Morgunblaðið - 09.03.2001, Blaðsíða 44

Morgunblaðið - 09.03.2001, Blaðsíða 44
UMRÆÐAN 44 FÖSTUDAGUR 9. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ ÞIÐ munið eftir Soff- íu frænku. Ræningj- arnir í Kardimommu- bæ rændu henni af því að þeir nenntu ekki að taka til eftir sig. Þeir félagar, Kasper, Jesper og Jónatan, virðast sækja nokkuð til fjalla á okkar tímum. A.m.k. minnir umgengnin í fjallaskálum á stundum helst á heimili ræningj- anna í upphafi sögunn- ar og það er ekki geðs- legt fyrir næstu gesti að koma þar inn, sem þeir hafa verið á ferð. Setjum okkur í spor fjölskyldu sem stefnir á fjöll í helg- arferð með vinahópnum. Það er lagt af stað síðdegis á föstudegi í glamp- andi sólskini og haldið til fjalla. Allt er hvítt yfir að líta, skyggni með besta móti og unga fólkið er matað á örnefnum úr umhverfinu, fræðslu um dekkjastærð og loftþyngd, GPS-tæk- ið er skoðað og prófað og spaugsyrði fljúga milli bílanna í litlum talstöðv- um, sem flestir hafa komið sér upp. Það er gaman að vera til. Þangað til komið er í gistiskálann. Þar voru Ka- sper, Jesper og Jónatan síðast á ferð- inni og hafa annaðhvort aldrei hitt Soffíu frænku eða gleymt öllu sem hún kenndi þeim. Gólfin eru skítug, eldhúsborðin eru skítug, það er drasl á borðum í svefnskála, skítugt leir- tau, skítugir pottar og vaskar fullir af matarafgöngum. Utandyra hefur krummi komist í veislu og dreift mat- arleifum, umbúðum og jafnvel dömu- bindum út um alla snjóskafla. Fjöl- skyldan okkar og vinirnir verða heldur langleitir í framan og börnin spyrja í forundran; „Af hverju er ekki búið að taka til?“ Því miður á þessi lýsing alltof oft við um aðkomu í fjalla- skálum. Í sumum tilvik- um er um hreinan trassaskap og sóðaskap að ræða. Í sumum til- vikum er of mikilli áfengisneyslu um að kenna. Svo hef ég ákveðið að trúa því að í sumum, jafnvel flestum tilfellum sé hreinni van- þekkingu um að kenna. Því skal hér leitast við að setja niður á blað nokkrar einfaldar upp- lýsingar um umgengni til fjalla í þeirri von að Kasper, Jesper, Jónat- an og aðrir ámóta bæti umgengni sína. a) Það er engin sorphirða á fjöllum að vetrarlagi. Ruslið er ekkert annað en það sem skálagestir tóku með sér á staðinn; umbúðir utan af mat og drykk og ef hægt var að flytja það með sér á staðinn ætti að vera hægt að flytja það með sér til baka. Ef ruslið er sett í plastpoka og skil- ið eftir utandyra lítur krummi svo á að honum sé boðið til veislu. Hann fer létt með að rífa plastpoka í hengla og dreifir síðan innihald- inu um allt svo hann geti fengið góða yfirsýn og étið það sem hon- um þykir best. Hitt skilur hann eftir, þ.á m. allar umbúðirnar. b) Það er ekki niðurfall úr vöskum að vetrarlagi. Þess vegna fyllast þeir ef menn setja matarafganga í þá – og hver á að þrífa upp úr þeim aft- ur? c) Fjallaskálar eru ekki hótel. Þar af leiðandi þurfa menn sjálfir að þvo upp sitt leirtau og ganga frá því, þurrka af borðum og bekkjum, strjúka yfir gólf o.s.frv. d) Í skálum gilda ákveðnar skálaregl- ur, sem ætlast er til að menn fylgi. Ástæðan er einföld. Í fjallaskálum þurfa margir og ólíkir einstakling- ar og hópar að deila rými. Tillits- semi er nauðsynleg. Til að auð- velda sambúðina hafa verið settar nokkrar reglur, sem allir eiga að fylgja. Þær eru einfaldar og auð- veldar og taka m.a. til svefntíma og áfengisneyslu. Þær eiga að hanga uppi í öllum skálum Ferðafélags Íslands. e) Nauðsynlegt er að panta gistingu fyrirfram. Að vetrarlagi þarf ekki alltaf langan fyrirvara en það er brýnt að vita af ferðum fólks, sem Hvar er Soffía frænka? Inga Rósa Þórðardóttir Umgengni Því miður, segir Inga Rósa Þórðardóttir, virðist umgengni á fjöllum hafa versnað á nýjan leik undan- farin ár. EITT brýnasta hlutverk stjórnvalda er að gera þegnum sínum kleift að eiga hindrunarlaus við- skipti við sem flestar þjóðir og verður því markmiði best náð með tollalækkunum og fríverslun. Frjáls verslun er drifkraftur iðnvæðingar og hefur þannig um aldir reynst drjúgasta vopn mannkyns í barátt- unni gegn fátækt. Það er heldur ekki tilvilj- un að þær þjóðir, sem búa við sem mest frelsi í viðskiptum, skuli jafnframt búa við mesta velmegun. Þótt við Íslendingar höfum nú náð þeim glæsilega árangri að vera fimmta ríkasta þjóð heims eigum við að sjálfsögðu að hafa þann metnað að stefna enn hærra. Íslensk stjórnvöld geta svo sann- arlega lagt sitt af mörkum til þess með því að bæta rekstrarumhverfi fyrirtækja og stuðla að frjálsri verslun við aðrar þjóðir og opnun markaða á alþjóðlegum vettvangi. Reynslan af samningnum um Evrópska efnahagssvæðið hefur verið góð og tvímælalaust átt þátt í þeirri hagvaxtaraukningu sem hér hefur orðið á undanförnum ár- um. Miklar tækniframfarir og ör fjarskiptaþróun hafa brotið niður múra fjarlægðar í viðskiptum og skapað fjölmörg ný tækifæri fyrir Íslendinga og ekki leikur vafi á því að enn leynast mikil tækifæri í frjálsari viðskiptum fyrir þjóðina. Reikna má með að aukin milli- ríkjaverslun verði einn helsti hvati hagvaxtar á komandi árum en að mati OECD gæti algert afnám tolla í viðskiptum eitt og sér leitt til um 3% hagvaxtarskriðs á heimsvísu. Ánægjuleg viðleitni íslenskra stjórnvalda EFTA-þjóðirnar hafa um árabil unnið að því að ná fríverslunar- samningi við ýmis ríki utan Evr- ópska efnahagssvæðisins. Undir forystu Íslendinga innan EFTA hefur sérstök áhersla verið lögð á að ná fríverslunarsamningi við Kanada en ljóst er að slíkur samn- ingur yrði stórsigur fyrir íslenska viðskiptahagsmuni og myndi opna hinn risavaxna Ameríkumarkað enn frekar fyrir íslenskum inn- og útflytjendum. Samtök verslunarinnar fagna þessari viðleitni íslenskra stjórn- valda og hvetja þau til að halda áfram á sömu braut. Hver ein- stakur fríverslunarsamningur er skref í átt til víðtækara viðskipta- frelsis og um leið bættra lífskjara. Á síðustu árum hafa ríkisstjórn- ir um allan heim og ekki síður al- menningur gert sér grein fyrir þýðingu frjálsrar verslunar í sókn þjóða til velmegunar og nýsköp- unar í efnahagslífi. Má jafnvel halda því fram að hugarfarsbylting hafi orðið á þessu sviði. Óvissa um WTO Frumkvæði EFTA í fríverslun- armálum er sérstaklega þýðingar- mikil í ljósi þess að nokkur óvissa ríkir nú um frekari útvíkkun al- þjóðlegra skuldbindinga um út- breiðslu enn frekara viðskipta- frelsis í heiminum undir merkjum Alþjóðaviðskiptastofnunarinnar (WTO). Stuðningsmenn frjálsrar versl- unar væntu mikils af ráðherra- stefnu WTO í Seattle á síðasta ári en megintilgangur fundarins var að hrinda af stað alþjóð- legum viðræðum um útbreiðslu fríverslun- ar. Því miður náðist þó ekki samkomulag um umfang viðræðn- anna og og markmið og var frekari funda- höldum frestað um óákveðinn tíma. Þrátt fyrir að allar aðildarþjóðir WTO vilji a.m.k. auka við- skiptafrelsi í orði kveðnu koma alltaf upp vandamál á ákveðnum sviðum þar sem einstakar aðildarþjóðir vilja takmarka frelsi, oftast í því skyni að vernda ríkisstyrktar atvinnu- greinar innan eigin landamæra. Þróunarríkin hafa þannig óskað eftir lengri aðlögunartíma að mörgum samningum sem iðnríkin þrýsta á um en um leið beita iðn- ríkin mörgum samningum WTO til að takmarka innflutning á land- búnaðar- og vefnaðarvöru frá þriðja heiminum. Slíkir hagsmuna- árekstrar áttu m.a. þátt í því að ekki náðist viðhlítandi árangur við samningaborðið í Seattle. Íslendingar hafa fram að þessu ekki beitt sér á vettvangi WTO fyrir aukinni fríverslun með land- búnaðarvörur en lagt þeim mun meiri áherslu á aukna fríverslun með sjávarafurðir og að ríkisstyrk- ir í sjávarútvegi verði afnumdir. Áhersla á sjávarútveg Þessi áhersla er skiljanleg. Ís- lenskur sjávarútvegur vegur þungt í efnahagslífi þjóðarinnar og á í harðri samkeppni við ríkisstyrktan sjávarútveg í Evrópu og víðar. Ljóst er að slíkir ríkisstyrkir hafa skaðleg áhrif á viðskipti og hefta samkeppni. Það er því brýnt að íslensk stjórnvöld geri allt sem í þeirra valdi stendur til að alþjóðlegt sam- komulag náist um afnám ríkis- styrkja í sjávarútvegi og að skýrar reglur gildi um alla þætti slíkra viðskipta. Skaðleg land- búnaðarstefna Íslensk stjórnvöld mættu þó gjarnan hafa það í huga að það fer illa saman til lengdar að styðja heilbrigða viðskiptahætti í sjávar- útvegi en berjast um leið gegn auknu frelsi í viðskiptum með landbúnaðarafurðir. Sjávarafurðir og landbúnaðarafurðir eiga það sameiginlegt að vera neytendavör- ur sem jafnmikið frelsi ætti að ríkja um á markaðnum. Helstu landbúnaðarvörur sem framleiddar eru hérlendis, kjöt, mjólk, egg og grænmeti, njóta gífurlegrar inn- flutningsverndar og eru þær langt- um dýrari en þekkist í flestum öðrum löndum. Íslensk stjórnvöld hafa skákað í því skjóli að margar aðrar þjóðir reyna með ýmsum ráðum að vernda landbúnað en bú- ast má við því að í komandi samn- ingaviðræðum verði þrýst á að Ís- lendingar sem aðrar þjóðir greiði fyrir innflutningi á þessum vörum. Íslensk stjórnvöld ættu að bæt- ast í hóp þeirra sem berjast fyrir auknu frelsi með landbúnaðaraf- urðir á alþjóðavettvangi. Núver- andi verndarstefna hefur í för með sér að verð á lífsnauðsynjum er miklu hærra hérlendis en það þyrfti að vera og rýrir þar með lífskjör þjóðarinnar. Slík stefna ýt- ir einnig undir óhagkvæma fram- leiðsluhætti sem gerir það að verk- um að of mikið vinnuafl er bundið í landbúnaði sem væri mun betur nýtt í öðrum arðbærari atvinnu- greinum. Að auki hljóta neytendur að gera kröfu um aukið vöruúrval og að geta gengið að ferskum af- urðum árið um kring en slík mark- mið nást aðeins með auknu frelsi í innflutningi og afnámi þeirra of- urtolla sem nú eru við lýði. Fríverslun bætir lífskjör Stefán S. Guðjónsson Höfundur er framkvæmdastjóri Samtaka verslunarinnar – FÍS. Verslun Sjávarafurðir og landbúnaðarafurðir eiga það sameiginlegt, segir Stefán S. Guðjónsson, að vera neytendavörur sem jafnmikið frelsi ætti að ríkja um á markaðnum. FLEST bendir til þess að sparisjóðirnir á Íslandi muni á næstu misserum ganga í gegnum miklar form- legar breytingar á starfsemi sinni. Val- gerður Sverrisdóttir viðskiptaráðherra kynnti í fyrri viku meginefni frumvarps til laga um sparisjóði sem varða þá breyt- ingu. Talsverð um- ræða hefur verið hjá sparisjóðunum til und- irbúnings þessu. Með- al annars hafa stjórn- endur Sparisjóðs Svarfdæla á Dalvík unnið að stefnu- mörkun fyrir sparisjóðinn. Við þessa vinnu hefur umræðan annars vegar verið um það hvað gerist al- mennt hjá sparisjóðunum og hins vegar hvaða áherslur á að leggja hjá Sparisjóði Svarfdæla sérstak- lega. Stjórn sparisjóðsins setti sér fljótt meðal annars þau markið að hlúa með einhverjum hætti að atvinnuþróun á starfsvæði sjóðsins á þeim sviðum sem menn ræða um sem at- vinnustarfsemi nýrrar aldar og gjarnan er kennt við nýja hag- kerfið. Gömul fyrirtæki – nýir tímar Atvinnulíf lands- manna hefur tekið hröðum breytingum á undanförnum árum. Þessar breytingar eru ekki eingöngu bundnar við Ísland. Þær eru meira og minna í takt við það sem verið hefur meðal annarra þjóða. Það má einmitt segja að einnkenni þeirra sé að breytingarn- ar eru án landamæra. Auðvitað eru aðstæður mismunandi í hverju landi og innan hvers lands. Ljóst er að hér eru það byggðarlög víða um landið sem byggt hafa á fram- leiðslustarfsemi í sjávarútvegi sem eiga undir högg að sækja vegna þessara breytinga. Það er að vísu með ýmsu móti sem nýir tímar hitta gömul fyrirtæki fyrir og það hefur reynst mörgum byggðarlögum og fyrirtækjum erfitt að bregðast við nýjum aðstæðum. Á Dalvík háttar þannig til að stærsti einstaki atvinnurekandinn til margra ára, Kaupfélag Eyfirð- inga, hefur yfir að ráða miklu skrif- stofuhúsnæði sem ekki eru lengur not fyrir á þann hátt sem var vegna breyttra á aðstæðna hjá því fyr- irtæki. Þetta húsnæði hefur staðið svotil autt, tvær hæðir samtals um 700 fermetrar af vistlegu, nýupp- gerðu skrifstofurými. Þegar stjórn Sparisjóðs Svarfdæla fór að skoða sín mál miðað við þau markmið sem stjórnin hafði sett sér um stuðning við atvinnuþróun varð fljótlega ljóst að hagsmunir KEA og sparisjóðsins gátu vel farið saman. Enda varð það niðurstaða beggja þegar farið hafði verið yfir stöðuna og mögu- leikarnir skoðaðir. Fjárfestingafélagið Urðir á Dalvík Í síðustu viku var formlega stofn- að Fjárfestingarfélagið Urðir ehf sem er að hálfu í eigu Sparisjóðs Svarfdæla og að hálfu í eigu KEA. Þetta félag er samstarfsaðili um rekstur Frumkvöðlaseturs Norður- lands sem hefur aðstöðu á Dalvík. Fjárfestingarfélagið Urðir mun einnig standa fyrir stofnun hluta- félagsins Tæknigarður Dalvíkur sem sjá mun um útleigu húsnæð- Möguleikar til nýrrar sóknar Jóhann Antonsson Sparisjóðir Eignarhaldsfélagið Urðir mun einnig fjárfesta, segir Jóhann Antonsson, í efnilegum fyrirtækjum á sviði hátækni og hugbún- aðargerðar sem þá verða rekin í hús- næðinu á Dalvík.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.