Frjáls verslun - 01.05.1997, Blaðsíða 20

FORSÍÐUEFNI
konar mynd er um að ræða og á hvaða svæði á að sýna hana.
Kvikmyndagerðarmenn reyna eftir megni að tryggja sig með
því að selja myndina til sýninga fýrirfram. Til þess að það sé
hægt verða þeir að vera þekktir á sínu sviði eða geta státað af
þekktum leikurum eða öðrum stjörnum, s.s. frægum leik-
stjórum eða tökumönnum.
Islenskar kvikmyndir eru iðulega sýndar á kvikmyndahá-
tíðum og sumar þeirra hafa fengið verðlaun. Það að sýna
myndir á slíkum hátíðum getur skilað inn nokkrum tekjum
ýmist í formi aðgangseyris eða greiðslu beinlínis fýrir þátttök-
una. Hér er þó ekki um tekjulið að ræða sem skilar neinum
milljónum. Verðlaun eru margvísleg og hafa misjafnlega
mikla þýðingu. Það eru e.t.v. 20 verðlaun í heiminum öllum
sem skipta einhverju máli fyrir velgengni myndarinnar á
markaði. Hitt skiptir meira máli að með því að sækja kvik-
myndahátíðir t.d. í Evrópu kynnast íslenskir kvikmyndagerð-
armenn öðrum leikstjórum og framleiðendum og fólki í grein-
inni og traust tengsl við það geta skipt sköpum þegar kemur
að því að útvega meðframleiðendur og fjármagn.
Islenskir kvikmyndagerðarmenn hafa reynt ýmsar leiðir til
þess að fjármagna kvikmyndir sínar og hafa oft heyrst spennu-
sögur um veðsettar eignir þeirra sjálfra og aðstandenda
þeirra. Þegar Júlíus Kemp og félagar gerðu kvikmyndina
Veggfóður árið 1991 lánuðu allir sem unnu við myndina laun
sín og enginn átti tryggt að fá nokkuð greitt. Það var reyndar
áhætta sem borgaði sig því myndin var gerð upp með hagnaði
að lokum en í öðrum tilvikum þar sem slík áhætta var tekin
fengu menn lítið eða ekkert.
SPÁMAÐUR í SÍNU FÖÐURLANDI
Friðrik Þór Friðriksson hefur um margt ákveðna sérstöðu
meðal íslenskra kvikmyndagerðarmanna. Hann hefur um
langa hríð varla talist spámaður í sínu föðurlandi en myndir
hans hafa vakið mikla hrifningu víða erlendis og orðspor Frið-
riks í greininni í Evrópu er traust. Hann er vel kynntur og fer
viða á kvikmyndahátíðir, þar sem myndir hans eru sýndar, og
vekur alls staðar athygli.
Friðrik er sjálfmenntaður í kvikmyndagerð og lengi fram-
hann stýrir því fyrirtæki sem er nær einrátt á sínu sviði. ís-
lenska kvikmyndasamsteypan á orðið bestu tækin til kvik-
myndagerðar og hefur bestu samböndin í greininni. Þarna
hafa orðið þáttaskil frá þeim tíma þegar Ágúst Guðmundsson
og Hrafn Gunnlaugsson voru mest áberandi í íslenskum kvik-
myndaheimi. Hrafh hafði mikil völd þegar hann starfaði fyrir
Sjónvarpið en völd Friðriks eru mun þyngri og meiri. Friðrik
er um margt sérstæður persónuleiki til orðs og æðis en á gott
með að vinna með fólki. Þrátt fyrir mikil völd er Friðrik ekki
umdeildur af kollegum sínum. Það má frekar segja að þeir lúti
forystu hans og séu sáttir við hana.
„Hér er fólk að vinna sem hefur komið að gerð um það bil
40 kvikmynda af ýmsum gerðum og misst aleiguna oftar en
einu sinni. Hér er því samankomin gríðarlega mikil reynsla og
það, ásamt þeirri staðreynd að við eigum öll tæki sem þarf til
kvikmyndagerðar og þau einu í landinu, gerir það að verkum
að við getum undantekningarlaust boðið besta verðið," sagði
Ari Kristinsson framkvæmdastjóri Islensku kvikmyndasam-
steypunnar i samtali við Fijálsa verslun. Þannig útskýrði hann
að völd, eða meint völd fyrirtækisins, byggðu fremur á hag-
kvæmni en einokun og klíkuskap.
„Við ráðum ekki yfír sjóðum eða fjárfestum og höfum því
varla nokkur raunveruleg völd. Það sem er gott það selst og
hitt ekki. Þannig eru það verkefnin sem vinna fyrir sig sjálf en
ekki áhugi okkar á þeim.“
„Við Friðrik tölum saman í síma á hveijum degi,“ segir Ari.
„Hér funda menn mikið í gegnum síma, hver um sitt verksvið.
Við höfum ekki trú á fjölmennum starfsfundum þar sem
menn sitja geispandi og þurfa að hlusta á vandamál einhverra
annarra. Það skilar litlum árangri."
Friðrik hefur á köflum sérstaka framkomu og þykir oft
ekki sérlega orðmargur. Leikarar, sem hafa unnið undir hans
stjórn, hafa stundum sagt í gamni að hann stjórni þeim aðal-
lega með því að umla að þeim eða með bendingum þegar mik-
ið liggur við. Ari segist ekki vita til þess að hann hafi nokkurn
tímann kynnt sér stjórnun fyrirtækja. í því hafi reynslan verið
besti skólinn.
I dag er það Friðrik sem semur við Hrafn Gunnlaugsson
ALDREIKYNNT SÉR STJÓRNUN
Friðrik hefur á köflum sérstaka framkomu og þykir ekki sérlega orðmargur. Leikarar,
sem hafa unnið undir hans stjórn, hafa stundum sagt í gamni að hann stjórni þeim
aðallega með því að umla að þeim - eða með bendingum þegar mikið liggur við.
Friðrik, sem er eini eigandi íslensku kvikmyndasamsteypunnar sem velt hefur um
1 milljarði króna á síðustu sjö árum, hefur aldrei kynnt sér stjórnun fyrirtækja.
an af þóttu myndir hans of sérviskulegar og einkennilegar til
þess að ná hylli fjöldans. Nægir að nefna myndir eins og
Hringurinn, Brennu-Njáls saga, Eldsmiðurinn, Rokk í Reykja-
vík, Kúrekar norðursins og fleiri verk. Segja má að þáttaskil
verði þegar Friðrik gerði Börn náttúrunnar 1991 sem var til-
nefhd til Oskarsverðlauna. Sú mynd fékk ágæta aðsókn á ís-
landi og myndir hans síðan, Cold fever og Djöflaeyjan, hafa
fengið góða aðsókn og segja má að með Djöflaeyjunni taki
þjóðin hann endanlega í sátt.
Friðrik hefur mikil völd í íslenskri kvikmyndagerð þar sem
um framleiðslu á næstu mynd Hrafns. Þetta atriði sýnir ef til
vill betur en margt annað hvernig valdahlutföllin eru í þessari
atvinnugrein.
Friðrik Þór Friðriksson sagði í samtali við Fijálsa verslun
að hann væri um þessar mundir að jafnaði 260-280 daga á ári
erlendis og fylgdist með framvindu mála í gegnum símann.
„Þetta snýst um að vera með gott fólk sem maður treystir
og vera ekkert að skipta sér of mikið af því hvernig það fram-
kvæmir hlutina. Eg hef aldrei farið á námskeið til þess að læra
stjórnun. Mér finnst þetta besta aðferðin og mér skilst reynd-
20