Dagblaðið Vísir - DV - 07.05.1988, Blaðsíða 8

8
LAUGARDAGUR 7. MAÍ 1988.
Dillon lávarður er 15 ára
strákur í Lundúnum:
Htillinn e|n|
og nokkur málverk minna á ættina
Dillon lávarður, sá 22. með þvi nafni, með mynd af forföður sínum sem sat einn eftirminnilegan vetur í Reykjavik.
DV-myndir VAJ
Valgerður A. Jóhannsdóttir, DV,Lundúnum;
Flestir Reykvikingar kannast við
Dillons-hús sem stóð neðst við Tún-
götuha en er nu varðveitt á Árbæjar-
safni. Og Dillons-nafnið á sjálfsagt
eftir að verða á vörum fleiri þegar
nýtt gin, sem Áfengis- og tóbaks-
verslun ríkisins hefur gefið nafnið
Dillon lávarður, kemur á markaðinn.
Færri þekkja hins vegar þá heillandi
sögu sem býr að baki þessu nafni.
Fyrir rúmum hundrað og fimmtíu
árum kom ungur Breti, Arthur Ed-
mund Denis Dillon, síðar Dillon
lávarður, til íslands. Hann varö ást-
fanginn af einni glæsilegustu konu
staðarins, maddömu Sire Ottesen, og
átti með henni eina dóttur, Henri-
ettu. Af einhverjum ástæðum synj-
uðu dönsk yfirvöld þeim um leyfi til
að giftast og Dillon hvarf aftur til
Bretlands, þó ekki fyrr en hann hafði
byggt hús yfir ástkonu sína og barn.
Samband við ísland
áný
Þaö tók örlaganornirnar langan
tíma að koma Dillon-fjölskyldunni
aftur í samband við ísland en með
aðstoð Áfengis- og tóbaksverslunar-
innar hafðist það. í sumar kemur
núverandi Dillon lávarður, sem er
aðeins 15 ára, í heimsókn ásamt
móöur sinni og systur. Forráðamenn
áfengisverslunarinnar höfðu sam-
band við lafði Jane Dillon og óskuðu
eftir að fá að nota nafn fjölskyldunn-
ar og buðu þeim síðan að kbma til
íslands.
„Ég varð ákaflega hissa. Ég hafði
aldrei heyrt þessa sögu en þegar ég
var komin yfir undrunina fannst mér
þetta bara skemmtilegt og sjálfsagt
að leyfa þeim að nota nafnið. Eg hafði
samband við tengdamóður mína sem
býr á Spáni og hún kannaðist við
þetta. Hún sagði mér hvar ég gæti
fundið skjöl um Arthur Dillon og ég
fór strax að lesa mér til. Þetta er
heillandi saga og við hlökkum óskap-
lega til íslandsheimsóknarinnar,"
sagði lafði Dillon.
Irskir aðalsmenn
Dillonættin á rætur að rekja til
írlands og er fjórða elsta írska aðals-
íjölskyldan. Aðalsnafnbót hlaut
fjölskyldan í byrjun sextándu aldar
og Arthur Dillon íslandsfari var 16.
lávarðurinn. Núverandi Dillon lá-
varður, Henry Benedict Charles
Dilion, kallaður Harry, er 22. í röð-
inni.
Um miðja 17. öld fluttist Dillon-
fjölskyldan til Englands þar sem
flestir Dillonar hafa búið síðan. Dill-
on lávaröur ellefti giftist enskri
aðalskonu, lafði Charlottu Lee, árið
1744. Hún var einkadóttir og erfingi
jarlsins af Litchfield og í gegnum
þetta hjónaband komst hið stórglæsi-
lega óðalssetur Lee-íjölskyldunnar í
eigu Dillona.
Dillon-ijölskyldan bjó að Ditchley,
eins og setrið heitir, í nær tvær aldir
og þar var Arthur Dillon alinn upp.
Honum hlýtur að hafa fundist
Reykjavík, sem samanstóð af fáein-
um húsum á þessum tíma, hálfgerð-
ur kotbær. Af myndum, sem lafði
Jane á af setrinu, er ljóst að Dillonar
bjuggu mjög ríkmannlega.
Vellauðug fjölskylda
„Fjölskyldan var vellauðug. Þau
myndu snúa sér við í gröfmni ef þau
sæju hvernig við lifum núna,“ sagði
lafði Dillon. „Eins og svo margar
þessara gömlu ijölskyldna gengu
Dillonar í gegnum ýmsa erfiðleika.
Þeir voru úr takt við tímann, gerðu
sér ekki grein fyrir mikilvægi þess
að mennta börnin sín og töpuöu fé
fyrir mistök í fjármálum. Nú er ekk-
ert eftir nema titillinn og nokkur
málverk."
Ditchley, sem er í Oxfordshire, var
selt árið 1932 og er nú ensk-amerískt
Sjálf er Jane mjög listræn og skap-
andi manneskja og heimili Dillon-
fjölskyldunnar ber þess merki. Þau
búa í gömlu vöruhúsi sem lafði Jane
lét breyta í íbúð og gerði upp eftir
sínu höfði. íbúðin er mjög óvenjuleg
en að sama skapi smekkleg. En þar
er fátt að finna sem minnir á foma
frægð gamallar aðalsfjölskyldu. Jane
Dillon sagði þeirra líf í litlu frábrugð-
ið lífi annarra ósköp venjulegra
Breta.
Charles og Jane kynntust þegar
þau voru viö nám í Konunglega
breska listaskólanum í Lundúnum.
Jane er ekki af aðalsættum og ég
spurði hana hvort titill Charles hefði
skipt einhverju máli í hennar augum.
„Mín fyrstu viðbrögð, þegar Charles
bað mig að giftast sér, voru að segja
nei, ég gæti það ekki. Ég veit ekki
alveg sjálf af hverju. Mér fannst ein-
Lafði Jane Dillon er auglýsingateiknari í Lundúnum. Hún er væntanleg með
börnum sínum til íslands í sumar.
ráðstefnusetur. Að sögn lafði Jane
notaði Churchill forsætisráðherra
setrið stundum undir leynifundi í
seinni heimsstyrjöldinni. Það er opið
almenningi til sýnis nokkrum sinn-
um á ári og þar hanga málverk af
öllum Dillonum fram á þennan dag.
Málverkin tilheyra Harry, núver-
andi Dillon lávarði, en þar sem
fjölskyldan hafði ekki aðstöðu til að
geyma þau var ákveðið að koma
þeim fyrir að Ditchley.
„Okkur fannst best að koma mál-
verkunum fyrir þar sem þau eiga í
raun heima. Á setrinu fá þau að njóta
sín og eru vel tryggð. En málverkin
eru.eign Harrys engu að síður,“ sagði
lafði Dillon.
Giftust af ást
Lafði Jane býr ásamt bömunum
sínum, Harry og Beatriee, sem er níu
ára, í suðausturhluta Lundúna. Hún
er húsgagnahönnuður eins og maður
hennar heitinn var en þau störfuðu
saman þar til Charles Dillon lést árið
1982.
„Charles var ákaflega fær og verk
hans eru enn framleidd og seld um
öll Bandaríkin. Hann var líka mjög
góöur málari og hefði lagt málaralist-
ina fyrir sig ef hann hefði talið
mögulegt að lifa af henni,“ sagði lafði
Jane.
hvern veginn að allt hlyti að verða
svo erfitt. Fjölskyldu hans líkaði
ágætlega við mig en hún heföi orðið
enn ánægðari ef hann hefði valið ein-
hveija af aðalsættum. Það er alla-
vega öruggt að við giftumst af ást,“
svaraði hún. „Foreldrar mínir sögðu
einfaldlega að svo lengi sem ég væri
hamingjusöm þá væru þau ánægð.
En þau voru algjörlega ósnortin af
uppruna hans. Faðir minn hafði mik-
inn sögulegan áhuga á Dillon-ættinni
og honum fannst Charles dásamleg-
ur maður.“
Lávarður og
ljósmyndari
Lafði Dillon sagði að í fyrstu hefði
líf þeirra í engu breyst en eftir að
faðir Charles dó og hann tók við lá-
varðartigninni hefði verið þrýst á
þau að haga sér á ákveðinn hátt. „Við
vorum bæði listamenn, skapandi fólk
og afskaplega fjarri okkur að vera
einhveijir taglhnýtingar. Áhugamál
okkar fjarlægði okkur frá uppruna
okkar. Félagslíf aðalsins, kvöldverð-
arboðin og dansleikimir höfðuðu
litið til okkar.“
Lafði Dillon sagði að breski aðall-
inn héldi mikið saman. „Það er að
sumu leyti skiljanlegt. Líkur sækir
líkan heim. Þér líður betur innan um
fólk sem kemur úr sams konar um-
hverfi og hefur sömu áhugamál,"
sagði hún. Dillon lávarður og lafði
Dillon höfðu hins vegar lítið sam-
neyti viö aðalinn.
„Charles var feiminn maöur. Ef ég
hefði komið úr sams konar umhverfi
og hann og hvatt hann til að hafa
samband við aðalinn þá hefði hann
kannski gert það. Ég hafði bara eng-
an áhuga á því. En það verður gaman
að fylgjast með hvaða stefnu krakk-
amir taka í þessu,“ sagði lafði Jane.
Harry, sem tók við lávarðamafn-
bótinni þegar faðir hans lést, þá
aðeins ellefu ára, er fjarska áhuga-
laus um titilinn. „Þetta skiptir mig
engu máli,“ sagði hann. Hann sagðist
helst kjósa að segja kunningjum sín-
um ekki frá því að hann væri lávarð-
ur. Sumir vissu það en það breytti í
engu framkomu þeirra gagnvart
honum. Harry hefur mestan áhuga á
aö verða Ijósmyndari þegar hann
verður stór og eyðir miklum tíma í
að taka myndir og framkalla. „Hann
er nokkuð góður,“ sagði móðir hans.
Hún sagði Harry hafa áhuga á fjöl-
skyldunni frá sögulegu sjónarmiði
og vera hreykinn af því að vera af-
komandi þessarar gömlu ættar.
Beatrice væri meira upp með sér yfir
nafnbótinni. Hún sagöi einnig að það
breytti engu varðandi uppeldi barn-
anna að þau væru af aðalsættum.
„Ég segi þeim að þau eigi fyrst og
fremst að vera þau sjálf. Fjölskyldu-
tengslin koma á eftir. Ég vona bara
að þau verði heiðarlegar og góðar
manneskjur.“
Snobbaðir
Englendingar
„Að mörgu leyti er þetta ein-
kennileg aðstaða sem við erum í.
Harry hefur ekki rétt á sæti í lá-
varðadeild breska þingsins vegna
þess að ættin er írsk. Hann á rétt á
að sitja á tröppunum eins og það er
kallað. Það þýðir að hann má sækja
þingfundi í deildinni og hlusta hve-
nær sem honum þóknast en hann
má ekki tala þar. Allt sem stendur
eftir er titillinn og nokkur málverk
og skjöl. Landareignin er farin og
ættaróðahð einnig. Samt sem áður
væri fjöldi manns reiðubúinn til aö
gefa af sér hægri höndina til þess að
mega kalla sig Dillon lávarð. Eng-
lendingar eru hræðilega snobbaðir.
Ef ég er kynnt sem frú Dillon eru
viðbrögð fólks allt önnur en þegar
laföititlinum er skeytt framan við,“
sagði laíði Dillon.
„Ég hef stundum velt því fyrir mér
að losa mig við titilinn en einhverra
hluta vegna get ég ekki fengið mig
til þess. Eg er ekki frú Diflon heldur
lafði Dillon. Og sama gildir um
Harry. Hvort sem honum líkar betur
eöa verr þá er hann lávarður. Lafði
Dillon bætti því einnig brosandi við
að það væri eingöngu fyrir þessi fjöl-
skyldutengsl sem þau væru á leiðinni
í sumarfrí til íslands.
A slóðir forfeðranna
Þegar við flettum í gegnum skjöl
Arthurs Dillons kom í ljós að þetta
var ekki í fyrsta skipti sem íslending-
ur hafði sýnt áhuga á þessari sögu.
Lárus Sigurbjömsson, sem var safn-
vörður á Árbæjarsafni um árabil,
hafði staðið í bréfaskiptum við
tengdafóður lafði Dillon árið 1969.
Lárus samdi leikrit um ástir Sire
Bergmann Ottesen og Dillons lávarö-
ar sem birtist í lesbók Morgunblaðs-
ins árið 1970. í viðtali, sem þá var
tekið við Lárus, segir hann meðal
annars: „Hjá mér vaknaði sú eðlilega
ástríða að safna gömlum munum, og
það er meðal annars þess vegna, að
til er Árbæjarsafn. Þangað fengum
við Dillons-hús árið 1961. Þá fór ég
að kynna mér sögu hússins eftir
skjölum og skilríkjum og meöal þess
sem fyrir augu mín bar var erfðaskrá
Dillons. Ég setti mig í samband við
núverandi Dillon lávarð til að henda
reiður á ýmsmn hlutum og komast
sem næst sannleikanum. Hann sendi
mér ekki einungis afrit af bréfum
langafa síns, til móður hans, heldur
bauð hann mér heim til sín á írlandi
og þá sá ég gripi sem Sire Ottesen
hefur áreiðanlega farið höndum um.
Þar á meðal voru tvær tóbakspontur,
en konur notuðu tóbak í þá daga, það
þótti fínt.“
Vetur á Islandi
í bréfi Lárusar til Michaels, þá-
verandi Dillons lávarðar, kemur
fram að fátt eitt var vitað um persón-
una Arthur Dillon. Hann hafði verið
feiminn ungur sjentilmaður, algjör-
lega heillaður af hinni fráskfldu
maddömu Ottesen sem var 12 árum
eldri enhaim. Upphaflegt erindi Dill-
ons til Islands var að skrifa bók um
landið sem hann og gerði og kallaði
Vetur á íslandi. Hann segir fltið um
sjálfan sig í þeirri bók og minnist
ekki á maddömu Ottesen. Á bréfum
Dillons til móður hans er einpig fátt
að græða. Hann minnist aldrei orði
á ástkonu sína né á dóttur þeirra. í
bréfi Lárusar kemur þó fram aö aldr-
ei hafi leikiö nokkur vafi á að Dillon
viðurkenndi Henriettu. Þar kemur
einnig fram að Henrietta fór tfl Bret-
lands og hafði samband við fjölskyld
una, sennilegast árið 1871. Arthur
Dillon yfirgaf ísland eftir nokkurra
ára dvöl. Árið 1843 giftist hann enskri
konu, Ellen Adderly, og átti með
henni tvo drengi. Hann lést í janúar
1892 og tók elsti sonur hans, Conrad,
þá við lávaröartitlinum.
„Þetta er ákaflega skemmtileg
saga. Verst að vita ekki meira,“ sagði
laföi Dillon. Hún sagði að eftir að hún
heyrði um ævintýri Arthurs hefði
hún dustaö rykið af gamalli mynd
sem til var af honum og nú trónar
hann uppi á vegg með 17. Dflloninn
tfl annarrar hflðar og þann 18. til
hinnar. Og í sumar gefst núverandi
Dillon lávarði tækifæri tfl að feta í
fótspor forföður síns og spranga um
miðbæ Reykjavíkur. Og hver veit
nema fjölskyldan bregði sér á Árbæj-
arsafn og skoði húsið sem Dillon
byggði yfir konuna sem hann elskaði
svo mjög og dótturina sem hann sá
svo fltið af.
-VAJ