Morgunblaðið - 09.03.2001, Blaðsíða 36

LISTIR
36 FÖSTUDAGUR 9. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ
FYRSTI þátturinn í nýrri þátta-
röð um sönn íslensk sakamál, var
sendur út 11. febrúar. Sem fyrr eru
þeir að hluta til leiknir; framvindan
sviðsett með leikurum. Þess á milli
er stuðst við innslög úr sjónvarps-
fréttum frá tíma atburðanna og
vitnað í fleiri fréttamiðla. Þá hafa
þáttagerðarmennirnir rætt við
sjónarvotta, gerendur og þolendur
og fleiri sem að málunum komu á
sínum tíma.
Upphafsþátturinn fjallar um einn
átakanlegasta glæp síðustu aldar
(́82), er franskar systur, Mary Lou
og Yvette, lentu í böðulshöndum ís-
lensks ógæfumanns austur á Skeið-
arársandi. Systurnar, í blóma lífs-
ins, á puttaferðalagi um hið
fjarlæga og friðsæla land í norðri.
Höfðu farið vítt um landið; Vestur
á Snæfellsnes, um Vestfirði, Norð-
urland, m.a. í Öskju. Leiðarlokin
nálguðust og systurnar komnar á
Skeiðarársand er ferðalagið endaði
öðruvísi en ætlað var. Í slíkum
óhugnaði að Íslenska þjóðin var
slegin. Atburðarásin var í ætt við
fréttir sem einstaka sinnum berast
utan úr heimi og við tengjum
gjarnan fjallabúum eða hrollvekj-
um.
Það er komið fram í ágúst, dagur
tekinn að styttast og systurnar frá
Nantes hyggjast finna sér nætur-
stað á sandinum. Stöðva bíl, eig-
andinn, miðaldra karlmaður, keyrir
þær að skála þar sem hvert pláss
reynist frátekið, ekur þeim síðan að
sæluhúsi hvar þær hyggjast sofa af
nóttina. Maðurinn kveður og fer.
Því miður snýr hann aftur, vænir
þær um hassreykingar og hræðileg
atburðarás fer í gang sem endar
með því að hann myrðir Yvette
með köldu blóði, er hún reynir að
flýja óðan manninn, vopnaðan
haglabyssu. Mary Lou kemst á
hringveginn. Blóðug, illa til reika
og í miklu uppnámi. Þannig á sig
komin stöðvar hún vöruflutninga-
bíl, morðinginn eltir og sannfærir
ökumanninn um að systurnar hafi
lent í bílslysi og Mary Lou sé and-
lega vanheil, Ekillinn trúir sögu-
inni, tilkynnir atburðinn á næsta
byggða bóli og lögreglan mætir á
sandinn skömmu síðar.
Engan finnur hún bílinn en Mary
Lou kemur utan úr myrkrinu og
greinir frá atburðum þessarar voð-
anætur. Síðar finna þeir bíl morð-
ingjans, lík Yvette í skottinu og
daginn eftir finnst óbótamaðurinn í
felum undir Hafrafelli og gefst
hann upp.
Vandvirknislega gerð heimildar-
mynd, nákvæmar sviðsetningar á
vettvangi rifja upp einhverja
óhugnanlegustu atburðarás í
glæpasögu þjóðarinnar. Hún gerð-
ist ekki í Appalachianfjöllum held-
ur á okkar eigin vegi nr. 1. Land og
þjóð hefur ekki verið söm síðan.
Miskunnarleysið minnir á sögur af
Axlar-Birni er hann var að elta
uppi blásaklausa vegfarendur vest-
ur undir Jökli í svartnætti miðalda.
Höfundar gera enga tilraun til að
leita orsakanna að þessum glæp né
neinum öðrum sem um er fjallað,
heldur halda sig alfarið við end-
ursögn, fréttaskýringu heimildar-
myndaformsins.
Sérstaða þessa sakamáls er slík
að því verður ekki jafnað saman við
neitt annað og ábyrgð þáttagerð-
armannanna því að vissu leyti aldr-
ei meiri en í umfjöllun um þessa
miklu harmasögu. Þeir komast
einkar vel frá sínu, eitt besta inn-
leggið er viðtal Sigursteins Más-
sonar við Mary Lou, sem er gróin
sára sinna einsog efni standa til og
yrkir sína jörð í sátt við Guð og
menn í Suður-Frakklandi. Það eru
góðu fréttirnar.
Mikil raunasaga upplykst fyrir
áhorfandanum þegar rifjuð eru upp
ógæfuspor miðaldra manns sem
gjarnan er kallaður Vatnsberinn.
Eftir fyrirtækinu sem hann stofn-
aði, lét sig dreyma um frægð og
ríkidæmi, þeir draumar rættust
ekki en breyttust í martröð. Því fór
sem fór.
Í upphafi er greint frá óhugnan-
legum atburði sem Þórhallur varð
að ganga í gegnum ungur drengur.
Vopnaður maður réðst inná heimili
móður hans og þau voru lengi í
bráðri lífshættu uns tókst að af-
vopna drukkinn manninn. Sjálfsagt
hefur þessi lífsreynsla skilið stór
spor eftir sig.
Næsti kafli segir frá tilurð
Vatnsberans, fyrirtækis sem var
stofnað til að flytja út hafnfirskt
vatn í tankskipum. Þórhallur var
einn af stofnendunum og virðist
ekki hafa gert sér grein fyrir að er-
lendu aðilarnir, meðeigendur hans,
voru ótýndir hrappar sem höfðu
hann að féþúfu. En Þórhallur var
búinn að finna peningalyktina og
sveifst einskis til að hrinda skýja-
borgunum í framkvæmd. Eftirleik-
urinn endaði með ótrúlegum fjár-
svikum, reyfarakenndri atburðarás,
og lokum morði. Sem Þórhallur
hefur reyndar ekki játað.
Ömurleg saga sem stendur það
nærri í tíma að henni er tæpast
lokið. Myndin endurspeglar því það
miskunnarleysi sem er að verða
allsráðandi í síharðnandi frétta-
flutningi fjölmiðla. Þess ber að geta
í því sambandi að myndin endar á
viðtölum við sakborninginn og nán-
ustu aðstandendur hans þannig að
þeir fá tækifæri á að tjá sínar hlið-
ar og hafa verið meðvitaðir um
gerð þáttarins.
Leikstjórinn Einar Magnús og
handritshöfundurinn Kjartan rekja
þessa löngu raunasögu á fagmann-
legan og ítarlegan hátt. Skoða lög-
regluskýrskur og rætt er við fjölda
manna sem að málinu koma á ýms-
an hátt. Ekkert undanskilið og velt
upp hliðum sem almenningur
þekkti ekki en skipta miklu máli
þegar Vatnsberamálið er skoðað í
heild.
Skelfingarnótt
á Skeiðarársandi
SJÓNVARP
S ö n n í s l e n s k
s a k a m á l
Leikstjóri Björn Br. Björnsson.
Handritshöfundur Kjartan Björg-
vinsson. Þulur og umsjónarmaður í
Frakklandi Sigursteinn Másson.
Tónskáld Máni Svavarsson. Kvik-
myndataka Guðmundur Bjartmars-
son, Björn Br. Björnsson. Framleið-
andi Björn Br. Björnsson.
Framkvæmdastjóri, búningar og
leikmunir Guðrún Helga Arnars-
dóttir. Leikarar Bjarni H. Reyn-
isson, Hjálmar Sverrisson, Petra
Dís Magnúsdóttir, Þórkatla Svein-
björnsdóttir o.fl . Sýningartími 30
mín. Íslensk heimildarmynd gerð
fyrir sjónvarp. Hugsjón 2001. Sjón-
varpið, 11. febrúar 2001.
HARMLEIKUR Á
SKEIÐARÁRSANDI
Sæbjörn Valdimarsson
Leikstjóri Einar Magnús Magn-
ússon. Handritshöfundur Kjartan
Björgvinsson. Tónskáld Máni Svav-
arsson. Kvikmyndataka Guð-
mundur Bjartmarsson, Einar
Magnús Magnússon. Framleiðandi
Björn Br. Björnsson. Fram-
kvæmdastjóri, búningar og leik-
munir Guðrún Helga Arnarsdóttir.
Þulur Sigursteinn Másson. Leik-
arar Anna Jóna Snorradóttir, Birg-
ir Fannar Pétursson, Neil McMa-
hon, Jakob Sæmundsson, ofl .
Sýningartími 30 mín. Íslensk heim-
ildarmynd gerð fyrir sjónvarp.
Hugsjón 2001. Sjónvarpið, 11.
febrúar 2001.
VATNSBERINN
SÝNING Leikfélags Fljótsdals-
héraðs á Skilaboðaskjóðunni eru
fyrstu kynni mín af þessu vinsæla
verki sem byggt er á enn vinsælli
bók. Það eru því líklega lítil tíðindi
fyrir flesta að þetta er hið ágætasta
verk. Fyndin og umhugsunarvekj-
andi leiðsögn um ævintýraskóginn,
íbúa hans og ævintýrareglurnar
sem þar gilda. Putti litli, sem vill
svo gjarnan forða Mjallhvíti, Rauð-
hettu og sætindabelgjunum Hans
og Grétu frá ógæfunni, kynnist
illskunni af eigin raun. Madda-
mamma lærir að illvirkjarnir eru í
alvörunni illvirkjar, án þeirra væru
engin ævintýri, og glíman við þau
stælir með okkur samkennd, hug-
rekki og útsjónarsemi.
Leikfélag Fljótsdalshéraðs hefur
löngum verið ófeimið við að glíma
við stórsýningar og nú, með full-
tingi Leikfélags Menntaskólans á
Egilsstöðum, er miklu til tjaldað.
Viðamikil leikmynd og samsvarandi
búningar, krefjandi tónlist og fjöl-
mennur leikhópur. Kröfur verksins
eru miklar. En Egilsstaðamenn
standast þær og skila frábærlega
skemmtilegri sýningu.
Leikstjóri sýningarinnar hefur
greinilega lagt sig eftir skarpri per-
sónusköpun, sem skilar sér í óvenju
jafn-góðum leik. Allar persónur
verksins verða algerlega skýrar.
Textameðferð var undantekningar-
lítið góð. Á stundum fannst mér
sem staðsetningar og umferð um
leikrýmið væri ekki nógu markviss,
sem dró úr áhrifamætti sumra at-
riða, sérstaklega kaflans þar sem
Putti villist um skóginn og leitar
árangurslaust liðsinnis hjá illþýð-
inu. Þá þótti mér verkið víðar kalla
á að talað væri beint til áhorfenda
en gert var. Bæði eintöl og nokkur
laganna virðast mér klárlega vera
ávarp til áhorfenda, til að mynda
fyrsti söngur Möddumömmu og hið
víðfræga dvergalag.
Leikmynd Unnar Sveinsdóttur
er ævintýraleg, í öllum skilningi.
Hún og hennar fólk hafa skapað
sannfærandi ævintýraheim fyrir
leikritið að gerast í. Eins eru bún-
ingar vel útfærðir. Margt var fal-
lega gert í tónlistinni, stundum
komu upp sambandsleysisvandamál
milli söngvara og hljómsveitar sem
vafalaust verða úr sögunni að fáein-
um sýningum liðnum.
Í svo jafnri sýningu er erfitt að
tína til einstaka leikara, en margir
verðskulda sérstakt hrós. Sigurlaug
Gunnarsdóttir var geislandi sem
Putti, og var hreint ekki feimin við
að beina orðum sínum að áhorf-
endum. Kristrún Jónsdóttir var góð
Maddamamma og Vígþór Sjafnar
Zophoníasson var frábærlega
skemmtilegur sem hinn gleymni
sendiboði Dreitill. Dvergarnir allir
áttu fínan samleik og eins var ill-
þýðið firnagott, Bjartmar Berg-
mann sem hinn gráðugi úlfur, Erla
Dóra Vogler sem nornin ljóta og
Oddný Dóra Sævarsdóttir sannkall-
að flagð undir fögru skinni.
Skilaboðaskjóðan á Egilsstöðum
er sigur fyrir aðstandendur alla.
Leikritið er eitt af þessum gull-
vægu verkum sem gerir greinar-
mun á barna- og fullorðinsverkum
hlægilegan, hér fá allir eitthvað til
að gleðjast yfir og hugsa um. En til
þess þarf að drífa sig í leikhúsið,
það er vel þess virði.
Í Ævintýra-
skóginum
LEIKLIST
L e i k f é l a g F l j ó t s -
d a l s h é r a ð s o g L e i k -
f é l a g M e n n t a s k ó l a n s
á E g i l s s t ö ð u m
Höfundur: Þorvaldur Þorsteinsson.
Tónlist: Jóhann G. Jóhannsson.
Leikstjóri: Sjöfn Evertsdóttir. Leik-
myndarhönnuður: Unnur Sveins-
dóttir. Tónlistarstjóri: Keith Reed.
Valaskjálf, 4. mars 2001.
SKILABOÐASKJÓÐAN
Þorgeir Tryggvason
LITHÁENSKU leikararnir
Egle Spokaite í hlutverki
Desdemónu og Vladas
Bagdonas sem Óþelló fara
hér með hlutverk sín í
samnefndu verki Williams
Shakespeare.
Leikstjóri Óþellós var
Eimuntas Nekrosius en
verkið var á dögunum
flutt í Goldoni leikhúsinu í
Feneyjum sem hluti af
Feneyja-tvíæringnum. AP
Óþelló
í Fen-
eyjum
EINS og svo víða hjá leikfélögum
á landsbyggðinni er öflug starf-
semi hjá Leikfélagi Rangæinga,
en æfingar hafa staðið yfir síðan í
lok janúar á leikritinu Blessað
barnalán eftir Kjartan Ragn-
arsson. Frumsýnt verður nk. laug-
ardag 10. mars í Félagsheimilinu
Hvoli á Hvolsvelli. Síðastliðið
haust stóð félagið fyrir tveimur
leiklistarnámskeiðum sem bæði
voru fullsetin með samtals 24
þátttakendum, en leiðbeinandi var
Svala Arnardóttir. Þó nokkrir
hafa skilað sér af námskeiðunum í
uppfærsluna á Barnaláninu og má
segja að nýju blóði hafi verið
hleypt í leikfélagið með þessum
nýju leikendum.
Fyrir áramót setti félagið upp
valin atriði úr leikritinu Barpar
eftir Jim Cartwright, en aðeins
tveir leikendur, þau Þorsteinn
Ragnarsson og Gunnhildur Jóns-
dóttir, leika í öllum atriðum í sex
gervum. Sýningin var sett upp í
samvinnu við veitingahúsið Krist-
ján X. á Hellu og sýnd sjö sinnum
á jólahlaðborðum veitingahússins
í desember við góðar undirtektir,
auk þess sem tvær sýningar voru
nýlega á Hellu og Hvolsvelli.
Morgunblaðið/Aðalheiður
Hið sívinsæla Barpar eftir Jim Cartwright í meðförum leikenda Leik-
félags Rangæinga. Næst verður Blessað barnalán á fjölunum.
Gróska hjá
Leikfélagi
Rangæinga
Hellu. Morgunblaðið.