Dagblaðið Vísir - DV - 29.12.1990, Blaðsíða 16

16
1
Skák
Jólaskákþrautir
Nú eru síðustu forvöð aö glíma við
skákþrautirnar tíu úr jólablaði DV.
Hyljið lausnarleikina og reynið sjálf
að greiöa úr stööunum. Þrautirnar
ættu að vera auðveldari viöfangs en
mörg undanfarin jól en gott er þó að
hafa í huga máltækið góða: „Ekki er
allt sem sýnist."
Fyrstu þrautirnar eru þægilegar.
Hvítur á leikinn og á aö máta í þriðja
leik:
1. Hvítur mátar í 3. leik
Þessi staöa er til upphitunar. Aö-
eins ber að varast að vekja upp
drottningu: 1. c8 = D? gerir svartan
patt og þá er skákin jafnteíli. Nei, hér
vakna tveir hrókar til lífsins. Lausn-
in er 1. c8=H! Kd7 2. f8 = H Ke7 3. H£7
mát. Einfalt dæmi en höfund þess kann
ég ekki aö nefna.
2. Hvítur mátar í 3. leik
Höfundur þessarar þrautar er
bandaríski þrautakóngurinn kunni
Sam Loyd. Hvítur á drottningu og tvo
riddara en byrjar óvænt á því að
fórna drottningunni: 1. Df8+!! Svartur
verður að þiggja drottninguna en eftir 1.
- BxfB 2. Rf6+ Kh8 3. Rf7 er hann mát
og sömuleiðis eftir 1. KxfB 2. Rh6! og
næst 3. Rh7 mát, eða - ef svarti riddarinn
hreyfir sig 3. Re6 mát. Laglegt stef.
3. Hvítur mátar í 3. leik
Þetta dæmi er eftir annan jöfur
skákþrautanna, Leonid Kubbel. Það
ætti ekki að vefjast fyrir neinum.
Fyrsti leikurinn er 1. hr>! og svartur á
þtjá kosti: i) 1. - Kc5 2. Hd4 Kb5 3. Hd5
mát; ii) 1. — Kd5 2. Kc7 Kc5 3. He5 mát;
iii) 1. - Kd7 2. Hg6 Kd8 3. Hd6 mát.
4. Hvítur vinnur
Stöðumar gerast varla einfaldari
en þessi en hún er þó dálítið lúmsk.
Svartur virðist auðveldlega ráða við
frelsingjann, nema hvítu'r beiti
brögðum. Höfundur tafllokanna,
sem eru frá 1923, er Seleznev og
lausnin er: 1. d7 Kc7 2. d8=D + ! Kxd8
3.0-0-8 +! og eftir að kóngur svarts víkur
sér undan skákinni kemur 4. Kxb2 og
hvítur vinnur auöveldlega.
5. Hvítur vinnur
Stef úr fjórðu þraut bergmálar í
þessari, þótt búningurinn sé eilítið
flóknari. Ótrúlegt virðist að hvítur
geti unnið því aö hann þarf að glíma
við frelsingja svarts á drottningar-
væng og ekki síður framsækið peð
svarts á h-línu. Staðan er eftir Sak-
harov frá 1946: t. Itdi+ Ekki 1. Rc4 +
Kd4 með jafntefli. Nú er svar svarts
þvingaö, því að eftir 1. - Kd3? 2. Rf2 +
er h-peðið fallið. 1. - Bxdl 2. Hxdl h2
Annar möguleiki er 2. - c2 (ef 2. - b2
3. Ha3 og næst 4. Hxc3+) en þá vinn-
ur hvítur fallega með 3. Hdbl!
cxbl = D + 4. Hxbl Kf3 5. Kfl! h2 6.
Hxb3+ Kg4 7. Kg2 o.s.frv. Nú virðast
öll sund lokuð, því að hvernig fær
hvítur stöðvað h-peðið? Nú þarf hann
að grípa til meðala úr þriöju þraut:
3. Hd3 +! Kxd3 4.0-0-0+! og eftirleikur-
inn er auðveldur: 4. - Ke3 5. Hhl og
vinnur létt.
6. Hvítur heldur jafntefli
Auðvelt dæmi eftir Kolodjazní frá
1927, þ.e.a.s. ef menn koma auga á
þriðja og fjórða leik hvíts: 1. Rf3 (tví-
skák) Kh.3 (ef 1. - Kh5 2. Hh4+ Kg5
3. Hg4 +! Kxg4 4. Rh6 + og drottning-
in fellur og jafntefli) 2. Hh4+ Kg2 3.
Hg4 + ! Dxg4 4. Re3 + ! Bxe3 patt.
7. Hvitur heldur jafntefli
Svartur er að vekja upp drottningu
á a-línunni og við því virðist fátt til
varnar. Hvítur heldur jafntefli á
skemmtilegan hátt. Tafllokin eru eft-
ir Maksímovskí, frá 1976:
I. Hc8+ Kh7 2. Hc7+ Kh6 3. Hc6+ Kh5
4. Hc5 + Kh4 5. Hc4 + Kh36. Hc3+Hd3!
Þennan leik varö að sjá fyrir. Vita-
skuld er 6. - Kxg2 7. Hxc2+ og næst
8. Hxa2 strax jafntefli en nú þarf
hvítur aö grípa til róttækra ráðstaf-
ana. Ef nú 7. Hxd3+ Kxg2 er tflið
tapað. 7. Hh2 +! Kg.3
Svartur má ekki þiggja fórnina; ef
7. - Kxh2 8. Hxc2+ og jafntefli.
8. Hg2+ Kf3 9. Hf2+ Ke3 10. He2 +
Kd4 11. Hc4+!
Þá er komið að hinum hróknum
aö fórna sér fyrir málstaöinn! Ef nú
II. - Kxc4 12. Hxc2+ og næst 13.
Hxa2 með jafntefli.
11. - Kd5 12. Hc5+ Kd6 13. Hc6+ Kd7
14. Hc7+ Kd8 15. Hc8+ Kd7 16. Hc7+
LAUGARDAGUR 29. DESEMBER 1990.
DV
og skákin er jafntefli.
8. Hvítur vinnur
Þetta hróksendatafl, snúið eins og
þau eru gjarnan, gæti hæglega komið
upp í tefldu tafli. Höfundurinn er D.
Gurgenidze, samiö 1978. Hvítur vinn-
ur með 1. g7!
Til jafnteflis leiðir 1. - f7? Ha8+ 2.
Ha7 (ef 2. Kbl c2+ 3. Kxc2 Kxg6 4.
He8 Ha2+ 5. Kb3 Kxf7 o.s.frv.) c2 3.
Kb2 Hb8+ 4. Hb7 Hc8 5. Hc7 Hb8 +
6. Hb7 Hc8.
1. - Ha8+ 2. Ha7! c2 3. Kb2 Hb8+ 4.
Hb7 Hc8
Eftir 4. - cl = D+ 5. Kxcl Hc8+ 6.
Hc7 Hxc7 + 7. Kd2 Hc8 8. f7 vinnur
hvítur auðveldlega.
5. g8=D +! Hxg8 6. Hg7 + Hxg7 7.fxg7
Kh6! 8. g8 = H!
En hvorki 8. g8 = D vegna 8. -
cl = D+ 9. Kxcl og svartur er patt,
né 8. g8 = R + ? Kg5 og næst 9. - Kf4
með jafntefli. En nú er svartur glat-
aður.
9. Hvítur vinnur
Leonid Kubbel samdi þessi tafllok
1939. Vinningurinn er tiltölulega
auðsóttur en eins og jafnan verður
að koma auga á hugmyndina. Lausn-
in er 1. Dc2+ Kxh8 (ef 1. — f5 2. Dxf5 +
Kxh8 3. Dh5 mát) 2. Dc7 f5 (hótunin
var 3. Dg7 mát) 3. De7! Þetta er lykil-
leikurinn. EFtir 3. - g2 4. f4! kemur
í ljós að svartur getur ekki afstýrt
hvoru tveggja í senn, 5. Dh4 mát og
5. Dg7 mát.
10. Hvítur vinnur
Hér virðist hvítur eiga unnið tafl
en tafllokin byggjast ekki síður á
snjöllum varnarleikjum svarts. Höf-
undur er Pogosjants og þrautin er frá
1961. Hvítur á manni meira en ljóst
er að hann veröur að stöðva g-peð
svarts. Fyrsti leikurinn liggur í aug-
um uppi:
Skák
Jón L. Árnason
1. Bfl Bb5! 2. Bg2
Ekki gengur 2. Bxb5 vegna 2. - g2
og peðið rennur upp í borð og 2. Rxg3
Kxg3 3. Bxb5 Kxf3 leiðir til jafnteflis.
Þetta er þó ekki öll lausnin því að
næsti leikur svarts virðist bjarga
taflinu:
2. - Bfl! 3. Bxfl g2
Nú sést hvað fyrir svörtum vakir.
Ef nú 4. Bxg2 er hann patt og skákin
er jafntefli.
4. Rg3!!
Vinningsleikurinn. Ef 4. - gxfl = D
5. Rxfl kemst svartur ekki að síðasta
peði hvíts og engu skárra er 4. -
Kxg3 5. Bxg2 Kxg2 6. f4 og svarti
kóngurinn nær ekki peðinu. Eftir
stendur síðasti möguleikinn:
4. - gl = D
... en þá bíður óvæntur jólaglaðn-
ingur:
5. Rf5 mát!
STYTTU ÞÉR LEIÐ
TIL LÍFSGÆÐA!
Áttu þér draum um nýtt og betra líf, um tíma til að
sinna hugðarefnum þínum, ferðast, stofna eigið
fyrirtæki, safna listaverkum eða fágætum bókum...?
Ef þú átt miða í Happdrætti Háskóla íslands gætu
draumar þínir hæglega orðið að veruleika í einni svipan
- og það þarf ekki stærsta vinninginn til.
HAPPDRÆTTI
HASKÓLA islands
vænlegast til vinnings