Þjóðviljinn - 23.12.1964, Page 7

Undirbúningur
Hallfreður Örn Eiríksson
^agiater fór um Austurland í
sumar, og Snæfellsneg reynd-
ar líka og vann að ágætu
Verkefni og skemmtilegu: að
^raga björg í bú íslenzkra
Pjóðfræða. Og það er reyndar
elfki | fyrsta sinn að hann
etendur í slíkum ferðalögum
fór til að mynda um Vest-
”rði árið 1959 í þeim tilgangi
að gera kvæðamenn þar um
slóðir eilífa á segulspólum.
ög áður en Hallfreður
arygði sér til vetursetu í
*™ykholti setjum við hann á
stól 0g spyrjum frétta af
Pessum leiðangri, aðdraganda
kans og árangri.
Það var byrjað að skipu-
^Sgja þessa ferð, segir Hall-
rreður, um miðjan síðastliðinn
vetur. En að henni stóðu
einlfnis tvær stofnanir, Þjóð-
"^’ajasafnið og Handritastofn-
únin. Auk þess veitti Vísinda-
sJóður styrk til starfsins.
Líður svo fram á vor. Þá
j.r ' fynsta lagi ákveðið að
veir menn skuli vinna að
Pptökunni — og var sú til-
°&un byggð á þeirri reynslu
^ fengizt hafði árið 1959.
^°ttiuleiðis var ákveðið að ég
ri í undirbúningsferð um
j^ðið til að tala við þá
^^ðamenn og sagna sem þá
*.afði spurzt til, og reyna að
^hna nýja. En það er ákaf-
ga þýðingarmikið þegar um
j, ° víðtæka söfnun er að
^ ða, að búið sé að tala við
. eUn og gera þeim grein fyr-
st *erifefninu og I hverju að-
fól • ^eirra geti helzt verið
Sui. Og var svo gert. Þá
var og ákveðið að leiðangrar
skyldu vera tveir.
En áður en lengra er hald-
ið skulum við minnast á þátt
Dana í þessari söfnunarferð.
Hingað kom maður að nafni
Svend Nielsen á eigin vegum
til að rannsaka íslenric þjóð-
lög. En nú vill svo vel til, að
maðurinn hefur góð tæki
meðferðis, hefur reynslu og
áhuga á að taka upp þjóðlög
— enda fór svo að hann var
ráðinn til að sjá um upptök-
urnar.
Skaftfellskur
fróðleikur
Við gátum byrjað í júní-
byrjun og fórum fyrst um
Vestur-Skaftafellssýslu. Á
hálfum mánuði fórum við um
allar sveitir sýslunnar nema
Álftaver, og töluðum við
miklu fleiri fræða- og kvæða-
menn en vitað var um, þeg-
ar lagt var af stað. Uppsker-
an varð fimmtán spólur.
Þarna náðum við í allskonar
þjóðsögur — aðallega drauga-
sögur og huldufólkssögur, en
einnig gamansögur, til dæmis
sögur af orðheppni manna.
Sömuleiðis tókum við upp
ýmsan fróðleik, sem er sér-
stæður fyrir þessar sýslur.
Þannig átti ég tal við vatna-
menn, og þeir sögðu frá því,
hvernig velja skal vöð á vötn-
um; þeir kunnu og sagnir
um ár, sem hafa skipt um
nöfn, og vissu af fjörum sem
kenndar eru við bæi, sem nú
eru í eyði eða þá að þær voru
gengnar undan þessum bæj-
um. Þetta gefur ýmsa vitn-
Rætt við
Hallfreð Örn
Eiríksson
um
söfnun bjóð-
sagna og
rímnalaga
Hallfreður segir m.
a.: — Svo er mál með
vexti, að kvæðamenn
mynda með sér hálf-
gert leynifélag — þeir
vita hver um annan
en utanaðkomandi
maður ekki: ef þú
hefur hinsvegar verið
svo heppinn að finna
þann fyrsta, þá get-
ur þú rakið þig á
fram.
eskju um eignaskipti I hér-
aðinu, og svo það hve þýð-
ingarmikið það var að eiga
fjöru þar í sýslu.
Kvæðamenn hittmn við all-
marga, og þó ekki alla sem
við vildum. Og auðvitað voru
það helzt eldri menn, sem enn
kunna að kveða rímur — og
geymdin virðist sterkust í
Skaftártungum. Þar er það
enn vel líklegt, að menn kveði
saman sér til skemmtunar
þegar þeir hittast.
1 júli fórum við síðan um
Austurland milli Lagarfljóta
og suður að Hala í Suðursveit.
Góð samvinna
Samvinna? — þú spyrð
hvernig samvinnan hafi verið
við fólkið. Nei, það er ekki
hægt að segja, að menn hafi
verið beint tregir til — það
kom þó Stundum fyrir á Vest-
fjörðum hér um árið, að menn
voru fregir til að kveða, af
því að þeir héldu að farið
væri með dár og spé. Og svo
ber hitt að athuga, að það
er verið að biðja menn pð
tjá sig, sem ekki hafa komið
fram opinberlega áður, að
biðja menn að tjá sig á ann-
an hátt en þeir eru vanir.
Hinsvegar eru menn mjög
samvinnuþýðir og vilja allt
fyrir mann gera um leið og
þeir finna, að það er sannur
áhugi fyrir hendi, áhugi fyr-
ir að geyma það sem þeir
kunna. Sömuleiðis má ekki
gleyma því, að við skuldbind-
um okkur til að flytja ekki
efnið, sem við söfnum, nema
með sérstöku leyfi flutnings-
Framhald á bls. 48.
JÓLABLAÐ — 7