Dagblaðið Vísir - DV - 23.06.1990, Blaðsíða 31

LAUGARDAGUR 23. JÚNÍ 1990.
43
Reykjavík fyrr og nú
Þessar myndir eru teknar af þaki
Arnarhvols, vestur yfir Arnarhól-
inn í átt aö miðbænum. Eldri
myndin er tekin eftir 1930 sem sést
m.a. á því að Hótel Borg er risin
og Arnarhvoll, en hún er hins veg-
ar ekki tekin eftir árið 1932 er Sig-
urður Jónasson borgarfulltrúi lét
reisa Tryggvagötu 28 þar sem nú
er Gjaldheimtan i Reykjavík.
Sigurður Jónasson
Sigurður var forstjóri Tóbaks-
_einkasölu ríkisins 1932-47 og aftur
eftir 1955 og forstjóri Olíufélags ís-
lands hf. 1946-51. Hann var óvenju
stórbrotinn og margbrotinn per-
sónuleiki og reyndar mótsagna-'
kenndur í ýmsu.
Sigurður var eldheitur jafnaðar-
maður en engu að síður sleipur
kaupsýslumaður sem hafði yndi af
braski ýmiss konar. Hann var ver-
aldarsinnaður og áhugasamur um
ýmsar verklegar framkvæmdir,
m.a. virkjunarframkvæmdir en
jafnframt mikill dulhyggjumaður
og jafnvel óvenju hjátrúarfullur.
Þá var hann hallur undir mein-
lætalifnað austrænna lífspekinga
en gat þess á milli fengið sér neðan
í því miklu meira en góðu hófi
gegndi og fór þá töluvert fyrir Sig-
urði á Hótel Borg.
Sigurður átti Bessastaði og gaf
húsin og jörðina íslenska ríkinu
undir ríkisstjórasetur. Þá gaf hann
ríkinu Geysi í Haukadal, en báðar
þessar gjafir ættu að nægja til að
halda á lofti nafni þessa sérstæða
manns.
A. Obenhaupt
Húsið lengst til vinstri á myndun-
um, Hverflsgata 6, hefur lengst af
verið í eigu Heildverslunar Garö-
ars Gíslasonar.
Húsið var reist á árunum 1913-
1914 en sá sem lét byggja það var
A. Obenhaupt stórkaupmaður,
danskur eða þýskur gyðingur sem
hér verslaði með ýmsan varning
fram undir fyrra stríð. Obenhaupt
lét einnig byggja Þingholtsstræti
29A, þar sem Borgarbókasafnið er
nú til húsa, en það þótti glæsileg-
asta íbúðarhús í Reykjavík á sinni
tíð.
í endurminningum sínum, Alltaf
á heimleið, segir Vilhjálmur Fins-
en, ritstjóri Morgunblaðsins, um
Obenhaupt m.a. aö hann hafi haft
fyrir sið að gefa mönnum vel í
staupinu áður en hann ræddi við
þá um viðskipti. Sennilega hafa
veigarnar oftast borgað sig í betri
viöskiptakjörum þegar upp var
staðið en Obenhaupt var sjálfur
hófdrykkjumaður eins og geta má
nærri um.
Fyrirhugaðar bygg-
ingar á Arnarhóli
Arnarhóllinn var lagður undir
Tukthúsið þegar það var reist
1765-70 en stiftamtmaður og síöar
landshöfðingi höfðu lengst af afnot
af Hólnum og notuðu sem beitar-
land.
Þessir valdhafar vildu halda sínu
beitarlandi og lögðust því gegn öll-
um hugmyndum um opinberar
byggingar og önnur stórhýsi á
Hólnum. Þetta er meginástæðan
fyrir því að Arnarhóllinn í núver-
andi stærð er enn óbyggður.
Þó hefur ekki vantað hugmyndir
um byggingar á Arnarhóli. Meðal
þeirra bygginga sem komið hefur
til álita að reisa þar má nefna hið
mikla gistihús, Hotel de Nord; Lat-
Umsjón:
Kjartan Gunnar
Kjartansson
ínuskólann þegar hann var fluttur
frá Bessstöðum; Alþingishúsið;
Þjóðleikhúsið og Landsbankann.
Augljóslega komst engin þessara
bygginga á Hólinn og hin almennu
mótmæli gegn byggingu Seðla-
bankans 1973 benda til þess að
DV-mynd: Gunnar V. Andrésson
Reykvíkingar sjái ekki ástæðu til
þess aö þrengja frekar að Arnar-
hólnum.
Stytta
Ingólfs Arnarsonar
Þegar gamla myndin var tekin
hafði styttan af Ingólfi staðið á
Hólnum í rúm sjö ár. Aðdragand-
inn að því að styttan komst loks á
Arnarhólinn er þó miklu lengri og
nær reyndar allt aftur til ársins
1863 er Sigurður málari stakk upp
á því að sett yrði á Hólinn minnis-
merki Ingólfs á þúsund ára afmæh
Ljósmynd: Magnús Ólafsson
íslands byggðar. Málið var sett í
nefnd og lagt fyrir alþingi tveimur
árum síðar en fékk dræmar undir-
tektir og lognaðist útaf.
Þegar íslenskir þingmenn voru í
boðsferð í Kaupmannahöfn árið
1906 kom til tals að danska ríkið
hygðist gefa íslendingum afsteypu
af styttunni Jason eftir Thorvald-
sen en dönsk blöð tóku máhð upp
og töldu miklu nær að gefa styttu
Einars Jónssonar af Ingólfl Arnar-
syni.
Nú tóku íslensk dagblöð við sér
og þótti þá hneisa að þiggja slíka
gjöf frá Dönum í stað þess að lands-
menn kæmu sér sjálfir upp stytt-
unni. Hafin var fjársöfnun fyrir
styttunni en Danir firrtust við og
gáfu enga styttu.
Iönaðarmannafélagið hóf einnig
fjársöfnun, lagði sjálft til tvö þús-
und krónur og kom á fót happ-
drætti til styrktar málefninu. Fjár-
öfluninni var hins vegar fremur
fálega tekið og loks árið 1914 ákvað
Iðnaðarmannafélagið að borga það
sem á vantaði.
Styttan var steypt í brons árið
1922 og afhjúpuð á Arnarhólnum
24. febrúar árið 1924. Voru þá liö-
in tæp sjötíu og eitt ár frá því Sig-
uröur málari hreyfði fyrst hug-
mynd sinni um styttu Ingólfs á
Arnarhóli.
Árið 1961 var gerð önnu afsteypa
af höggmynd Einars sem íslenska
ríkið gaf Norðmönnum en sú stytta
var afhjúpuð á ættaróðali Ingólfs í
Hrífudal á Fjölum í Noregi það
haust. Ingólfur á Arnarhóli á því
tvífara heima í Noregi. J
v

■J
COMBhCAIVIP
COMBI CAMP er traústur og
góður félagi í ferðalagið. Léttur í
drætti og auðveldur í notkun.
Það tekur aðeins 15 sek. að tjalda.
COMBI CAMP er hlýr og
þægilegur með fast gólf í svefn og
iverurými.
COMBI CAMP er á
sterkbyggðum galvaniseruðum
undirvagni, sérhönnuðum fyrir
íslenskar aðstæður, á Qöðrum,
dempurum og 10” hjólbörðum.
L!
COMBhCAMP
COMBI CAMP er einn mest
seldi tjaldvagninn á íslandi
undanfariri ár og á hann fæst
úrval aukahluta.
COMBI CAMP er til sýnis í
sýningarsal okkar og tií
afgreidslu strax.
TÍTANhf
LAGMULA 7
SÍMI 84077