Frjáls verslun - 01.10.1993, Blaðsíða 36

FJARMAL
ÁHÆTTUFJÁRMAGN Á ÍSLANDI1987-1992:
MJÖG HEFUR DREGIÐ
ÚR ÁHÆTTUFJÁRMAGNI
Greinarhöfundur,
Haraldur Þorbjörnsson,
útskrifaðist sem viðskipta-
fræðingur frá Háskóla
íslands síðastliðið vor.
Kandídatsritgerð hans fjallaði
um áhættufjármagn á Islandi
1987-1992. Ritgerðin var
unnin undir handleiðslu
Þóris Einarssonar prófessors.
í efnahagslegum þrengingum
eða samdrætti, eins og verið
hefur um skeið hér á landi,
sprettur oft upp umræða um
nauðsyn á nýsköpun og nýhugs-
un. Nýsköpun snýst um það að
gera eitthvað nýtt, gera eitthvað
hefðbundið öðruvísi o.s.frv. í
þeirri von að í kjölfarið komi
aukinn hagvöxtur með aukinni
hagsæld. Slíku fýlgir oft stofnun
nýrra fyrirtækja utan um hug-
mynd að nýrri vöru eða þjónustu
eða upphaf nýrra viðskipta inn-
an fyrirtækja sem þegar eiga sér
sögu.
Að baki býr gjaman þróunar- og
rannsóknarvinna auk annarrar vinnu
vegna aðhæfmgar hugmynda að fram-
leiðslu og sölu. Slíkri vinnu fylgir
kostnaður sem þarf að fjármagna.
Fjármagn af því tagi er áhættufjár-
magn. Um áhættufjármagn má því
segja að það sé, á sama hátt og hug-
myndir að nýrri vöm eða þjónustu
eða nýjum aðferðum, undirstaða og
uppspretta nýsköpunar.
ÁHÆTTUFJÁRMAGN OG
ÁHÆTTU FJÁRM AGNSAÐILAR
Skilgreina má áhættufjármagn á
ýmsa vegu en hér verður miðað við
þá skilgreiningu að áhættufjármagn
sé annars vegar fjármagn sem fest
er í hlutabréfum fyrirtækja sem
ekki eru skráð á hlutabréfamarkaði og
hins vegar áhættulán til langs tíma
sem ekki eru tryggð með veðum eða
öðrum tryggingum. Ennfremur má
flokka áhættufjármagn eftir því á
hvaða þróunarstigi fjárfestingin er.
Þannig er hægt að flokka áhættufjár-
magnið í þróunarfjármagn (Seed capi-
tal), byijunarfjármagn (Start-Up capi-
tal), fjármagn til vaxtar (Expansion
capital), fjármagn til fyrirtækja sem
stefna að skráningu á hlutabréfa-
markaði, fjármagn til yfirtöku (lever-
aged buy-out) og íjármagn til fjár-
hagslegrar endurskipulagningar.
Áhættan, semtekiner, ermismikil
milli þessara flokka. Þróunar-og byij-
unarfjármagni fylgir mesta áhættan
en fjármagni til fyrirtækja sem stefna
að skráningu á hlutabréfamarkaði
fylgir að jafnaði sú minnsta.
Áhættufjármagn kemur aðallega
frá fyrirtækjum, einstaklingum,
sveitarfélögum, lífeyrissjóðum,
bönkum, tryggingafélögum og stofn-
unum hins opinbera. Sumir þessara
aðila hafa dreifmgu áhættufjármagns
sem sérstaklega skilgreindan
hluta af starfsemi sinni, þ.e. hafa
það að markmiði sínu að veita áhættu-
lán og/eða að kaupa hlutabréf fyrir-
tækja sem ekki eru skráð á hluta-
bréfamarkaði. Slíkir aðilar eru
áhættufjármagnsaðilar. Þeir, sem
ekki teljast til áhættufjármagnsaðila,
svo sem á við um flesta einstaklinga,
fyrirtæki, banka, sveitarfélög, líf-
eyrissjóði og tryggingafélög hér á
landi (undantekningar: Burðarás hf.
og Lífeyrissjóður verslunarmanna),
hafa hins vegar dreifingu áhættufjár-
magns ekki að markmiði sínu heldur
er um tilfallandi framlög að ræða.
Á ÍSLANDIERU13 ÁHeTU-
FJÁRMAGNSAÐILAR
Framboð áhættufjármagns í formi
MYNDIR: KRISTJÁN E. EINARSSON
36