Dagblaðið Vísir - DV - 25.09.1993, Blaðsíða 26

26
LAUGARDAGUR 25. SEPTEMBER 1993
Maður, vanur iðnaðarvélum, óskast
til viðhalds- og viðgerðavinnu.
Rafmagnsþekking æskileg.
Uppl. sendist DV, merkt „1-3411".
Hafnarfjörður
Verkakvennafélagið Framtíðin
Tillögur stjórnar og trúnaðarmannaráðs félagsins um
stjórn og aðrar trúnaðarstöður fyrir árið 1993 liggja
frammi á skrifstofu félagsins að Strandgötu 11, frá
og með mánudeginum 27. september til og með
fimmtudeginum 30. september. Öðrum tillögum ber
að skila fyrir kl. 17.00 fimmtudaginn 30. september
og er þá framboðsfrestur útrunninn.
Tillögum þarf að fylgja meðmæli 20 fullgildra félags-
manna.
Verkakvennafélagið Framtíðin
SKOLAKLIKAN
er spennandi og vel gerð mynd frá fram-
leiðendum FATAL ATTRACTI0N,
THE ACCUSED og BLACK RAIN.
HASKOLAfilÖ
SÍMI 611212
Sambyggðar trésmíðavélar
LAB 30 frá SCM-Minimax
með 3x4 ha. mótorum, stór sleði/hallanlegt blað, frá
kr. 310.000 A- vsk. Aukabún.: fyrirskeri/5,5 ha.,
hjól/sog/hallanlegur fræsispindill.
mwí JLMM IR
Smiðshöfða 6 - sími 674800
Menning
í Rokkhljóðinu ekk-
ert nema unaður
„Ég varð ekki að manni í plássinu mínu,“ segir Finn-
ur Torfi Hjörleifsson á einum stað í bók sinni Bernsku-
myndir sem samanstendur af stuttum söguljóðum,
svipleiftrum úr fortíðinni þegar sögumaður var lítill
strákur í sjávarplássi. Þessi eina setning segir heilmik-
ið um andrúmsloft sagnanna sem er þrungið ljúfsárum
trega þess manns sem á sér ekki rætur og fer því í
fortíðarferðalag til að tengjast sjálfum sér betur, riija
upp og muna. Ferðin hefst hjá bæjarlæknum:
„Þennan læk þekkti ég vel. Gekk með honum og
skoðaði sömu hylina aftur og aftur. Þar sem ég sé nú
speglast hernskuminningar mínar. En stundum í úr-
helhsrigningu eða bráðaleysingu byltist hann í kol-
mórauðu flóði og verður ekki skyggndur." (8).
Þær minningar sem sögumaður nær tökum á eru
tærar.
Skýrar og Ijóslifandi, örlítil brot héðan og þaðan úr
æskunni sem saman mynda fallega og heildstæða
mynd. Þær láta ekki mikið yflr sér þessar sögur, setn-
ingamar eru stuttar og knappar og samtölin eftir því.
Á einfaldan og látlausan hátt kemur höfundurinn
hugmyndum og upgötvunum drengsins tii skila þann-
ig að útkoman verður oft verulega ljúf. Sagan Fahegi
pabbi er gott dæmi um frásagnarmáta höfundar: Hvað
var ég gamall þegar mér fannst pabbi gamah? Og
hrukkóttur. Ég spurði mömmu:
Af hverju er pabbi ekki fallegur?
Hann verður myndarlegur þegar hann fer í sparifötin,
og setur upp hattinn, sagð’ún. Þetta hugleiddi ég þegar
ég virti fyrir mér magurt og tekið andht hans með
holur mihi skeggbrodda.
Svo fann ég mariatluhreiðrið og pabbi kom á sam:
festingnum þegar ég togaði í hann. Og andht hans ljóm-
aði bjartar en fjörðurinn þegar hann sletti í góm til
að láta óflðruð og blind kríhn gapa. Þá vissi ég að það
þurfti hvorki spariföt né hatt. (11).
Og í eftirminnilegum sögum. Hröfnum og Ódæði, er
því lýst á þennan sama einfalda hátt hvernig drengur-
inn upplifir á sjálfum sér mótlæti sem kahar á hefnd.
Hrafnar komast í lömbin hans og kroppa úr þeim
augun og drengurinn er ekki í rónni fyrr en hann
hefur komið ungunum fyrir. En hann lærir að það er
auðveldara og örugglega sársaukaminna að halda frið-
inn:
Undir niðri kviknar ódæðið, kemur sjaldan upp. Það
Bókmenntir
Sigríður Albertsdóttir
gerir þó sjaldnar vart við sig eftir að faðir minn á
gamals aldri sættist við hrafninn. Hann skyldi fá allan
matarúrgang er til féll, ef hann léti lömbin í friði.
Báðir héldu þá sátt. (39)
Þannig skína lífsviðhorf liins fuhorðna í gegnum
minningarbrot drengsins. Friðarboðskapurinn er alls-
ráðandi og gjarnan klykkt út með setningum þar sem
fábrotinn og hófsamur lífsstíll er lofaður: „Það er
hægt að lifa góðu lífl, ef maður á nógar kartöflur og
smér með þeim, sagði faðir minn.“ (36). „Er nokkur
gjöf hlýrri en fallega útprjónuð lopapeysa á haustin?"
(23) og „í rokkhljóðinu ekkert nema unaður.“ (25) Það
ríkir sumsé mikil kyrrð yfir þessum sögum, ró sem
sögumanninum (nútímamanninum) tekst að ná í
skottið á um stundarsakir þar sem hann reikar upp
með læknum. Og honum tekst svo sannarlega að miðla
þessari ró með lesandanum sem uppliflr stemmningu
liðinna daga á notalegan hátt í Bemskumyndum.
Bernskumyndir.
Finnur Torfi Hjörleifsson.
Mál og menning 1993.
Safnborg ljóða
Þessi nýjasta ljóðabók Geirlaugs Magnússonar er
allstór, nær sex tugir ljóða. Ég hefi áður í þessum
dálkum borið lof á ljóð Geirlaugs fyrir hve margbrotin
þau eru og þessi bók gefur ástæðu til að ítreka það.
En bókin er býsna fjölskrúðug, einnig að þessu leyti.
Sum ljóðanna era mjög aðgengileg, einkum bernsku-
minningar svo sem „félagsvera" og „nöfn“, en orðin
eru vandlega valin í stíl við þessa bernskureynslu.
Ámóta auðskihð er t.d. „draugar". Lýsingin á öh vel
við drauga, en ætti allt eins vel við geðstirð gamal-
menni og aðra sem finnst þeir komnir út úr megin-
straumi samtímans, en halda fast við sín gömlu hugð-
arefni. Þetta tengist atriði sem töluvert ber á í bók-
inni, mér sýnist drykkjuskapur túlkaður sem eins
konar blætisdýrkun, viðleitni til að endurlifa gamlar
ánægjustundir:
draugar
ráfa milli tveggja heima
einsog langþreyttir drykkjumenn
milli bara
nöldrandi um breytta sætaskipan
lokaða reikninga
uppivöðsluna i uppvakningum
væru best geymdir 1 gamalli flösku
tólf ára eitur opnist ei
utan í illa ræmdum húsum
hýma viö falstóna ættartölu
ofstuðlan rangfærðrar visu
blautar sögur léttkenndra kvenna
ims dofna drattast niður
gleypast gleymsku
glymskratta rafmagnsljósa.
Mörg ljóðanna eru miklu samsettari en þetta. Nefna
mætti sem dæmi „vinir vorsins" á sömu opnu og
„sendiboði". Óttinn er persónugerður sem fuhtrúi
næturinnar og í ljóðinu er greirúlega vitnað th ljóðs
Jónasar Hallgrímssonar um rjúpuna og fálkann,
„Óhræsiö", sem ahir hafa lesið í bamaskóla. En hver
er ávarpaður í ljóðinu og á að ganga inn í hlutverk
Bókmeraitir
Örn Ólafsson
tjúpunnar? Lesandinn? Og hví biður hann mælandann
um fálkafjöður? Ég sé ekki að svör við slíkum spum-
ingum verði lesin út úr ljóðinu, en þeim mun áleitn-
ara verður það þá væntanlega sem flétta af ofsóknar-
kennd, sektarkennd og samúð:
sendiboði
kappklæddur
birtist sendiboði næturinnar
óttinn
að tjá þér með fagurgala
að dagurinn læðist því aðeins að
að sért honum réttdræp rjúpan
sem hvergi fmnur skjól
hvi biðurðu mig um fálkafjöður
Með hnitmiðuðu orðavah fléttar skáldið saman
sundurleit fyrirbæri, í þessari bók ber mikið á því að
hversdagslegt umhverfi nútímafólks sé túlkað í ljósi
þjóðsagna. Th að átta okkur á því skulum við hta á
tvö fyrstu erindi ljóðsins „álfadans", og setja th bráða-
birgða bókstafi fyrir allt sem fehur út fyrir hefðbund-
ið svið álfasagna:
grundvöllurinn gljáfægður
flögra brosmild X
tími til að tendra Y-kertin
Z nýþvegnar
freyðir léttdrukkinn P
svífur að lofkór N
En í stað bókstafanna vora í ljóðinu orð af sviði sér-
tækrar umræðu um þjóðfélagsmál eöa persónugerð;
„viðhorf, staðreyndir, vandi, sjálfumgleði". Orðið
„merkikerti“ er eins og á mörkum tveggja heima, og
„umskiptingar" á heima í báðum. Ég skh ljóðiö sem
skot á yfirborðslega glaðværð og sjálfsöryggi margra
þeirra sem taka að sér að leysa vandamál annarra,
og era þannig eins og utan við mannlífið. En lesendur
dæmi, hver fyrir sig:
álfadans
grundvöUurinn gljáfægður
flögra brosnúld viðhorfm
tími tU að tendra merkikertin
staðreyndimar nýþvegnar
freyðir léttdrukkinn vandinn
svifur að lofkór sjálfumgleöinnar
en hinkrið við
umskiptingamir taka senn völdin
þó viUst hafi of lengi í mannheimum
Geirlaugur Magnússon:
Safnborg.
Mál og menning 1993, 65 bls.