Morgunblaðið - 29.05.2001, Síða 48

UMRÆÐAN
48 ÞRIÐJUDAGUR 29. MAÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Skólinn búinn — hvað nú?
Á sumarnámskeiði Háteigskirkju „Sögur og
leikir“ eru enn laus pláss.
Vönduð dagskrá, aðeins fimmtán börn
í flokki.
● 5. til 8. júní frá 13.00 til 17.00 fyrir 6 til 10 ára.
● 11. til 15. júní frá 13.00 til 17.00 fyrir 6 til 10
ára.
● 30. júlí til 3. ágúst frá 13.00 til 17.00 fyrir 6
til 10 ára.
● 7. til 10. ágúst frá kl.13.00 til 17.00 fyrir 6 til
10 ára.
Skráning fer fram í Háteigskirkju í síma 551 2407
hateigskirkja@hateigskirkja.is
LISTMUNIR
Þingvallamynd
eftir Kjarval
til sölu. Máluð 1931 í ljósum litum. Stærð
100 x 150 cm. Uppl. í síma 892 0970.
TIL SÖLU
Fyrirtæki
Til sölu innflutnings- og verslunarfyrirtæki í
heimilisvörum.
Alvarlega áhugasamir sendi nafn og símanúm-
er til blaðsins, merkt: „Fyrirtæki — 11264“.
Matvælaframleiðsla
Til sölu er fullkomin framleiðslulína til áfyllingar/
lokunar og pökkun á matvælum í glös.
Hentar mjög vel til kavíarvinnslu.
Upplýsingar í síma 893 5763.
Er þín rekstrareining of lítil?
Til sölu er lítil heildverslun með þekkt vöru-
merki og góða framlegð.
Góðir stækkunarmöguleikar fyrir duglegt fólk.
Hentar einnig sem viðbót við annan rekstur.
Upplýsingar í síma 899 4194.
TILKYNNINGAR Frá Tónlistarskólanum í
Reykjavík
Skólaslit og afhending einkunna verða mið-
vikudaginn 30. maí nk. kl. 16.00 í Háteigskirkju.
Skólastjóri.
Ókeypis lögfræði- og
félagsráðgjöf fyrir konur
Opið í kvöld, þriðjudagskvöld, frá kl. 20.00—
22.00 og á fimmtudögum frá kl. 14.00—16.00.
Kvennaráðgjöfin,
Túngötu 14, Reykjavík,
sími 552 1500.
H á s k ó l i
Í s l a n d s
Viltu stunda nám í
bókasafns- og upplýsingafræði, félagsfræði,
mannfræði, sálarfræði, stjórnmálafræði,
uppeldis- og menntunarfræði, þjóðfræði,
félagsráðgjöf eða tómstundafræði?
Kennarar og nemendur sitja fyrir svörum um nám
í félagsvísindadeild á 2. hæð í Odda við Sturlugötu
miðvikudaginn 30. maí kl. 15:00 -18:00.
Sjá nánar: www.hi.is
H á s k ó l i
Í s l a n d s
Viltu stunda nám í
viðskiptafræði eða
hagfræði
Fyrirlestrar og umræður um nám í viðskipta- og
hagfræðideild fara fram í stofu 101 í Odda
miðvikudaginn 30. maí kl. 17:00 -18:00.
Sjá nánar: www.hi.is
UPPBOÐ
Uppboð
Uppboð munu byrja á skrifstofu embættisins að Hafnarstræti
107, Akureyri, sem hér segir á eftirfarandi eignum:
Aðalgata 5, Dalvíkurbyggð, þingl. eig. Jóhannes Steingrímsson
og Guðný Sif Njálsdóttir, gerðarbeiðendur Dalvíkurbyggð, Kaupfélag
Eyfirðinga, Landsbanki Íslands hf, Akureyri og Lífeyrissjóður sjó-
manna, föstudaginn 1. júní 2001 kl. 10:00.
Brúnalaug, gróðurhús og geymslur, Eyjafjarðarsveit, þingl. eig.
Gísli Hallgrímsson, gerðarbeiðandi Vátryggingafélag Íslands hf,
föstudaginn 1. júní 2001 kl. 10:00.
Hjallalundur 9f, Akureyri, þingl. eig. Ingibjörg Bjarnadóttir, gerðar-
beiðandi Sparisjóður Rvíkur og nágr, útib, föstudaginn 1. júní 2001
kl. 10:00.
Landspilda úr landi Torfufells ásamt íb. húsi, Eyjafjarðarsveit, þingl.
eig. Rósa Hallgrímsdóttir og Hallgrímur Hallgrímsson, gerðarbeiðandi
Íbúðalánasjóður, föstudaginn 1. júní 2001 kl. 10:00.
Melasíða 6d, 202, Akureyri, þingl. eig. Hrafnhildur Ása Einarsdóttir,
gerðarbeiðandi Lánasjóður íslenskra námsmanna, föstudaginn 1.
júní 2001 kl. 10:00.
Tjarnarlundur 14b, eignarhluti, Akureyri, þingl. eig. Eiríkur Stephens-
en, gerðarbeiðandi Sýslumaðurinn á Akureyri, föstudaginn 1. júní
2001 kl. 10:00.
Tjarnarlundur 6e, Akureyri, þingl. eig. Viðar Geir Sigþórsson, gerðarb-
eiðandi Sýslumaðurinn á Akureyri, föstudaginn 1. júní 2001 kl. 10:00.
Vallartröð 3, Eyjafjarðarsveit, þingl. eig. Birgir Karlsson, gerðarbeið-
andi Sýslumaðurinn á Akureyri, föstudaginn 1. júní 2001 kl. 10.00.
Sýslumaðurinn á Akureyri,
28. maí 2001.
Harpa Ævarrsdóttir, ftr.
SMÁAUGLÝSINGAR
TILKYNNINGAR
Frá Sálarrannsóknar-
félagi Íslands
Stofnað 1918,
Garðastræti 8,
Aðalfundur — Takið eftir!
Aðalfundur SRFÍ verður haldinn
30. maí kl. 18 í Garðastræti 8,
en ekki kl. 20 eins og misritaðist
á forsíðu síðasta fréttabréfs.
Venjuleg aðalfundarstörf.
Stjórn SRFÍ.
KENNSLA
■ www.nudd.is
R A Ð A U G L Ý S I N G A R
Heimilislækningar í
Noregi fara í gegnum
breytingaskeið nú í
sumar. Tekið verður
upp svokallað fast-
læknakerfi hinn 1. júní
nk. Í því felst að hver
íbúi velur sér einn
fastan heimilislækni.
Læknirinn tekur
ábyrgð á skjólstæðingi
sínum ef hann veikist
og annast eftirfylgni.
Hann ber einnig sér-
staka ábyrgð á að
vera aðgengilegur fyr-
ir sinn listasjúkling.
Talið er að þetta muni
auka réttindi og ör-
yggi sjúklinga og auðvelda aðgang
að þjónustunni.
Einnig er þetta talið sporna
gegn flakki sjúklinga milli lækna,
„doctor shopping“ eins og það hef-
ur verið kallað og er sumstaðar
vandamál. Yfirsýn yfir stjórnun
flókinnar meðferðar verður ljósari,
einnig útskrift vanabindandi lyfja,
og fastlæknakerfið er talið koma í
veg fyrir síendurteknar dýrar
rannsóknir, framkvæmdar af mis-
munandi læknum.
Börn hafa sama lækni og for-
eldrar. Eðlilegt telst að læknir hafi
1.400 manns á lista en hann getur
valið frá 800 til 2.500 á lista. Kerfið
minnir óneitanlega á
gamla sjúkrasamlags-
kerfið sem var við lýði
á Íslandi hér áður.
Færð hafa verið rök
fyrir því að þetta muni
auka samfellu innan
læknisþjónustunnar
og verða sérstaklega
til hagsbóta fyrir lang-
varandi veikt fólk.
Flestir eru því sam-
mála en gagnrýnis-
raddir segja að ekki
allir þurfi eða óski
þess að hafa fastan
lækni. Þvert á móti sé
gott að hafa þá fleiri
og ábyrgðina dreifð-
ari: Breytingin sé ekki í takt við
það valfrelsi sem flestir neytendur
þjónustu óski sér nú á tímum. Aðr-
ir berja þá í borð og segja þjón-
ustuna of mikilvæga og kostnaðar-
sama til að hafa skipulagslausa án
yfirsýnar, svo nefnd séu nokkur
rök í umræðunni.
Læknar í Noregi skiptast nokk-
uð í tvö horn hvað varðar breyt-
inguna og margir hafa gagnrýnt
fyrirferðarmikinn opinberan
stjórnunarþátt og óhóflegt skrif-
ræði. Aðrir hafa einfaldlega bent á
að frískt fólk þurfi ekki fastan
lækni en langvarandi veikir kapp-
kosti hins vegar að hafa einn
ábyrgðarlækni og finni hann upp á
eigin spýtur.
Læknirinn sem rekur stofuna
fær greidda eins konar samlags-
greiðslu, 248 nkr. fyrir hvern sjúk-
ling á ári upp að 1.400 á lista en
aukagreiðslu á hvern sjúkling sem
leggst ofan á það á listanum. Að
auki koma greiðslur fyrir unnin
verk skv. töxtum eins og verið hef-
ur. Hið opinbera hefur rammaeft-
irlit með starfseminni og sér um að
lögum um afgreiðslutíma, fjölda að-
stoðarfólks og húsnæði sé fram-
fylgt.
Algengt er að samningar læknis
við tryggingastofnun og sveitar-
félag séu háðir skilyrðum um að
læknirinn starfi við fyrirbyggjandi
lækningastarfsemi einn dag í viku,
t.d. ungbarnaeftirlit, skólaheilsu-
gæslu ellegar umsjón með öldr-
unar- eða hjúkrunarheimili. Stofu-
læknir sér um mæðraeftirlit en
ungbarnaeftirlit og bólusetningar
eru í höndum hjúkrunarfræðinga
og lækna heilsugæslustöðva.
Í komandi fastlæknakerfi mun
sjúklingurinn fljótlega geta fengið
álit annars en síns fasta læknis ef
hann er ekki ánægður með þjón-
ustuna en þarf þá að greiða nokkru
hærra verð fyrir heimsóknina. Eins
getur hann skipt um fastan lækni
tvisvar á ári.
Kostnaður sjúklingsins helst
óbreyttur frá fyrra kerfi en for-
vitnilegt getur verið að bera kostn-
aðinn saman við íslenskar aðstæð-
ur:
Koma til heimilislæknis kostar
110–135 nkr. fyrir fullorðinn og
ellilífeyrisþega, að viðbættum efn-
iskostnaði. Koma á heilsugæslustöð
á vakt og vitjun 160 og 215 nkr.
Læknisþjónusta er frí þegar
greiddar hafa verið 1.450 nkr. á
almanaksárinu.
Tilvísunarskylda er almennt við
lýði en enginn hindrar beinlínis
sjúklinginn í að leita beint til sér-
fræðings, en hann greiðir þá
nokkru hærri upphæð.
Álitlegur kostur fyrir
íslenska heimilislækna
Á sama tíma og verið er að koma
upp fastlæknakerfi er læknaskort-
ur víða í héruðum úti á lands-
byggðinni í Noregi eins og áður
hefur verið, jafnvel skammt frá
Ósló og stærri bæjum, og veldur
það nokkru ofálagi á kerfinu. Sum-
part er það leyst með afleysingum.
Er það að sjálfsögðu í mótsögn við
markmið hins nýja kerfis; „fastur
læknir fyrir alla þegna“, en við því
verður ekki gert. Norðmenn leggja
gríðarlegar aukafjárveitingar í að
þetta komist í framkvæmd.
Fyrir utan norska lækna úr þétt-
býlinu taka danskir og sænskir
læknar að sér stöður mislöng tíma-
bil og koma jafnvel reglulega á
sömu staðina sem afleysingalækn-
ar. Vinna brot úr ári, í mislöngum
skorpum og líkar yfirleitt vel og
hafa sumir læknar það fyrir að-
alstarf. Fyrirsjáanlegt er að breyt-
ing yfir í fastlæknakerfi muni stór-
auka þörf norska heilbrigðis-
kerfisins fyrir afleysingalækna
þegar líður á haust og vetur.
Það er rík ástæða fyrir íslenska
heimilislækna til að kanna þennan
vinnumarkað.
Margir heimilislæknar eru
menntaðir í sinni sérgrein á Norð-
urlöndunum og eru vegna skyld-
leika tungumálanna mjög gjald-
gengir á þessum atvinnumarkaði.
Að sænskum læknum undanskild-
um eru kannski engir eins eftir-
sóttir og ákaflega vel tekið. Lækn-
um er umbunað í formi ágætra
launa og mjög frambærilegra við-
haldsmenntunarkúrsa. Íslenskum
læknum fjölgar sem njóta þess að
vera alþjóðlegur vinnukraftur og
finnst það vera góður og spennandi
kostur.
Það er ekkert vafamál að of-
annefnd breyting á norska heil-
brigðiskerfinu mun veita íslenskum
heimilislæknum einstaka mögu-
leika á spennandi störfum, ný-
breytni og símenntun ef þeir óska
þess. Þeim virðast allir vegir færir
nú um stundir.
Fastlæknakerfi
tekið upp í Noregi
Guðmundur
Pálsson
Heilbrigðisþjónusta
Þessi breyting á norska
heilbrigðiskerfinu, segir
Guðmundur Pálsson,
mun veita íslenskum
heimilislæknum ein-
staka möguleika á
spennandi störfum.
Höfundur er læknir og
starfar í Noregi.