og stafsetningarvillur, t. d. »úr skýra gulli« (49) f. sklra, »dreyfast«
(101) f. dreifast, »leyta« (m) f. leita o. s. frv. V. G.
VALUR: BROT. Sögur úr íslenzku þjóðlífi. Rvík. 1916 (Arinbj.
Sveinbj.).
í’etta er 80 bls. kver og í því 5 sögur og ein eftirhreyta, sem
ekki getur kallast saga. Eru sögurnar yfirleitt tilkomulitlar og sýna
eingöngu skuggahliðar, víl og volæði, og þó ekki svo átakanlega, að
von sé um nokkur áhrif. Væri og ekki síður þörf á, að skrifa eitt-
hvað, er miðaði til að lyfta mönnum upp úr smásálarskapnum og
setja hug og kjark í þjóðina.
Bezt er fyrsta sagan (»Hrólfur«), en hinar eru allar talsvert gall-
aðar. í þriðju sögunni (»Örðugleikar«) er hreyft við nýguðfræðisöld-
unni, en samsetning sögunnar er öll svo lausleg og hraflkend, að
enginn veigur verður í henni. Kennir hér talsvert meiri hroðvirkni en
í fyrstu sögum Vals (»Dagrúnir«), jafnvel í sjálfu málinu. Kemur þetta
bæði fram í röngum orðmyndum og orðtækjum, t. d. ómegin sem
þáguf. (»fanst B. í ómegin«, bls. 21), enti og ent (f. endaði og
endað, bls. 43, 49), dragi (f. drægi, 63), smjör f. smjöri (»fullar
með smjör« 66), vera litið (f. verða litið, 63), sjá til að (f. sjá um
að, 62), og óvönduðu máli, t. d. bls. 55: »Og náði vatnið að renna
niður í grafirnar og skola um þessi dauðra manna bein, ef rigning
kom úr loftinu.« Orðið vemmilegur (bls. 34) ætti og helzt ekki
að sjást ( íslenzku — nema þá sem brennimerkt eða auðkent til
viðvörunar. V. G.
ANNIE BESANT: LÍFSSTIGINN. Sex alþýðlegir guðspekis-
fyrirlestrar. Þýtt hefir Sig. Kristófer Pétursson. Rvík 1916.
í fyrirlestrum þessum er leitast við »að gera hugsandi mönnum
og mentuðum ljósa grein fyrir grundvallaratriðum guðspekinnar.« Og
því ber sízt að neita, að þeir séu vel samdir, hafi margt ’fróðlegt að
færa og geti vakið menn til umhugsunar um mörg dularfull efni og
fyrirbrigði. Og þýðingin er svo vel af hendi leyst, að nálega furðu
gegnir. Stíllinn er svo léttur og lipur og málið svo hreint, að menn
skyldu ekki ætla, að hér væri um erfiða þýðingu að ræða, heldur
frumsamið rit eftir leikinn rithöfund. Og þó höfum vér aldrei heyrt
þýðandann nefndan og vitum ekkert hvers konar maður hann er. En
oss er næst að halda, að hann sé ekki skólagenginn maður, því
málið er svo miklum mun betra en nú tíðkast hjá öllum þorra skóla-
genginna manna, einkum í þýðingum þeirra.
Aðalkjarninn í bókinni og kenningu guðspekinga er, að sýna fram
á, að lff manna hér á jörðu sé aðeins stundar tilvera, sem endur-
taki sig aftur og aftur, með því að menn endurfæðist hvað eftir annað,