Frjáls verslun - 01.05.1980, Blaðsíða 102

ti! umrædu
Aðhaldsleysi í fiskiðnaði
— eftir Markús Örn Antonsson
íslensku fisksölusamtökin virðast loks vera að
vakna til lífsins og átta sig á staðreyndum. Árum
saman hafa menn spurt hvað ylli áberandi tregðu
þeirra til að treysta undirstöður fyrir markaðsupp-
byggingu í Evrópu. þar sem fyrir er að finna einhvern
háþróaðasta neytendamarkað í heimi. Athyglin hefur
beinzt að Bandaríkjunum’og er ekki nema allt gott um
það að segja. að framleiðendur og sölufyrirtæki þeirra
nýti sér til fullnustu hagstæðustu markaðsaðstæður í
Vesturheimi. En sagan að vestan segir okkur að
brugðið geti til beggja vona. þegar illa árar í efna-
hafgsmálum Bandaríkjamanna og fólk herðir sultar-
ólina. Allar þrengingar, þó smáar kunni að virðast í
okkar augum, sem erum orðin harðsoðin á vítiseldum
verðbólgunnar, orka þannig á hinn almenna borgara
vestan liafs að hann horfir í hvern eyri og neitar sér
fljótlega um mörg lifsins gæði, sem við eiga í betra
árferði. Eitt slíkt skeið kreppu í fisksölumálum í
Bandaríkjunum virðist vera framundan og því er það
á elleftu stundu að fiskframleiðendur reyna nú að ná
almennilegri fótfestu í Vestur-Evrópu með eflingu
sölufyrirtækja sinna þar og starfrækslu eigin verk-
srniðja til að vinna úr islenzku hráefni fyrir viðkom-
andi markað.
Vandamálin á Bandaríkjamarkaði eru margvísleg
og sum erfið viðfangs. Það er ljóst, að þýðingarmesta
útflutningsgrein okkar er þar ákaflega háð velgengni
nokkurra veitingastaðahringa.sem vilja bjóða fisk en
fara að steikja kjúklinga í staðinn þegar fiskurinn
verður of dýr fyrir pyngju viðskiptavinanna. Og veit-
ingastaðir skjóta upp kollinum og fara svo á hausinn
með tilfinnanlegum afleiðingum fyrir íslenzka út-
flutningsverzlun. Kanadamenn hafa stóraukið umsvif
sín á bandarískum fiskmarkaði og undirbjóða íslenska
fiskinn miskunnarlausl. Þeir hafa keypt verksmiðjur
sunnan landamæra sinna og framleiða þar fiskrétti á
sama hátt og verksmiðjur íslenzku fisksölusamtak-
anna. Þarna er unt mjög skæðan keppinaut að ræða,
sem á örugglega eflir að reynast erfiður í viðureign
komandi ára,
I Ijósi þessarar ótryggu stöðu á helzta útflutnings-
markaði okkar er það forkastanlegt að enn skuli
slóðaháttur í vörumeðferð hjá framleiðslufyrirtækj-
ununt hér innanlands vera alvarlegur dragbitur á
eðlilega markaðsþróun og kynningu íslenzkra afurða
sem þeirra beztu fáanlegu. Af vandvirkninni veitir svo
sannarlega ekki nú um þessar mundir þegar spjót
keppinautanna standa á okkur úr öllum áttum. Þá
megurn við ekki við því að bein úr íslenzkum fiski
standi í meltingarganginum á neytendum.
Aukin framleiðni í hraðfrystihúsunum með belri
nýtingu hráefnis eins og áróður hefur verið rekinn
fyrir er tvíbent vopn í arðsemisbaráttunni. Ekki er
beinlínis uppörvandi að heyra frásagnir af því að
kaupendur fussi og sveii við islenzkum fiskflökum
vegna þess að nienn séu farnir að drýgja þau með
þunnildunt. En þannig standa einmitt málin í dag.
Hvar er nú allur áróðurinn fyrir vöruvöndun? Hef-
ur hann verið látinn lönd og leið? Brotalamir eru
greinilega í kynningarstarfi innan þess mikilvæga bú-
skapar sem hraðfrystiiðnaðurinn er og aðhaldsleysi
áberandi. Kynning á högum hans út á við snýst varla
um annað en markaðshrun, tap og rekstrarstöðvun.
Sölufyrirtæki Sölumiðstöðvar hraðfrystihúsanna í
Bandaríkjunum hefur sérstakt orð á sér meðal ís-
lenzkra fjölmiðla fyrir leyndardómsfulla þögn um
eigin afkomu nema þegar allar neyðarflautur eru
þandar til ítrasta og blásið til gengisfellingar. Þannig á
ekki að halda á upplýsingamálum fyrirtækja, sem
jafnnáið snerta afkomu þjóðarheildarogsvosterklega
byggja á samskiptum við íslenzkt atvinnulíf og
stjórnvöld landsins. Hagsmuni, sem hér um ræðir er
ekki hægt að umgangast sem fjölskyldumálefni í
þrengstu merkingu.
98