Morgunblaðið - 09.03.2001, Blaðsíða 46

UMRÆÐAN
46 FÖSTUDAGUR 9. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ
REYKJAVÍK hefur
sérstöðu meðal höfuð-
borga heimsins. Hún
er lítil, falleg, fjöl-
skrúðug, í senn heims-
borgaraleg og sérís-
lensk, svo er þar
bannað hundahald.
Á haustmánuðum
1999 var ákveðið að
taka hvolpræfil inn á
heimilið okkur fjöl-
skyldunni til félags-
skapar og ánægju, og
sjálfum mér til að-
stoðar við fuglaveiði.
Þar sem ég tek
hundahald mjög alvar-
lega, þá gerði ég eins
og mér er boðið í höfuðborginni
með hundabannið. Til að fá und-
anþágu frá banni við hundahaldi
verður viðkomandi að leita til Heil-
brigðiseftirlits Reykjavíkur. Á
þeirri merku stofnun má finna op-
inbert skjal sem kallast „Sam-
þykkt um hundahald í Reykjavík“.
Þessi samþykkt útlistar í 18
greinum og tveimur bráðabirgða-
ákvæðum kvaðir, hömlur og skyld-
ur hundeiganda. Fyrsta grein er
stutt og laggóð „Bannað er að
halda hund í Reykjavík nema með
sérstakri undanþágu og að fengnu
leyfi til þess, að uppfylltum skil-
yrðum samþykktar þessarar“. Ef
ég hefði ákveðið að fá mér skraut-
fiska, kanínu, páfagauk, skjald-
böku, hamstur, kött eða hest þá
væri mér það algerlega frjálst og
kæmi öðrum ekki við, en þar sem
ég var staðráðinn í að
fá mér hund, þá stóð
ég frammi fyrir ann-
arri grein samykktar-
innar, en þar í lið d.
segir orðrétt: „Um-
sókn um leyfi skal
fylgja vottorð um að
umsækjandi hafi sótt
námskeið um hunda-
hald, sem viðurkennt
er af Heilbrigðiseftir-
liti Reykjavíkur eða
meðmæli tveggja val-
inkunnra manna um
hæfi umsækjanda til
að halda hund.“
Þar eð ég hafði
ekki setið viðurkennt
námskeið í hundahaldi þurfti ég að
komast í tæri við tvo valinkunna
menn. Í orðabók Árna Böðvars-
sonar segir, valinkunnur; að vera
þekktur að góðu einu, réttlátur.
Með hvaða hætti getur Heilbrigð-
iseftirlit Reykjavíkur staðfest að
menn séu valinkunnir? Ég ákvað
að láta slag standa og fékk ná-
granna mína tvo til að skrifa undir
staðfestinguna, en þeir áttu eftir
að koma víðar við sögu í umsókn-
arferlinu.
Nú hagar svo til að ég bý í rað-
húsi, sem væri í sjálfu sér ekki til
frásagnar, nema vegna fimmtu
greinar samþykktar um hundahald
í Reykjavík, en hún hefst svona:
„Þegar sótt er um leyfi til að halda
hund í fjöleignarhúsi, skal umsókn
fylgja skriflegt samþykki allra eig-
enda, sem hafa eitthvert húsrými
sameiginlegt, sbr. 13. tl. A-lið 41.
gr. laga nr.
26/1994 um fjöleignarhús. Sé um
að ræða raðhús eða parhús skal
samþykki eigenda aðliggjandi
íbúða (íbúðar) fylgja með.“
Af þessu má ráða að það er al-
gerlega á valdi nágranna minna
hvort ég held hund á mínu heimili
eður ei, án þess að það hafi neitt
með hegðun hundsins, ónæði eða
óþrif að gera. Það ræðst alfarið af
geðþóttaákvörðun nágranna verð-
andi hundeigenda hvort af hunda-
haldi í rað-, par- eða fjölbýlishúsi
verður.
Til allrar hamingju samþykktu
grannar mínir með undirskrift
sinni þessa viðbót í fjölskyldu
mína, bæði sá sem á bara kött sem
mér kemur ekki við, og eins hinn
sem á bæði kött sem mér kemur
ekki við, og hund sem ég þarf að
samþykkja með undirskrift.
Þá var ekkert lengur mér til fyr-
irstöðu að gerast hundeigandi,
nema skiljanleg læknisskoðun, á
hundinum það er að segja, auk
niðurstöðu nefndar Heilbrigðiseft-
irlits Reykjavíkur sem fjallar um
hverja umsókn og samþykkir eða
hafnar þeim. Ég gerði mér því
ferð inn á Suðurlandsbraut, lagði
inn umsóknina, með undirskrift
minna valinkunnu granna til stað-
festingar um að ég væri hæfur til
að halda hund, auk samþykkis
þeirra sem lögskráðra eigenda
húsa sem eru áföst mínu um að ég
megi halda hund á mínu heimili
þótt það deili einum vegg með
þeirra. Þá var ég rukkaður um
kr.11.500,00 í leyfisgjald, en síðan
ber mér að greiða árlegt eftirlits-
gjald, kr.10.200,00.
Meðferð nefndarinnar á umsókn
minni tók á þriðja mánuð, en á
meðan bjó hundspottið heima hjá
mér eins og vegabréfslaus flótta-
maður, réttlaus á bannsvæði fyrir
hans líka. Þá kom sá dagur að við
fengum sent í pósti lítið men á
hundinn. Á því stendur Gosi nr.
3698 og símanúmer, sem að vísu er
mitt.
Með þessu litla meni var búið að
staðfesta rétt okkar til að búa
saman í þessu húsi, með þessa val-
inkunnu nágranna, en ekki á
hreinu hvað verða mun ef annar
eða báðir grannar mínir seldu ein-
hverjum hundahöturum húsin sín.
Það er hinsvegar mál sem við
tökum á ef það kemur einhvern-
tíman upp.
Þegar hér er komið við sögu er-
um við Gosi sambýlingar í fullum
rétti með tilheyrandi undantekn-
ingar frá bönnum borgarinnar við
hundabúskap. Við Gosi eigum það
sameiginlegt að vera mikið fyrir
útivist og förum gjarnan saman á
fjöll, í veiði og þar fram eftir göt-
unum. Eins og gefur að skilja, þá
er slík útivist ekki daglegur við-
burður, en þess í milli förum við í
göngutúra innan borgarmarkanna
oft í fylgd með vinum sem einnig
hafa gaman af því að ganga um
útivistarsvæði borgarinnar. Þá
sláumst við Gosi í hópinn, hang-
andi í sitthvorum endanum á
traustum spotta, og ég með plast-
poka í vasanum ef Gosa skyldi
verða brátt til baks á meðan á
göngunni stendur.
Þá er ég kominn að kveikju
þessa pistils, sem hlýtur að sýna
langlundargeð mitt í ljósi þess sem
að ofan er ritað. Nú í dag sem
þetta er skrifað, sunnudaginn 18.
febrúar 2001, ætluðum við fjöl-
skyldan í göngutúr um útivistar-
svæði í Öskjuhlíðinni. Þegar þang-
að er komið kemur í ljós að
hundar eru bannaðir í Öskjuhlíð-
ini. Hvað gengur borginni eigin-
lega til? Ég get svosem skilið
hömlur á hundaumferð um Lauga-
veginn, en að meina fólki að fara
með hunda um Öskjuhlíðina er
mér alveg fyrirmunað að skilja.
Til að sýna einhverja viðleitni til
löghlýðni ákváðum við að fara með
ströndinni í Fossvogskirkjugarð,
þar sem hingað til hefur verið í
lagi að fara með hunda í bandi.
Þegar þangað er komið kemur í
ljós að búið er að taka niður skilti
sem heimilar hunda í bandi, og í
stað þess stendur algert bann við
hundum í garðinum.
Mér líður eins og annars flokks
þegn með hömlur á ferðafrelsi
mínu, og er skapi næst að halda að
leyfisgjöld þau sem ég greiði til
borgarinnar vegna hundsins renni
í sjóð til framleiðslu bannskilta
sem spretta upp á öllum helstu
útivistarsvæðum borgarinnar.
Ég vil hérmeð hvetja yfirvöld til
að endurskoða útilokunarstefnu
sína gagnvart „besta vini manns-
ins“.
Annars flokks
þegnar í þéttbýli
Sigurður Ingi
Jónsson
Hundahald
Getur verið, spyr
Sigurður Ingi Jónsson,
að leyfisgjöld vegna
hundsins renni í sjóð til
framleiðslu bannskilta
sem spretta upp á öllum
helstu útivistarsvæðum
borgarinnar?
Höfundur er yfirmaður við-
skiptamótunar hjá Íslandssíma.
NÝLEGA las ég yf-
ir hinn nýja dóm Hér-
aðsdóms Suðurlands í
málaferlunum á hend-
ur Eggert Haukdal.
Að sjálfsögðu gladdist
ég yfir því að dóm-
ararnir skyldu koma
auga á hið rétta í
ákæruatriðunum um
misferli og umboðs-
svik. Í greinargerð
undirritaðs um mál
þetta, fyrir tæpu ári
síðan, benti ég á hið
augljósa samhengi
allra þessara atburða
við ákvörðun hrepps-
nefndar að kaupa
jörðina Eystra-Fíflholt. Málatil-
búnaður KPMG Endurskoðunar
hf. var svo ófagmannlegur, að erf-
itt er að eigna starfsmanni þess
fyrirtækis svo litla þekkingu á bók-
haldsmálum, sem fram koma í
vinnubrögðum hans. Niðurstaða
héraðsdóms varð líka sú, að mála-
tilbúnaður hans ætti ekki við rök
að styðjast.
Vinnubrögð sem
leiddu til ákæru
Þung ábyrgð hlýtur að fylgja því
að búa til ákæru á hendur manni,
er sviptir hann æru sinni og mann-
orði. Hið virta endurskoðunarfirma
KPMG hlýtur því að skoða alvar-
lega hvernig það geti bætt fyrir
hið alvarlega afbrot starfsmanns
síns, er hann skáldaði upp ákæru á
hendur Eggert. Ákærur sem urðu
til þess að hann var sviptur æru
sinni og starfi. Þegar
þáverandi endurskoð-
andi sveitarfélagsins
hafði orðið uppvís að
ófaglegum og ólög-
mætum vinnubrögð-
um við ársuppgjör
sveitarfélagsins end-
urgreiddi hann sveit-
arfélaginu þá peninga
sem hann hafði þegið
sem greiðslu fyrir
vinnu sína. Að ein-
hverju leyti má lík-
lega skýra vitleysur
fyrrverandi endur-
skoðanda sveitar-
félagsins með því, að
við yfirheyrslur hjá
lögreglu segist hann ekki þekkja
lög og reglur um bókhald og árs-
skil sveitarfélaga. Athyglisvert frá
hendi manns sem um nokkurra ára
skeið hafði annast ársuppgjör
sveitarfélags. Nú verður einnig at-
hyglisvert að sjá hvort KPMG end-
urgreiðir þá greiðslu sem þeir hafa
innheimt fyrir málatilbúnað sem
ekki á við rök að styðjast. Hafi
þeir einhverja sómatilfinningu,
ættu þeir að gera það, og greiða
Eggert verulegar bætur fyrir þau
óþægindi og miska sem hin röngu
vinnubrögð þeirra hafa valdið hon-
um.
Undarleg
dómsniðurstaða
Héraðsdómur Suðurlands stað-
festi það sem augljóst var, ef ferli
atburða var rakið aftur til upphafs-
ins; að Eggert hafði eingöngu verið
að halda gangandi skuldbindingum
sem sveitarstjórn tók á sig með
kaupum sveitarfélagsins á jörðinni
Eystra-Fíflholt. Þar með var hann
sýknaður af öllum ákæruliðum, ut-
an einum. Var þar um að ræða
færslu í ársuppgjöri sveitarfélags-
ins þar sem færð hafði verið inn-
borgun á viðskiptareikning Egg-
erts að upphæð kr. 500.000.
Staðfest er í málsskjölum, að þessi
færsla er sett í ársuppgjörið með
handskrifaðri færslubeiðni þáver-
andi endurskoðanda. Hún er færð
án fylgiskjals er sýndi slíka hreyf-
ingu fjármuna. Framburður endur-
skoðandans, um að Eggert hafi
ætlað að koma með fylgiskjal síðar,
er afar ótrúverðugur. Benda má á,
að samkvæmt málsskjölum er hér
um lokafærslu við framsetningu
ársreiknings að ræða. Nægur tími
hefði því átt að vera fyrir endur-
skoðandann að fá fylgiskjöl frá
Eggert, ef ætlun hans hefði verið
að fá þau. Glöggt hefur komið fram
í málinu, að Eggert hafði enga
bókhaldslega þekkingu sem gæti
tengt hann við þessa færslu. Það
vekur því sérstaka furðu að hér-
aðsdómur skuli telja hann sekan
um þennan verknað, í ljósi þess að
staðfest er að færslan var gerð af
endurskoðandanum án lögboðinna
gagna, t.d. fylgiskjals eða skrif-
legrar beiðni Eggerts um að end-
urskoðandinn færði þessa færslu.
Eggert hefur ævinlega sagt að
hann hafi ekki vitað um þessa
færslu. Hvað skyldi héraðsdómur
þá hafa fyrir sér í því að sakfella
hann? Til sakfellingar styðst hann
við tvennt. – Annars vegar fram-
burð þáverandi endurskoðanda
sveitarfélagsins sem með ólögmæt-
um hætti færði þessa færslu án
gildandi fylgiskjala. Ljóst var, að
tækist honum ekki að koma þeirri
sök á Eggert, væri hann í ákæru-
hættu. Það var hann sem braut lög
um færslu bókhalds, því staðfest er
í gögnum málsins að hann fyr-
irskipaði þessa færslu með því að
skrá, með eigin hendi á færslu-
beiðni lokauppgjörs, að þessi
færsla skyldi færð. – Hins vegar
styðst héraðsdómur við framburð
starfsmanns KPMG sem bjó til allt
málið á hendur Eggert. Er þar um
að ræða sama mann og bjó til þá
ákæruliði sem dómurinn var nýbú-
inn að staðfesta að ættu ekki við
rök að styðjast. Athygli vekur að
þessi maður á enga aðkomu að til-
urð hinnar umræddu færslu eftir
öðrum leiðum en þeim sömu og
hann átti að öðrum þáttum máls-
ins. Þar var dómurinn búinn að
staðfesta að hann hafði látið undir
höfuð leggjast að skoða málsástæð-
ur gaumgæfilega, heldur kveðið
upp sakfellandi niðurstöður á
grundvelli illa unninna forsendna.
Ekki vitnar héraðsdómur í neinar
traustari heimildir, fyrir trúverð-
ugleika framburðar mannsins í
þessu atriði, en birtast í öllum öðr-
um vinnubrögðum hans sem dóm-
urinn hafði talið svo ótrúverðug að
þau stæðust ekki raunveruleikann.
Að sjálfsögðu átti þessi maður ríka
hagsmuni í því að fá einhverja
þætti vinnu sinnar staðfesta fyrir
dómnum. Ef það hefði ekki tekist
gat KPMG átt von á málssókn
vegna hinna óvönduðu vinnubragða
hans. Hagsmunir hans voru því
ríkir; að halda því fram að Eggert
hafi fyrirskipað þessa færslu. Að
baki þeirrar staðhæfingar hans er
sami óraunveruleikinn og í öllum
hans vinnubrögðum, því hann hafði
ekkert fyrir sér í framburði sínum
annað en framburð þess sem
ábyrgð bar á færslunni, þ. e. end-
urskoðanda sveitarfélagsins.
Milljónir í málatilbúnað
Sé fyllstu réttsýni gætt, getur
Hæstiréttur vart annað en sýknað
Eggert af þessum eina ákærulið
sem hann er sakfelldur fyrir í hér-
aðsdómi. Ástæða þess er sú, að
forsendur sakfellingar eru ekki til
staðar. Enn er látið undir höfuð
leggjast að láta Eggert njóta þeirr-
ar lagaverndar sem hann á rétt til,
samkv. lögum um meðferð opin-
berra mála. Augljóst er að mála-
bætur Eggerts eru ekkert rann-
sakaðar, og nokkuð ljóst af
niðurstöðu héraðsdóms, að endur-
skoðandinn í dómnum hefur ekki
gefið sér tíma til að kafa ofan í
málið. Eggert hefur ævinlega mót-
mælt því að hann hafi vitað um þá
færslu sem hann er ákærður fyrir.
Sá eini sem getur reynt að beina
sök að honum er sá maður sem
með ólögmætum hætti færði færsl-
una. Aðrir hafa ekki trúverðuga
möguleika á að beina sök að Egg-
ert. Hagsmunir þáverandi endur-
skoðanda af því að koma sökinni á
Eggert eru svo augljósir að þá
þarf ekki að rekja. Með úrskurði
Hæstaréttar líkur vonandi þeim
harmleik sem óvandaðir menn hafa
staðið að gegn manni sem alla sína
tíð hefur reynt að hjálpa þeim sem
til hans hafa leitað. Milljónum af
opinberu fé hefur nú þegar verið
varið til þessarar ófrægingar, og á
þá eftir að bæta við þeim skaðabót-
um sem ríkið þarf væntanlega að
greiða vegna þessarar vitleysu.
Þetta er mikil sorgarsaga fyrir
Ríkissaksóknara. Það hörmulega
er, að á meðan embættið er upp-
tekið við svona vitleysu, er ekki
ákært í margra milljóna eigna-
spjöllum sem kærð voru fyrir
mörgum mánuðum, og studd skýr-
um gögnum sem staðfestu kæruna.
Ætli það séu ekki allir jafnir fyrir
lögunum hjá saksóknara?
Guðbjörn
Jónsson
Dómsmál
Með úrskurði Hæsta-
réttar lýkur vonandi
þeim harmleik, segir
Guðbjörn Jónsson,
sem óvandaðir menn
hafa staðið að.
Höfundur er framkvæmdastjóri.
Aðförin að Eggerti Haukdal