Morgunblaðið - 18.08.2001, Page 1

186. TBL. 89. ÁRG. LAUGARDAGUR 18. ÁGÚST 2001 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
STOFNAÐ 1913
MORGUNBLAÐIÐ 18. ÁGÚST 2001
HANDFRJÁLS búnaður far-
síma dregur ekki að marki úr
þeirri truflun sem þeir eru bíl-
stjórum, að því er fram kemur í
niðurstöðum nýrrar rannsókn-
ar er bendir til að lög um
skyldunotkun slíks búnaðar
kunni að stoða lítið.
Rannsóknin, sem tók til 64
þátttakenda, var gerð við Há-
skólann í Utah í Bandaríkjun-
um. Niðurstöðurnar sýndu að
truflun af völdum farsímanotk-
unar stafar fyrst og fremst af
því að einbeitingin beinist að
samtalinu, en ekki af því að bíl-
stjórar séu að hringja eða þurfi
að halda á símtækinu.
„Þetta er ekki spurning um
hvar hendurnar eru heldur
hvar hugurinn er,“ sagði Chuck
Hurley, talsmaður bandarísku
öryggismálasamtakanna
Itasca. Umferðarmerki fóru
tvisvar sinnum oftar fram hjá
þeim sem voru að tala í farsím-
ann meðan á akstri stóð en
munur á milli þeirra ökumanna
sem notuðu handfrjálsan búnað
og þeirra sem töluðu í símtækið
sjálft var ekki marktækur.
Hand-
frjáls bún-
aður lítt
til bóta
Detroit. AP.
FYRSTU hersveitir framvarðasveita
Atlantshafsbandalagsins (NATO)
lentu í Skopje seint í gærkvöldi. Her-
sveitirnar eiga að ganga úr skugga
um hvort öruggt sé að senda 3.500
manna fjölþjóðlegt lið NATO til
Makedóníu til að hefja afvopnun alb-
anskra uppreisnarmanna.
Norður-Atlantshafsráðið, skipað
fastafulltrúum allra nítján aðildar-
ríkja NATO, ákvað í gær að fresta því
fram í næstu viku að taka slíkar
ákvarðanir.
Talsmaður Makedóníustjórnar,
Antonio Milososki, lét í ljós efasemdir
um að NATO tækist að halda afvopn-
unaráætlun sinni til streitu. „Það er
óhugsandi að það takist að safna
vopnum [uppreisnarmannanna] án
þess að beita valdi,“ sagði hann.
Albanskur borgari lét lífið
Sérsveitarmenn NATO komu til
Makedóníu aðeins nokkrum klukku-
stundum eftir að til átaka kom milli
albanskra uppreisnarmanna og
makedónskra hermanna. Sjötugur
albanskur maður lét lífið þegar átökin
brutust út en uppþotið varð í kjölfar
þess að albönsk leyniskytta felldi
makedónskan lögreglumann á
fimmtudag.
Talsmaður NATO sagði að átökin
myndu ekki tefja fyrir því að fjölþjóð-
legt lið bandalagsins kæmi til Skopje.
„Ég held að það sé óskhyggja að
halda að hér verði allt með kyrrum
kjörum öll kvöld,“ sagði Alex Dick
höfuðsmaður á fundi með blaðamönn-
um í gær en hann er jafnframt tals-
maður viðbragðssveitar 16. herdeild-
ar breska flughersins. „Við getum
varið hersveitina sem kemur til með
að safna vopnunum. Hins vegar mun-
um við ekki senda framvarðasveitirn-
ar af stað til þess nema aðstæður
verði hagstæðar,“ bætti hann við.
Talsmenn NATO hafa ítrekað sagt
að framvarðasveitin sé ekki send til
Makedóníu til að ganga úr skugga um
að friðarsamkomulaginu, sem skrifað
var undir sl. mánudag, verði fram-
fylgt. Sveitin komi eingöngu til að
safna vopnum uppreisnarmanna sem
þeir láti af hendi af fúsum og frjálsum
vilja. Leiðtogar albönsku uppreisnar-
mannanna og makedónsku stjórnar-
innar hafa lofað að virða vopnahléð og
leyfa sveitum NATO að vinna sitt
starf. Þrátt fyrir það er óttast að
harðlínumenn á báða bóga gætu
reynt að eyðileggja friðarferlið.
Framvarðasveitir NATO mega
verja sig ef á þær er ráðist en þær
munu ekki reyna að ganga í milli ef til
átaka kemur milli stjórnarhersins og
albanskra uppreisnarmanna. Sveitir
NATO hafa 30 daga til að eyðileggja
vopnin sem safnað verður.
Embættismaður, sem vildi ekki
láta nafns síns getið, sagði að skipu-
leggjendur leiðangursins vonuðust til
að um 2.500 vopn myndu safnast úr
vopnabúri uppreisnarmannanna. Á
hinn bóginn lét háttsettur embættis-
maður í varnarmálaráðuneyti Maked-
óníu hafa eftir sér í gær að sveitir
NATO ættu að geta safnað allt að
8.000 vopnum meðan á afvopnunar-
ferlinu stendur. „Samkvæmt óopin-
berum áætlunum okkar ættu her-
sveitir NATO að geta safnað milli
6.000 og 8.000 léttvopnum á fyrstu
þrjátíu dögum aðgerða þeirra hér í
Makedóníu,“ sagði fyrrnefndur emb-
ættismaður.
Fyrstu sveitirnar úr fjölþjóðaliði NATO komnar til Makedóníu
Makedóníustjórn efins
um afvopnunaraðgerðir
Skopje. AFP, AP.
Fyrstu bresku hersveitirnar leggja af stað áleiðis til Skopje í Maked-
óníu, frá herflugstöðinni Wattisham í Bretlandi í gær.
Reuters
SKRIÐDREKAR og jarðýtur ísr-
aelska hersins fóru inn á svæði Pal-
estínumanna á Gaza-ströndinni í
nótt og skutu á palestínska upp-
reisnarmenn. Að því er haft er eftir
palestínskum lækni á Nasser-
sjúkrahúsinu í bænum Khan Yunis,
þar sem átökin áttu sér stað, lét einn
Palestínumaður lífið og 10 særðust.
Palestínskir byssumenn skutu í
átt að hersveitum Ísraela er þær
færðu sig nær.
Ísraelski herinn lét ekki hafa neitt
eftir sér um málið en ísraelskar her-
sveitir hafa ítrekað ráðist inn á svæði
Palestínumanna að undanförnu.
Árás Ísraelshers kemur í kjölfar
þess að Ariel Sharon, forsætisráð-
herra Ísraels, heimsótti ísraelska
hermenn á Gaza í gær. Ráðherrann
ferðaðist einnig um Gush Katif, land-
námssvæði gyðinga. Svæðið hefur að
undanförnu orðið fyrir endurteknum
árásum palestínskra byssumanna
auk þess sem skæruliðar hafa skotið
úr sprengjuvörpum í átt að byggð-
inni.
Alls hafa 720 manns látið lífið frá
því að uppreisn Palestínumanna
(intifada) hófst í september.
Átök
á Gaza
í nótt
Jerúsalem. AP.
INDÓNESÍSKIR karlmenn klifra hér upp olíuborna
staura til að freista þess að ná í verðlaun sem komið
hefur verið fyrir efst á staurunum. Tiltækið var hluti af
hátíðahöldum í borginni Jakarta, en í gær voru 56 ár
liðin frá því að Indónesía öðlaðist sjálfstæði. Árið 1945
lýsti Indónesía yfir sjálfstæði eftir að hafa verið undir
stjórn Hollendinga í 350 ár. Í Aceh-héraði svöruðu
skæruliðar sem berjast fyrir sjálfstæði héraðsins beiðni
hins nýja forseta landsins, Megawati Sukarnoputri, um
sættir með því að sprengja minnst 30 sprengjur.
Reuters
Sjálfstæðisafmæli Indónesa fagnað
LEIÐANGUR bandarískra og
mongólskra fornleifafræðinga hef-
ur uppgötvað fjölda óopnaðra
grafa um 320 km
norðaustan við
höfuðborg
Mongólíu, Ulan
Bator, og telja
þeir hugsanlegt
að þar sé að
finna hinstu
hvílu Gengis
Khan.
Leiðangurinn
sem um ræðir er fjármagnaður af
bandaríska kaupsýslumanninum
Maury Kravitz sem lýsir sjálfum
sér sem áhugasagnfræðingi. Hann
hefur ætíð haft brennandi áhuga á
Khaninum mikla og fékk leyfi
mongólskra stjórnvalda til að leita
grafar hans. Gengis Khan fæddist
á seinni hluta 12. aldar í Mongólíu
og ólst upp í fátækt. Hann samein-
aði ólíkar þjóðir Mongólíu og leiddi
þær í stríð þar sem hvert stórveldið
á fætur öðru féll fyrir hinum fimu
hermönnum Khansins. Þegar hann
lést árið 1227 náði veldi hans frá
Kaspíahafi til Peking. Sagan segir
að lík Khansins hafi verið flutt á
óþekktan stað og að hermennirnir
sem fluttu það hafi myrt þrælana
tvö þúsund sem fylgdu líkinu.
Telja gröf
Gengis Khan
fundna
Chicago. AP, AFP.
Gengis Khan
♦ ♦ ♦