Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1987, Blaðsíða 76

Sveppaspretta var líka með eindæmum mikil þetta sumar
og byrjaði óvenjulega snemma, eða um miðjan júlí. Gras-
vöxtur var mjög mikill, jafnt í túnum sem úthaga, og upp-
skera hvers konar garðávaxta og korns með allra mesta móti á
Héraði, og reyndar víðar um landið.
Enn er þess að geta, að veturinn á undan var óvenju mildur
frá áramótum, og engin teljandi áfelli urðu um vorið.
Eg hygg að þessar sérstöku aðstæður hafi valdið mestu um
það, að huldurendurnar komu í ljós þetta sumar, því auðvitað
hefur hinn eiginlegi sveppahringur verið þarna til staðar i
moldinni í fjölda ára.
Huldurendurnar (grasbaugarnir) héldu sér út sumarið
þarna á túninu, og urðu jafnvel því meira áberandi sem á leið
haustið, er grasið fór að gulna, því það hélst lengur grænt í
baugunum. Jafnframt komu fram smærri baugar annars
staðar í túninu, aðeins nokkrir metrar í þvermál.
Þess má geta, að bóndinn á bænum hafði líka tekið eftir
þessum röndum, en taldi þær stafa af misjafnri áburðardreif-
ingu, eins og oft vill verða.
LÝSING A SVEPPNUM
SEM MYNDAR RENDURNAR
(Melanoleuca strictipes)
(mynd 5)
Þetta er nokkuð stórvaxinn hattsveppur, allur ljós að lit, en dökknar með
aldri, með flötum eða uppbrettum hatti og mjölkenndri lykt.
Hatturinn er 3-9 sm í þvermál, hvelfdur fyrst en verður fljótt flatur og síðan
uppbrettur (bikarlaga), með ógreinilegum kúf. Yfirborðið mjúkt, matt,
næstum vattkennt (fingraför mótast í það), leðurbrúnt (ljósbrúnt). Barðið
er ljósast, oft nærri hvítt, en kúfurinn jafnan brúnleitur, eða grábrúnn.
Hatturinn dökknar með aldri og verður að lokum brúnn-grábrúnn. Einnig
er hann dálítið dekkri i röku veðri (vatnsbreytinn), og þá stundum ýróttur.
Barðið springur oft með aldri og einnig hatthúðin á kúfnum.
Fanirnar (blöðin) bugstafa eða aðvaxnar, hvítar fyrst, með rauð- eða
brúnleitum blæ, siðan brúnleitar og að lokum oft alveg brúnar, einkum
eggjarnar.
Stafurinn 4-7 sm á lengd og 0,7-0,9 sm i þvermál, gróf-þráðóttur og
stundum dálítið mélugur-flasaður efst, með svipuðum lit og hatturinn. Fær
brúnleita bletti við meðhöndlun og dökknar með aldri.
78