Morgunblaðið - 09.03.2001, Blaðsíða 12

FRÉTTIR
12 FÖSTUDAGUR 9. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ
MEÐALTALSLÆKKUN skráðra
hlutabréfa í eigu Burðaráss, fjárfest-
ingarfélags Eimskipafélags Íslands,
nam á síðasta ári 21,8% en á sama
tímabili lækkaði Úrvalsvísitala aðal-
lista Verðbréfaþings Íslands um
19,3%.
Verð hlutabréfa í Eimskip lækkaði
hins vegar um 46% á síðasta ári, úr
13,48 í upphafi árs í 7,30 í árslok.
Fjárfestingar Burðaráss á síðasta
ári námu um 2,6 milljörðum króna en
seld voru hlutabréf fyrir um 1,2
milljarða króna. Fjárfest var í hluta-
bréfum skráðum á Verðbréfaþingi
Íslands fyrir 951 milljón króna. Um
85% af bókfærðu verði hlutabréfa
Burðaráss eru í hlutabréfum sem
skráð eru á hlutabréfamarkaði.
Í ár verður dregið úr fjárfesting-
um Burðaráss að sögn Benedikts
Sveinssonar, stjórarformanns Eim-
skipafélags Íslands, á aðalfundi
félagsins í gær.
Benedikt vék að viðskiptum
félagsins með eigin bréf á síðasta ári
en í byrjun síðasta árs ákvað stjórn
Eimskips að félagið keypti eigin
hlutabréf að nafnverði 92 milljónir
króna af Kaupþingi á genginu 13,5
eða á samtals 1.242 milljónir króna.
„Bréfin voru keypt með það í huga
að nýta þau síðar í viðskiptum.
Nokkru síðar, eða á vormánuðum,
varð umtalsverð lækkun hlutabréfa
á markaðnum og ekki síst á bréfum
Eimskips. Um svipað leyti kom upp
tækifæri að endurnýja skipastól
félagsins með nýlegum skipum, sem
skyndilega voru boðin til sölu, og
félagið hafði lengi haft augastað á.
Vegna mikilla ófyrirséðra fjárfest-
inga og breyttri stöðu á hlutabréfa-
mörkuðum, gengistaps og hækkunar
vaxta reyndust þessi kaup á eigin
bréfum ekki hagkvæm a.m.k. ekki til
skemmri tíma litið og var ákveðið að
selja hlutabréfin fremur en auka
skuldir félagsins enn frekar. Þess
vegna ákvað stjórn félagsins að
bjóða hluthöfum til kaups í lok ársins
eigin hlutabréf að nafnverði 61,2
milljónir króna á genginu 7,1 sem
var svipað og gengi bréfanna var á
markaði á þeim tíma,“ sagði Bene-
dikt.
Afskipti Samkeppnis-
stofnunar gagnrýnd
Afkoma af flutningastarfsemi
Eimskips var slæm á árinu. Kom þar
þrennt til: hörð verðsamkeppni,
kostnaðarhækkanir einkum á
brennsluolíu og umtalsverð hækkun
fjármagnskostnaðar vegna vaxta-
hækkana og gengistaps.
Að sögn Benedikts hefur þátttaka
Eimskips á flutningamarkaði tekið
umtalsverðum breytingum á liðnum
árum. Auk sjóflutninga tekur félagið
þátt í flutningum á landi, strand-
flutningum, vöruhúsaþjónustu og
annarri þjónustu sem tengist flutn-
ingastarfsemi. Samkeppni sé hörð
við hefðbundna keppinauta en jafn-
framt hafi nýir flutningsaðilar komið
inn á markaðinn, svo sem portú-
galskir aðilar sem annast siglingar á
milli Íslands og Portúgal. „Einnig
hafa siglingar bandarískra og ís-
lenskra aðila milli Íslands og Banda-
ríkjanna sett svip á samkeppninga í
Ameríkusiglingum. Flutningar á
þeirra vegum byggjast á flutninga-
samningi fyrir Varnarliðið á Kefla-
víkurflugvelli.
Árið 1997 gerðu Eimskip og Sam-
skip samkomulag um að Eimskip
annist flutningana á gámum fyrir
Samskip í siglingum til og frá Norð-
ur-Ameríku. Samkeppnisráð taldi
árið 1997 að samningur félaganna
samrýmdist ekki samkeppnislögum,
en veitti undanþágu um að samning-
urinn gæti gilt í 3 ár. Flestum að
óvörum féllust samkeppnisyfirvöld
hins vegar ekki á beiðni samningsað-
ila um framlengingu á þessari und-
anþágu og þar með lauk samstarfi
félaganna í Ameríkusiglingum.
Þetta er til marks um vaxandi um-
deild afskipti Samkeppnisstofnunar
af ýmsum þáttum í okkar atvinnulífi
sem hindrar eðlilega framþróun og
tilburði til aukinnar hagkvæmni í
rekstri íslenskra fyrirtækja. Í þessu
tilfelli er verið að koma í veg fyrir
hagkvæmari nýtingu framleiðslu-
tækja Eimskip til hagsbóta fyrir alla
aðila.“
Mikilvægt að draga
úr hömlum í sjávarútvegi
Burðarás hefur fjárfest mikið í
sjávarútvegi en meðal þeirra fyrir-
tækja sem teljast hlutdeildarfélög
Eimskipssamstæðunnar eru: Har-
aldur Böðvarsson, 28,1%, Síldar-
vinnslan, 23,9%, Skagstrendingur,
31,1%, og Útgerðarfélag Akureyr-
inga, 36,7%.
Að sögn Benedikts hefur Burðar-
ás markað sér þá stefnu að vera þátt-
takandi í þessum grundvallarat-
vinnuvegi þjóðarinnar til framtíðar.
„Sjávarútvegsgreinin stendur á
tímamótum þar sem senn verða
teknar veigamiklar ákvarðanir um
framtíðarskipan fiskveiðistjórnunar.
Mikilvægt er að þeim hömlum sem
gilt hafa um stærð fyrirtækja og
eignarhald verði aflétt svo að fram-
farir og aukin hagræðing verði í
greininni.“
Eins og fram kom hér að framan
mun Burðarás fjárfesta minna í ár
en undanfarin ár. Að sögn Benedikts
verður fyrst og fremst unnið að því
að styrkja stöðu þeirra félaga sem
Burðarás er með leiðandi stöðu í.
Á aðalfundinum voru Herði Sig-
urgestssyni þökkuð mikilvæg störf
fyrir félagið en hann lét af starfi for-
stjóra í október á síðasta ári eftir að
hafa starfað hjá félaginu í 21 ár.
Að sögn Benedikts tók Hörður við
forstjórastarfinu á haustdögum
1979. Fyrirtækið var þá í harðri sam-
keppni og afkoman óviðunandi, að
sögn Benedikts. „Af þeim félögum
sem þá voru í samkeppni á sjóflutn-
ingamarkaðnum hefur Eimskipa-
félagið eitt náð því að umbreyta
rekstrinum og sigla farsællega í
gegnum mikið breytingaskeið.“
Í ræðu Benedikts kom fram að
þegar litið sé yfir síðustu tvo áratugi
og einkum þó hinn síðasta þá verði
þetta tímabil að teljast eitt mesta
framfaraskeið í atvinnulífi Íslend-
inga. „Einkunnarorðin hafa verið
framfarir, frelsi og minni forsjár-
hyggja. Í mínum huga leikur enginn
vafi á því að Hörður hefur með leið-
togahæfileikum sínum lyft þar grett-
istaki langt út fyrir starfsvið Eim-
skipafélagsins. Ef til vill má segja að
Hörður hafi verið í senn móðurskip
og dráttarbátur í mörgum þeim um-
breytingum sem orðið hafa í íslensku
atvinnulífi síðustu áratugina.“
Breytingar gerðar á
skipulagi Eimskipafélagsins
Ákveðið hefur verið að gera breyt-
ingar á skipulagi Eimskipafélagsins
og taka þær breytingar gildi hinn 2.
apríl nk. Flutningasviði verður
breytt í sölu- og markaðssvið og mun
Guðmundur Þorbjörnsson stýra því.
Þjónustudeild, sem verið hefur á inn-
anlandssviði, verður að þjónustumið-
stöð sem mun flytjast á sölu- og
markaðssvið.
Innanlandsdeild mun breytast í
rekstrarsvið og mun Höskuldur
Ólafsson stýra því sviði. Skipa- og
gámarekstrardeild svo og flutninga-
stýring mun flytjast frá flutninga-
sviði til rekstarsviðs.
Engar breytingar verða gerðar á
starfsemi og rekstri utanlandssviðs,
fjármálasviðs, og þróunarsviðs.
Munur á bókfærðu verði og
markaðsverði 4,5 milljarðar
Ingimundur Sigurpálsson, for-
stjóri Eimskips, fór yfir ársreikning
félagsins á aðalfundinum en hagnað-
ur þess nam 520 milljónum króna á
síðasta ári en var 1.436 milljónir
króna árið 1999.
Í ársreikningi Eimskipafélagsins
er jafnan gerð grein fyrir eignum
Burðaráss á framreiknuðu bókfærðu
verði. Í því felst að upphaflegu kaup-
verði, sem fært hefur verið til bókar,
er breytt sem svarar til breytingar á
vísitölu neysluverðs. Á síðasta ári
hækkaði vísitala neysluverðs um
4,2%. Að sögn Ingimundar er hér um
hefðbundna reikningsskilaaðferð að
ræða í ársuppgjöri íslenskra fyrir-
tækja.
Bókfært verð hlutabréfa í eigu
Burðaráss, sem skráð voru á hluta-
bréfamarkaði, nam 10,6 milljörðum
króna í árslok 2000. Markaðsverð
þeirra var á sama tíma 15,1 millj-
arður króna. Þessi munur á bók-
færðu verði hlutabréfa og markaðs-
verði, 4,5 milljarðar króna, kemur
ekki fram í ársreikningnum, að sögn
Ingimundar. Ef hlutabréfin væru
bókfærð á markaðsverði yrði tekju-
skattsskuldbinding vegna þeirra
1.353 milljónir króna og hækkun á
eigin fé næmi 3.158 milljónum króna.
Markaðsverð bréfanna var í árs-
byrjun 2000 19,6 milljarðar króna.
Heildarmarkaðsverð skráðra bréfa í
árslok 2000 var 15,1 milljarður króna
og nam lækkun markaðsverðs á
árinu 4,3 milljörðum króna. Þessi
lækkun kemur ekki fram í rekstr-
arreikningi félagsins, að sögn Ingi-
mundar, fremur en hækkun mark-
aðsverðmætis á árinu 1999 sem þá
nam 5,6 milljörðum króna.
„Eimskip hefur gert framvirka
samninga við lánastofnanir í þeim
tilgangi að takmarka vaxta- og geng-
isáhættu félagsins. Framvirkir
gjaldmiðlasamningar félagsins eru
gerðir til að takmarka gengisáhættu
vegna eigna og skulda. Það eru ann-
ars vegar samningar, sem gerðir eru
vegna skuldasamsetningar félags-
ins, og hins vegar samningar vegna
samningsbundinna greiðslna í
tengslum við fjárfestingar félagsins.
Miðað við gengi í árslok hefur félagið
skuldbundið sig til gjaldmiðlavið-
skipta fyrir 2.020 milljónir króna en
þeir samningar eru bæði færri og um
lægri fjárhæðir að ræða en undan-
farin ár,“ að sögn Ingimundar.
Samþykkt að auka hlutafé
um 300 milljónir króna
Á aðalfundinum var samþykkt að
greiða hluthöfum 10% arð af nafn-
verði hlutafjár. Jafnframt var sam-
þykkt tillaga um aukningu hlutafjár
um allt að 300 milljónir króna. Þar af
verði 150 milljónir króna notaðar til
sölu nýrra hluta til hluthafa og allt að
150 milljónir króna til gerðar kaup-
réttarsamninga við starfsmenn
félagsins.
Á aðalfundinum gekk Baldur Guð-
laugsson út úr stjórn Eimskips en í
hans stað kom Páll Sigurjónsson.
Aðrir í stjórn félagsins eru: Benedikt
Sveinsson, Garðar Halldórsson, Jón
H. Bergs, Jón Ingvarsson, Gunnar
Ragnars, Kristinn Björnsson, Kol-
beinn Kristinsson og Benedikt Jó-
hannesson.
Benedikt Sveinsson, stjórnarformaður Eimskips, á aðalfundi félagsins
Morgunblaðið/Halldór Kolbeins
Benedikt Sveinsson, stjórnarformaður Eimskip: Árið 2000 var félaginu ekki hagfellt og versnaði afkoman veru-
lega frá fyrra ári. Hagnaður Eimskips nam 520 milljónum króna en árið á undan 1.436 milljónum króna.
Dregið verður úr fjár-
festingum Burðaráss
UMBOÐSMAÐUR Alþingis
hefur ritað heilbrigðisráð-
herra bréf þar sem óskað er
eftir skýringum á því hvers
vegna það tók ráðuneytið
rúma fjóra mánuði að svara
stjórnsýslukæru Gunnars
Þórs Jónssonar læknis, en í
kærunni var óskað eftir því að
ráðuneytið hlutaðist til um að
að forráðamenn Landspítalans
virtu niðurstöðu Hæstaréttar
sem féll í máli hans 18. maí sl.
Hæstiréttur komst að þeirri
niðurstaða að ólöglega hafi
verið staðið að uppsögn Gunn-
ars.
Gunnar Þór sendi heilbrigð-
isráðuneytinu stjórnsýslukæru
18. október sl. Hinn 12. des-
ember sendi ráðuneytið bréf
til Landspítalans þar sem ósk-
að var eftir athugasemdum frá
spítalanum. Tekið var fram í
bréfinu að óskað væri eftir að
svar bærist ráðuneytinu innan
tveggja vikna. Ráðuneytið
svaraði kærunni 26. febrúar
sl., rúmum fjórum mánuðum
eftir að kæran barst, og var
niðurstaða ráðuneytisins sú að
Gunnar ætti að beina málinu
til Háskóla Íslands þar sem í
dómi Hæstaréttar kæmi fram
að það hafi einungis verið á
valdi Háskóla Íslands að segja
honum upp störfum.
Í bréfi umboðsmanns er
óskað eftir skýringum á því
hvers vegna svo langur tími
leið frá því ráðuneytinu barst
kæran þar til bréfið var sent
til Landspítalans. Jafnframt
er óskað eftir því hvort eitt-
hvað hafi verið gert, og þá
hvað, til að fylgja því eftir að
umbeðnar upplýsingar bærust
eftir að áðurnefndur tveggja
vikna frestur var liðinn. Þá
óskar umboðsmaður eftir
skýringum á því hvers vegna
heilbrigðisráðuneytið hafi talið
þörf á að veita Landspítalan-
um færi á að koma að at-
hugasemdum vegna kærunn-
ar. Að síðustu óskar umboðs-
maður eftir að fá afrit af
samningi Háskóla Íslands og
Borgarspítalans frá árinu
1983, en til hans er vitnað í
úrskurði ráðuneytisins.
Gunnar Þór óskaði á síðasta
ári liðsinnis umboðsmanns Al-
þingis vegna þessara mála.
Samkvæmt upplýsingum frá
skrifstofu umboðsmanns er
málið enn til skoðunar hjá
embættinu. Bréf umboðs-
manns nú, sem sent var að
hans frumkvæði, sé hluti af
þeirri rannskókn sem umboðs-
maður sé að vinna að.
Umboðsmaður Al-
þingis skrifar heil-
brigðisráðherra
Krefst
skýringa
á seinum
svörum
RANNSÓKN á brunanum á Hótel
Búðum sem brann til kaldra kola
hinn 21. febrúar sl. er lokið.
Ólafur K. Ólafsson, sýslumaður
Snæfellinga, segir að rannsóknin
hafi ekki leitt í ljós hver eldsupptök-
in voru.
Lögreglumenn úr tæknideild lög-
reglunnar í Reykjavík og maður frá
Löggildingarstofu unnu að rann-
sókninni.
Eldsupptök
eru ókunn
Rannsókn lokið á brun-
anum á Hótel Búðum