Frjáls verslun - 01.10.1993, Blaðsíða 24

FORSÍÐUGREIN
heildaríjölda þeirra, sem taka af-
stöðu, og þeirra sem flokkaðir eru
eftir stærð fyrirtækjanna þar sem
margir stjórnendur gáfu þau atriði
ekki upp.
NIÐURSTAÐAN KEMUR
SVOLÍTIÐ Á ÓVART
Fróðlegt er fyrir áhugamenn um
stjórnun að velta vöngum yfir þessum
niðurstöðum í könnun Frjálsrar versl-
unar. Fyrst af öllu hlýtur það að stinga
svolítið í stúf að mikill meirihluti
stjórnenda telji að hagnaður sé ekki
besti mælikvarðinn á árangur for-
stjóra í starfi.
í Bandaríkjunum fer jafnan fram
mikil umræða um það hvemig best sé
hægt að láta forstjóra og fram-
kvæmdastjóra fyrirtækja, stjórnend-
ur þeirra, reka fyrirtækin með hags-
muni almennra hluthafa í huga. Þar
hefur umræðan snúist um það að eig-
endur fyrirtækjanna, hluthafarnir,
vilja að stjórnendur þeirra geri fyrir-
tækin sem verðmætust þannig að
arðsemin af hlutabréfunum verði sem
mest. Litið er fyrst og fremst á arð-
semi eigin fjárins.
Þess vegna hefur sú leið verið farin
að tengja laun stjórnenda beint við
afkomu fyrirtækjanna og verðmæti
hlutabréfanna til að þeir nái hámarks-
árangri. Að undanförnu hafa umræð-
ur um skyldukaup forstjóra á hluta-
bréfum verið að ryðja sér til rúms
vestanhafs til að knýja enn frekar á
um aukna arðsemi; að hagur hluthaf-
anna verði fyrirferðameiri við stjórn-
un fyrirtækjanna.
ARÐSEMISKIPTIR MESTU
MÁLIVESTANHAFS
Hluthafarnir standa þá langflestir
fyrir utan fyrirtækin og líta á hluta-
bréfin sín eins og hverja aðra eign
sem þeir séu að ávaxta. Ef bréfin bera
ekki góða ávöxtun huga þeir að öðr-
um fjárfestingum. Stóru hluthafarnir
líta einnig svipuðum augum á málið en
hlutum þeirra fylgja þó ákveðin völd í
fyrirtækjunum sem almennir litlir
hluthafar hafa yfirleitt ekki.
Kjarninn í sjónarmiði hluthafanna,
eigendanna, er að hlutabréfin skili
sem mestri arðsemi en það gerist
ekki nema fyrirtækin séu rekin með
hagnaði. Hluthafarnir líta því á árang-
ur forstjóra í starfi beint út frá því
hvort honum takist að reka fyrirtækið
með hagnaði eða ekki.
EKKIBARA HAGNAÐUR
HELDUR HÁMARKSHAGNAÐUR
Og það er ekki bara að forstjóran-
um takist að reka fyrirtækið með
hagnaði heldur fara margir hluthafar
ofan í saumana á því hvort forstjórinn
hafi rekið fyrirtækið með hámarks-
hagnaði. Líkja má þeirri hugsun við
spilamennsku í bridge. Það er ekki
nóg að segja 3 grönd ef 5 grönd eru
augljóslega staðin í spilinu.
Hagnaður einn og sér í krónum tal-
ið segir oft ekki nema litla sögu. Setja
þarf hagnaðinn og afkomuna í sam-
hengi. Hvert er hlutfall hagnaðar eftir
skatta af eigin fé, þ.e. arðsemi eigin
fjárins? Hvemig er hagnaðurinn sem
hlutfall af veltu? Hvemig hefur það
hlutfall breyst ár frá ári?
Ef við skoðum afstöðu þeirra
stjórnenda í Gallup-könnun Frjálsrar
verslunar, sem ekki telja hagnað
fyrirtækja vera besta mælikvarðann á
árangur forstjóra í starfi, sést að þeir
nefna atriði eins og hvernig forstjóra
takist upp við að ná upp góðum starfs-
anda, auka sölu og markaðshlutdeild,
lækka rekstrarkostnað, bæta ímynd-
ina, hafa viðskiptavini ánægða,
hversu góður hann sé í að koma með
nýjungar, hversu hugmyndaríkur
hann sé, hversu vel honum takist að
afla fyrirtækinu vinsælda á meðal
fólks og hvort hann nái upp vandvirkni
og auknum gæðum innan fyrirtækis-
ins.
GÓÐUR STARFSANDI LEIÐ
FREMUR EN MARKMIÐ?
Ahugamenn um stjórnun hljóta að
spyrja sig að því hvort öll þessi atriði
séu ekki frekar leiðir forstjórans að
stóra markmiðinu, að skila fyrirtæk-
inu með hagnaði, gera það verðmæt-
ara og auka þar með arðsemi eigin
ijárins þannig að eigendur fyrirtækis-
ins séu sáttir.
Fram hafa komið sjónarmið um að
ofurmenni í forstjórastólum séu of-
metin og þeir séu ekki lykilinn að vel-
IUndir liðnum „annað“ má nefna atriði eins og; að forstjóri haldi góðu
sambandi við viðskiptavini, að hann sé hugmyndaríkur, sé duglegur og
vandvirkur, afli fyrirtækinu vinsælda, komi með nýjungar, að auðvelt sé
að ná í hann, að hann sýni hagkvæmni og útsjónarsemi, að hann láti
fyrirtækið halda velli og að hann innleiði aukin gæði í vinnubrögðum.
GEVALIA
- það er kaffið !
24