Dagblaðið Vísir - DV - 23.06.1990, Blaðsíða 30

42
LAUGARDAGUR 23. JÚNÍ 1990.
Mjaðmir, læri og brjóst fengu að
fjúka á þriðja áratugnum. Konan
skyldi vera mjög grönn og allt að
því stráksleg.
Þegar Twiggy varð fyrirmynd ann-
arra stúlkna var það „slánaútlitið"
sem réð rikjum.
Madonna erfyrirmynd margra
stúlkna í dag - stælt og nýtur sín
þrátt fyrir að hún hafi ekki þetta
dæmigerða fyrirsætuútlit.
Fyrirmyndarútlit
konunnar
- fær tískan að ráða rass-

Hvaöa kona kannast ekki við að
vilja breyta útliti sínu á einhvern
hátt - þótt ekki væri nema örlítið?
Að brjóstin væru orðin pínulítið
stærri eða talsvert minni, maginn
ílatari, leggirnir lengri, rassinn
sætari, nef og hár fallegra, hend-
urnar fmlegri, kinnbeinin hærri og
guð má vita hvað.
Það fyrirfmnst vart sú kona sem
er fullkomlega sátt við útlit sitt.
Jafnvel ungar stúlkur, sem tekið
hafa þátt í fegurðarsamkeppni og
öðrum hafa þótt óaðfinnanlegar,
eru að láta stækka á sér bijóstin
eða laga nefiö. Það er ekki laust við
að sumum áhorfendum bregði.
Hversu langt er hægt að ganga í
því að gera sig fallegan, án þess að
það lýsingarorð sé skilgreint neitt
nánar? Hversu langt er hægt að
ganga i því að hugsa um útlitiö og
reyna að líkjast stöðluðum fyrir-
myndum sem mest, fyrirmyndum
sem birtast á síðum tískublaðanna
og bisnessmenn hafa búið til? Og
fyrirmyndirnir eru ólíkar á mis-
munandi tímum. En margir eru á
því að konan sé aldrei ánægð með
sjálfa sig sem manneskju nema
hún sé ánægð með útlit sitt. í gegn-
um útlitið öðlist hún sjálfstraust.
Og ekki þarf aö fara mörgum orð-
um um alla þá peninga og allan
þann tíma sem fer í það hjá konum
að halda sér fallegum, né tísku- og
fegrunariðnaðinn sem er ekkert
smádæmi. Það er aldagamalt fyrir-
bæri að konan hafi áhyggjur af út-
liti sínu og að kröfur séu gerðar
umaðhúngeri það.
Eins ogtálgaður
tannstöngull eða...
Kvennatímarit, sem gefið var út
í Bandaríkjunum fyrir röskum
hundrað árum, birti eitt sinn grein
um þetta efni þar sem gengið var
svo langt að segja að kona gæti
ekki upplifað sig sem sanna konu
nema hún hefði einhvern tíma
fundið fyrir því að útlit hennar
væriaðlaðandi.
Og um öld síðar eru kvennatíma-
rit enn og aftur að fjalla um þetta
efni. Þótt í þeim blöðum birtist
greinar, sem hvetja konur til að
hafa ekki sífelldar áhyggjur af út-
liti sínu og stöðluðu fyrirmynd-
inni, þarf ekki annað en að fletta
þessum sömu blöðum áfram til að
sjá á næstu síðum myndir og viðtöl
einmitt við þessar konur sem allir
vilja og eru að reyna að líkjast.
í gegnum tíðina hefur fyrirmynd-
in að hinu fullkomna útliti kon-
unnar verið æði breytileg, allt frá
því að það þótti fallegast að konan
væri sem feitust niður í það aö
æskilegast þótti að líta út eins og
tálgaður tannstöngull. Tískan
varðandi útlit og lögun kvenlík-
amans hefur breyst rétt eins og öll
önnur tíska. Munurinn er samt sá
að það er nokkuð auðveldara að
skipta um gluggatjöld og sófa í stof-
unni eða fá sér nýja dragt heldur
en að breyta útliti sínu og líkama.
Við fæðumst ólík í heiminn og er-
um öll sérstök, hvort sem okkur
líkar betureðaverr.
En óhætt er að fullyrða að á síð-
asta áratug hafi gætt nokkurra til-
slakana í þessum efnum. Að
minnsta kosti tilrauna til þess að
slaka á. Reynt hefur verið að leggja
áherslu á að sérkenni hvers og eins
fái að njóta sín og að hinn full-
komni líkami sé ekki til. Þetta hef-
ur verið reynt með sæmilegum ár-
angri en eins og áður segir þá eru
fyrirmyndimar enn einhæfar í út-
liti.
Fyrirmyndin breytist ört
brjóstastærð kvenna?
A fyrri hluta 19. aldar átti konan að vera fíngerð, viðkvæm og undirgef-
in og áttu þessir eiginleikar að endurspeglast i útliti hennar.
Á fyrri hluta 19. aldar átti konan
að vera fíngerð, viðkvæm og undir-
gefln. Þessir þættir áttu að endur-
speglast í útliti hennar. Hún átti
að virðast nánast brothætt. Lítil,
smábeinótt og bústin. Niöurlút með
hangandi axlir, breáða handleggi,
grannt mitti, breiðar mjaðmir, stór
læri, litlar hendur og fætur, seið-
andi varir.
Breskar dans- og söngkonur á
seinni hluta aldarinnar höfðu áhrif
á að ímyndin um hiö fullkomna
útlit fór að breytast. Konurnar
urðu enn bústnari og þrýstinn
vöxtur komst í tísku, sem og annað
ögrandi útlit. Horaðar konur þóttu
vitni óheilbrigði og voru lítt eftir-
sóttar á meðan þéttari konur voru
taldar vera í góðu jafnvægi og að
öðru leyti vel á sig komnar. Þær
konur, sem með engu móti tókst
að bæta dálitlu á mjaðmir sínar,
rass og handleggi, notuðust við alls
kyns púöa og dúllur sem stungið
var inn undir flíkurnar og gerðu
viðkomandi þéttari.
Um aldamótin breyttist tískan
enn. Konumar áttu nú að grenna
sig talsvert og hærri konur urðu
vinsælli. En enn voru það mjaðma-
og brjóstamiklar konur sem þóttu
fegurstar. Það er svo á þriðja ára-
tugnum, um það leyti sem kvik-
myndaiðnaðurinn komst á skriö,
sem algerra áherslubreytinga fór
að gæta. Nú var þaö fínast að vera
meö sem grennstar mjaðmir og
allra minnst brjóst. Konur voru
orðnar þvengmjóar og klipptu hár
sitt beint og stutt og urðu karl-
mannlegri í útliti. Allar fallegustu,
feitu konurnar fóru í megrun og
tóku til við líkamsæfmgar - tískan
gjörbreyttist.
Grannar konur
verið í fyrirrúmi
Konur voru farnar að láta til sín
taka á fleiri sviðum en innan veggja
heimilisins og tískan fylgdi þeim
sviptingum. Nú mátti sjást í fót-
leggi kvenna og pilsin snarstyttust.
Síðan hefur konum þótt eftirsókn-
arverðast að vera sem grennstar
og lagt ýmislegt á sig til þess. Og
granna konan hefur verið í fyrirr-
úmi sem fyrirmynd annarra
kvenna - með misjöfnum áherslum
þó.
Fönguleg brjóst, læri og mjaðmir
urðu aftur í tísku í byijun sjötta
áratugarins er Marilyn Monroe
kom fram á sjónarsviðið. Og svo
var það Twiggy um flmmtán árum
síðar. Þá hurfu aftur brjóstin og
mjaðmirnar og konan átti að líta
úteinsog sláni.
Það var ekki fyrr en í upphafi
síðasta áratugar sem vöðvar fóru
að þykja gjaldgengir á konum.
Stæltir kroppar komust í tísku og
heflsuræktarbylgja skall á. í kjöl-
farið hefur hraustlegt útlit verið
það æskilegasta og undir því
yfirskini hafa margar konur nú
frekar sætt sig við að vera ekki
þvengmjóar heldur lagt áherslu á
að líta frísklega út og ekki lagt líf
sitt í rúst vegna fáeinna aukakílóa.
En á þessum sama tíma eru fyrir-
sætur tískuritanna þó enn
þvengmjóar þótt sum heilsutíma-
ritin hafi fengið til liðs við sig fyrir-
sætur sem hafa „þokkalegustu"
læri og rass en eru stæltar og
hraustlegar - frískleikinn upp-
málaður.
Fegrunaraðgerðum
ferfjölgandi
Þrátt fyrir tilhneigingar til breyt-
inga í þessa átt er ekki eins og
„megrunarmanían" sé á undan-
haldi. Jafnvel stæltar og grannar
konur eru að berjast við þessi 2-3
kíló því innræting undanfarinna
ára og áratuga um að eitthvert
„aukaspik" eigi ekki að sjást hefur
verið svo sterk og lifir góðu lífi í
hugum þorra kvenna. Konum, sem
hafa veikst og jafnvel dáiö úr megr-
unarveiki, fer fjölgandi.
Fegrunaraðgerðir hafa heldur
aldrei verið eiris vinsælar. Ríka,
fina fólkið í útlöndum, sem hafði
ekkert annað við tímann og pen-
ingana að gera, sótti í slíkar aðgerð-
ir. En nú er það almenningur sem
lætur bæta í rasskinnarnar á sér,
soga óæskilega fitu burt, minnka
og stækka á sér brjóstin, laga nefiö,
lyfta augabrúm og svo mætti lengi
telja. Jafnvel kornungt fólk bíður í
lengri tíma eftir að komast í fegr-
unaraðgerðir af þessu tagi.
Enda eru fyrirmyndirnar flestar
búnar að láta „flikka" aðeins upp
á sig. Kvikmyndastjörnurnar yngj-
ast með hverju árinu og ljósmynda-
fyrirsæturnar eru skyndilega
komnar með stærri brjóst.
„Vertuþú sjálf'
En erlendir sérfræðingar, sem
taka að sér að skrifa um þessi mál,
telja að fram undan sé tilslökun í
þessum efnum. Tískuútlitið sé orð-
ið mun frjálslegra en oft áður, rétt
eins og varðandi aðra tísku. Það
er jú staðreynd að við eigum bara
einn líkama - þennan sem við fæð-
umst í - og aðalatriðið sé að láta
sér líða vel í honum, fara eins vel
með hann og unnt er og leyfa hon-
um aö njóta sín eins og hann er.
Þessir sömu sérfræðingar álíta að
öfgakenndar tilraunir kvenna til
að breyta útliti sínu og reyna þann-
ig að líkjast fyrirmyndunum sem
mest séu á undanhaldi - þrátt fyrir
að í dag bjóöi tæknin upp á mögu-
leika til að gera ótrúlegustu hluti
og margir muni eflaust áfram not-
færa sér það. En framtíðina sjá
þeir fyrir sér þannig: „Þú ert sér-
stök-vertuþúsjálf.“ -RóG.