Frjáls verslun - 01.04.1995, Side 44

ERLENT
GÓÐ AFKOMA, ANNARS...
Hoksins er það að gerast vest-
anhafs að forstjórar, sem ekki
skila árangri í starfi, eru lækk-
aðir í launum. Þeir eru látnir gjalda
þess á sama hátt og þeir njóta þess
ríkulega standi þeir sig vel. Ennþá er
samt erfitt að hafa samúð með ein-
hverjum sem fær um 1 til 2 milljónir
dollara í laun á ári (60 til 120 milljónir
króna). Og hvað sem öllum hræring-
um líður hjá þeim, sem ekki skila ár-
angri, er Ijóst að bandarískir forstjór-
ar fengu á síðasta ári hærri laun en
nokkru sinni áður.
Rekstrarafkoma fyrirtækja
er farin hafa áhrif á launa-
greiðslur forstjóra í Bandaríkj-
unum. Það getur þó verið erfitt
að sýna þeim samúð varðandi
óstöðugleika launa þegar þau
eru milljón dollarar á ári, og það
er engin spurning að á þessu ári
munu forstjórar fá hærri laun
en nokkru sinni.
Þegar hluthafar fyrirtækja fá
ekki eitthvað fyrir sinn snúð þá
léttistpyngjaforstjóranna, eins
og t.d. hjá Charles S. Sanford
Jr., forstjóra Bankers Trust,
en launapakki hans lækkaði um
57% á sl. ári, eða í 3,95 mill-
jónir dollara. Arðsemi hlutafjár
minnkaði um helming eða í
13,5% á sama tíma. Deryck C.
Maughan, forstjóri Salomon
Brothers Inc., fékk „aðeins“
tæplega 1 milljón dollara í laun
’94, sem er 87% lækkun launa,
eftir að fyrirtækið sýndi 963
milljóna dollara tap fyrir skatta
á sama ári, en það er versta
afkoma í 84 ára sögu fyrirtæk-
isins. í þessum hópi er einnig forstjóri
Quaker Oats Co., William D. Smit-
hburg, en launapakki hans minnkaði
um 11%, eða í 1,4 milljónir dollara,
eftir að gengi hlutabréfa féll um 13%,
en 1,7 milljarða dollara kaup á Snapple
Beverage Inc. var þungur baggi fyrir
Quaker.
Eftir hafa staðist þrýsting hluthafa
TEXTI: STEFÁN FRIÐGEIRSSON
um árabil vegna of hárra launa-
greiðslna hefur „Ameríka hf.“ loks
tengt umbun forstjóra við rekstraraf-
komu fyrirtækja. Stjómarmenn fyrir-
tækja skoða nú grannt launáætlanir
sem aldrei fyrr í kjölfar betri leiðbein-
inga um upplýsingaskyldu, sem sett
var af eftirlitsnefnd verðbréfamark-
aðarins (SEC), auk víðtækrar gagn-
rýni almennings á höfðinglegri umbun
til forstjóranna. „Margir forstjórar
hafa misst tölu á kaupaukanefndum
sínum“, segir Michael L. Davis,
launamálaráðgjafi hjá Towers Perrin.
„Þegar stjórnarmenn fyrirtækja
þurftu að setja nafn sitt undir yfir-
lýsingu til að réttlæta launapakkana,
tóku þeir starf sitt alvarlegri tökum,“
er haft eftir M.L. Davis. Jafnvel einn
harðasti gagnrýnandi of hárra for-
stjóralauna, Graef Crystal, er farinn
að slá á létta strengi varðandi um-
ræðuefnið, en námskeið hans við
Kalifomíuháskóla í Berkeley til
meistaragráðu í viðskiptafræði, hefur
verið uppnefnt „Græðgi“. í rannsókn
á forstjóralaunum 1993 komst hann að
því að 48,5% árlegs kaupauka mætti
skýra með arðsemi fyrir hluthafa,
stærð fyrirtækis og næmni forstjóra-
launapakkans m.t.t. hlutabréfaverðs
og arðgreiðslna. Slíkir þættir voru
aðeins 42,8% árinu áður. „Laun hjá
forstjórum em að færast í skynsam-
legt horf,“ segir Crystal. „Það þýðir
þó ekki að forstjóralaun fari ekki upp á
við, enda sýndu fyrirtæki 34% hagn-
að að meðaltali á sl. ári. AlanJohnson,
hjá launaráðgjafarfyrirtækinu John-
son Associates Inc., segist furðu
lostinn að sjá sumar launaupphæðir í
þessum geira.
Nýi mælikvarðinn verðlaunar for-
stjóra sem skila hærri arðsemi til hlut-
Dæmi um

nokkura topp
forstjóra
íBanda-
ríkjunum
VERÐLAUNAÐIR
Árstekjur 1994. ►
Breyting frá 1993. ►
Tekjur af
hlutabréfavilnun. ►
LOUIS GERSTNER,
IBM.
12,4 milljónir dollara
+34%
+30,1%
ROBERT ALLEN,
AT&T.
5,5 millj. dollara
+38%
-4,3%
44