Morgunblaðið - 09.03.2001, Blaðsíða 49

SKOÐUN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 9. MARS 2001 49
EFLAUST þykir
borið í bakkafullan
lækinn að varpa fram
enn einni hugmynd
um ný byggingasvæði
í Reykjavík og tengsl
flugvallarins við þá
umræðu. Kvikmynd
Hrafns Gunnlaugsson-
ar olli nauðsynlegu
umróti. Er ég sam-
mála sumum hug-
myndum hans, einkum
þeirri að hafa byggða-
safn, helst með raun-
verulegum íbúum, í
Hljómskálagarðinum.
Túnrækt Reykjavík-
urborgar er líka til-
gangslaus tímaskekkja. Hugsið
ykkur hversu miklu ódýrara er að
skapa íbúum borgarinnar útivist-
arsvæði með því að gróðursetja
trjáplöntur í opin svæði og þurfa þá
í mesta lagi að gauka að þeim svo-
litlum hrossaskít í upphafi heldur
en að skipta fyrst um jarðveg,
rækta svo tún, sem ekkert nýtist og
slá oft á ári með ærnum tilkostnaði.
En fleiri sparkvelli vantar í borgina
og þeir mega vera grasvellir!
Enga skýjakljúfa
– takk fyrir
Háhýsabyggð er í raun jafnúrelt
hugmynd og túnræktin. Nær væri
að byggja lægri hús, en minnka bil-
ið á milli þeirra til muna frá því
sem tíðkast hefur. Reynslan frá út-
löndum sýnir, að háhýsahverfi
verða aldrei lifandi miðborgar-
byggð, nema frá kl. níu til fimm!
Og jafnvel þessar átta stundir í sól-
arhring búa slík hverfi „íbúum“
sínum ömurlega umgjörð.
Byggingaland
Hvar á að byggja ný borgar-
hverfi? Því miður hefur ríkisstjórn-
in ausið milljörðum króna í ótíma-
bærar framkvæmdir á Reykjavík-
urflugvelli. Vissulega skal viður-
kennt, að brautirnar voru úr sér
gengnar, en peningana átti að nýta
til að hefja uppbyggingu hraðlestar
til Keflavíkur. Þar mun allt flug
tengt höfuðborgarsvæðinu (nema
kannski æfingaflug), hvort eð er
verða í framtíðinni. Þótt einhverjir
berji höfðinu við steininn munu æ
fleiri sjá fáránleik þess að teppa
byggingaland í miðborginni með
jafn plássfrekri starfsemi og flug-
velli. Menn þurfa að reikna kostnað
við hina ýmsu valkosti. M.a. þarf að
kanna, hvaða verð fengist fyrir
hvern fermetra byggingarlands í
Vatnsmýrinni. En – meira bygg-
ingaland hangir á flugvallarspýt-
unni. Verði Reykjavíkurflugvöllur
aflagður, má auðveldlega gera
landfyllingu allar götur frá suður-
enda N-S flugbrautarinnar og út að
Lönguskerjum, og fylla upp allt
svæðið milli skerja og lands. Á
landfyllingunni mætti fá mun
stærra byggingarland en á sjálfu
flugvallarsvæðinu. Það sem meira
er um vert: Trúlega kostar minna
að útbúa hverja byggingalóð á
landfyllingu (þar sem sjávardýpi er
aðeins 2-4 m) heldur en á hæðunum
kringum Reykjavík. Reyndar væri
einnig hægur vandi að fylla upp
milli Akureyjar, Efferseyjar og
lands. Hugsanleg hækkun sjávaryf-
irborðs um 0,5 m á næstu 100 árum
er engin hindrun, en þýðir það eitt,
að fyllingarnar þurfa að verða sem
því nemur hærri en ella. Þeir sem
ekki skilja markaðslögmálin
spyrja: Er ekki nóg land á Íslandi?
Spurningin er út í hött.
Tíminn gæti skipt miklu máli í
þessu sambandi. Ef flugvöllurinn
verður áfram á sínum stað næstu
15-20 árin, verður byggt í Geld-
inganesi, Álfsnesi, við Reynisvatn,
Úlfarsfell og suður í
Kapelluhraun. Við
þetta mun þungamiðja
borgarinnar færast
austar – alla leið inn í
Mjódd. Þá gæti svo
farið, að verðlag á lóð-
um nálægt gamla mið-
bænum hefði lækkað
verulega, frá því sem
er í dag. En sterkustu
fjárhagslegu rökin
fyrir flutningi innan-
landsflugsins úr mið-
borginni eru einmitt
hátt verð á bygginga-
lóðum þar um slóðir –
auk sparnaðar í fólks-
flutningum.
Náttúruvernd? Einhvers
staðar verða vondir að vera
Ekki er ólíklegt að einhverjir
muni mótmæla landfyllingum í
Skerjafirði, sumir af því að útsýni
breytist frá húsum þeirra, aðrir á
meintum náttúruverndarforsend-
um. Slík landfylling mun örugglega
breyta ýmsu í náttúrufari á svæð-
inu. Manngert umhverfi er jú ekki
náttúrulegt. En hinir sömu mega
vita, að uppbygging á hæðunum
kringum Reykjavík myndi einnig
breyta hinu meinta náttúrulega
umhverfi þar í manngert!
Stórbót í umferðarmálum –
nýjar vegatengingar
Verði byggt á flugvallarsvæðinu
og á landfyllingu í Skerjafirði, ligg-
ur í augum uppi, að til þurfa að
koma nýjar vegatengingar. Full-
mikið ber á nauðhyggju í því sam-
bandi. Tönnlast sumir á nauðsyn
Hlíðarfótar og Fossvogsbrautar,
verði byggt á flugvallarsvæðinu.
Ég fullyrði að þetta á ekki við rök
að styðjast. Óþarft er að spilla frið-
sældinni í Öskjuhlíð og Nauthólsvík
með slíkum hætti. Hægur vandi
yrði að byggja upp veg yfir Skerja-
fjörð. Honum tengt þyrfti að verða
annaðhvort brú eða jarðgöng,
vegna nokkuð djúps áls, sem liggur
inn í Fossvog og út með landfyll-
ingunni. Brú myndi halda opinni
leið fyrir seglbretta- og skútumenn
út úr Fossvoginum. Erfiðara væri
að þóknast þörfum hafnar á Kárs-
nesi með brú. Því gætu göng orðið
lausnin. Slíkar vegatengingar
þyrftu að tengja miðbæinn og Vest-
urbæinn í Reykjavík við suðurhluta
höfuðborgarsvæðisins, t.d. vest-
urbæinn í Kópavogi, Hafnarfjörð
og Garðabæ, en einnig við hinn
nýja hluta Kópavogs og syðsta
hluta Breiðholtsins. Stofnbrautir
þessar gætu legið inn Kópavoginn
sjálfan á uppfyllingu, en einnig
þyrfti tengingu yfir á Álftanes.
Nærri má geta, hvort slíkar vega-
tengingar myndu ekki draga úr
álagi á Miklubraut og Kringlumýr-
arbraut. Mislæg gatnamót verða
óþörf á mótum þeirra, með öllum
þeim kostnaði og umhverfisspjöll-
um, sem þeim myndu fylgja.
A.m.k. einn verkfræðinga
Reykjavíkurborgar telur, að ekki
sé hagkvæmt að byggja upp jarð-
lestakerfi í borg, fyrr en íbúafjöldi
hennar nálgist milljón. Samanburð-
ur við þau veggöng, sem þegar hafa
verið gerð til að tengja fámennar
byggðir á landinu og stórfelld
áform um fleiri slík sýnir fárán-
leika slíkrar þumalputtareglu.
Reykjavík er að breytast í óskapn-
að vegna gegndarlausrar bílaum-
ferðar. Bent hefur verið á, að draga
myndi úr bílaumferð, verði byggt á
byggilegum svæðum nærri mið-
borginni fremur en þenja borgina
æ lengra út. Þegar hafnar eru
framkvæmdir við 60-80 þúsund
manna byggð á flugvallarsvæðinu
og á landfyllingu í Skerjafirði og
Kollafirði (við Akurey), verður orð-
ið tímabært að hefja uppbyggingu
jarðlestakerfis. En fyrst þarf að
koma hraðlest milli Reykjavíkur og
Keflavíkurflugvallar. Öllum þess-
um aðgerðum þyrfti að ljúka á
næstu 20-30 árum.
Lokaorð
Furðu gegnir, að menn skuli láta
sér detta í hug að grafa göng milli
Siglufjarðar og Ólafsfjarðar, á
meðan algjört öngþveiti ríkir í sam-
göngumálum á höfuðborgarsvæð-
inu, sem bitnar daglega á nærri 170
þúsundum manna. Fram hefur
komið í fréttum, að Ólafsfirðingar
telja sér ekki boðlegt að sækja
vinnu til Dalvíkur, og eru þó komin
göng þangað. Engin leið er að
reikna arðsemi á umrædd Siglu-
fjarðargöng næstu 200 árin, jafnvel
þótt arðsemiskrafan væri færð nið-
ur í 1%. Þangað til geta Siglfirð-
ingar sótt þjónustu á Sauðárkrók.
Er þar ekki í kot vísað! Heildar-
hagsmunir kalla á, að ríkið láti ekki
sitt eftir liggja við að bæta sam-
göngur á höfuðborgarsvæðinu,
bæði með flutningi innanlandsflugs
til Keflavíkur, uppsetningu hrað-
lestar þangað (myndi spara tvöföld-
un Reykjanesbrautar?), Sunda-
braut og þátttöku í kostnaði við
jarðlestakerfi í höfuðborginni. Um-
ræddar framkvæmdir í Reykjavík
yrðu ekki aðeins til umhverfisbóta.
Þær væru eflaust mjög hagkvæm-
ar. Einhverjir af okkar ágætu hag-
fræðingum þyrftu að reikna hag-
kvæmni hinna ýmsu valkosta og
taka þá alla debet og kredit liði inn
í dæmið. Minni umferð einkabíla
dregur t.d. úr mengun og þar með
lungnasjúkdómum. Hún dregur
líka úr öðrum kostnaði í heilbrigð-
iskerfinu, t.d. með fækkun umferð-
arslysa.
BYGGINGASVÆÐI
FRAMTÍÐAR
Sigvaldi
Ásgeirsson
Heildarhagsmunir kalla
á, að ríkið láti ekki sitt
eftir liggja við að bæta
samgöngur á höfuð-
borgarsvæðinu, segir
Sigvaldi Ásgeirsson,
bæði með flutningi inn-
anlandsflugs til Kefla-
víkur og uppsetningu
hraðlestar þangað.
Höfundur er skógarbóndi, Vilmund-
arstöðum í Reykholtsdal.
Símar 557 2000 og 557 7100
Skemmuvegi 36 Bleik gata
Kópavogi
Þakrennur
og rör
frá...
Þakrennur
alltaf á sunnudögum
kynnir VOR 2001
Glæsilegir tískulitir sem
undirstrika kvenleika og fegurð.
Sérfræðingur frá Christian Dior
verður í verslun okkar í dag,
föstudaginn 9. mars, og veitir þér
faglega ráðgjöf um litaval.
Tímapantanir ef óskað er.
Laugavegi 80, sími 561 1330