Morgunblaðið - 09.09.2001, Blaðsíða 24

24 SUNNUDAGUR 9. SEPTEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
um okkur fyrir í haganlega útbúnu
byrgi í tré nálægt vatnsbólinu og
tökum til matarins. Kjötsneiðarnar
og pyslurnar eru afurðir af skóg-
ardýrunum. Brauðið heimabakað.
Það færist kyrrð yfir gresj-
uskóginn. Flest dýranna liggja og
jórtra á þessum tíma. Jafnvel fugl-
arnir virðast leita í skuggann, í
skjól fyrir brennandi hádegissól-
inni. Þeir eru annars fremur þöglir
á þessum tíma árs , en munu á
næstu vikum syngja mansöngva
sína fullum hálsi. Þá hljómar skóg-
urinn svo að jafnvel hrjúfir, svip-
harðir trjástofnar lifna við og
klæðast ljósgrænu laufþaki. Vorið
er á næsta leiti.
Grimmdarsport eða firring
nútímans
Við erum komnir í heimspeki-
legar vangaveltur fyrr en varir.
Hvers vegna ætli skotveiði sé af
mörgum talin grimmdarsport og
eigi sér almennt enga formælend-
ur utan raða veiðimanna? „Hégómi
og órökræn hugsun byggð á firr-
ingartilfinningum. Sá sem borðar
kjöt drepur dýr, hvort sem hann
gerir það með eigin hendi eða fær
annan til að gera það fyrir sig,“
segir Gundolf. „Telji menn að skot-
veiðar séu ill meðferð á dýrum þá
er það vankunnátta. Þegar ég rek
nautgripina til slátrunar er það
þjáning fyrir dýrin. Þetta eru dýr,
sem aldrei hafa verið í húsi, hvað
þá á bíl, og þau eru hrædd. Þegar
þau koma svo í sláturhús finna þau
blóðlykt og skynja yfirþyrmandi
hættu. Þau nötra þar til að þeim
kemur.
Veiðidýrin þjást meðan innri
blæðing gerir þau meðvitundar-
laus. Það tekur skamma stund og
sársauki frá áverkanum dofnar
strax. Auðvitað geta dýr særst
vegna ónákvæmni skotmannsins.
Það gerist hins vegar sjaldan enda
prufa ég alla sem hingað koma til
skotveiða. Þeir sem ekki eru góðar
skyttur verða að dúsa á æfinga-
svæðinu þar til ég er sáttur við
skotfimi þeirra. Nánast allir sem
hingað koma eru þaulvanar skytt-
ur.“
Meðan við sitjum í skýlinu koma
fjölmörg dýr að vatnsbólinu.
Vörtusvínin skokka án mikillar
varfærni að vatninu. Einungis
stóru tarfarnir eru verulega varir
um sig. Einn slíkur fikrar sig í
svölunina og hefði líklega endað
þar sína ævi ef ég hefði ekki skotið
eldri frænda hans tveimur dögum
áður. Nokkrar kúdú-kýr koma með
kálfana sína og fara undur varlega.
Skima og teygja álkuna. Við bær-
um ekki á okkur og erum undan
vindi. Smám saman færist ró yfir
og dýrin teyga vatnið.
„Oryx að koma,“ hvíslar Gun-
dolf. Næstu augnablikin eru
spennuþrungin. Þetta er myndar-
legur tarfur, en of ungur til þess
að við megum fella hann. Framhlið
hornanna verður að vera hætt að
glansa, var skýringin frá Gundolf.
Tarfurinn vanmat öryggið sem
kúdú-dýrin veittu og gekk rakleið-
is að vatninu. Stuggaði dýrunum
ólundarlega frá og gerði sig breið-
an. Hann naut augljósrar ótta-
blandinnar virðingar hinna dýr-
anna. Hornin á oryx, gullna
uxanum, eru bein og beitt sem
spjót. Þetta er eina antilópan sem
ræðst til atlögu við ljón, sé henni
misboðið, og hefur iðulega betur.
Af þeim sökum veiðir ljónynjan
oftast aðra kálfa en oryx.
Gundolf sagði mér seinna að
Friedhelm nágranni hans hefði
orðið fyrir því fyrir þremur árum
að oryx-tarfur réðst á hann þar
sem hann ók í óyfirbyggðum bíl.
Annað hornið fór í gegnum síðu
Friedhelms, en það vildi honum til
happs að móðir hans var með hon-
um í bílnum. Henni tókst að aka
honum heim á bæ og svo vel vildi
til að sjúkraflugvél var í flughæfu
ástandi. Slíkt heyrir til undantekn-
inga enda tæki sem til eru í þessu
landi oftar en ekki biluð.
Eftir tveggja klukkustunda
dorm og hvísl ákveðum við að
halda inn í skóginn. Sólin er farin
að varpa skuggum í austur en þeir
eru litlir. Við læðumst um í skóg-
inum dágóða stund. Þar er engin
dýr að sjá fyrr en við komum að
stóru opnu svæði, Stóru pönnu. Við
komum auga á springbok, litla an-
tilópu, sem liggur og jórtrar úti á
miðju hafinu. Hún liggur með bak-
hlutann upp í vindinn og skimar til
hægri og vinstri. Lyktarskynið ver
hana fyrir hættu aftan frá en sjón
og heyrn að framan.
Við læðumst hljóðlega milli
runnanna í skógarjaðrinum og
skríðum yfir opnu svæðin. Þyrn-
arnir krækjast alls staðar í okkur
og skapa ótrúlegan hávaða þegar
við slítum okkur lausa. Stingast
jafnvel í gegnum hnausþykka leð-
urhanskana. Við náum að komast
óséðir í skýli, sem útbúið hafði ver-
ið. Þá tekur við bið.
Dýrið snýr á hlið frá okkur og
því er ógerlegt að sjá, hvort það er
nógu gamalt. Eftir u.þ.b. klukku-
stundar bið snýst vindurinn þannig
að dýrið fær veður af okkur. Það
stendur snöggt upp. „Þú mátt
skjóta,“ segir Gundolf eftir að
hann hafði sannfærst um aldur
dýrsins. En ég er of seinn. Dýrið
stekkur af stað, en stoppar aftur
og lítur í áttina til okkar. Ég ákveð
að reyna þótt færið sé langt. Bíð
þess að dýrið snúi bógnum að og
læt skotið ríða af. Dýrið kippist til,
kamburinn á baki þess rís og það
fellur til jarðar. Þetta reynist 10
ára gamall tarfur sem var að nálg-
ast ævilokin þótt okkar hefði ekki
notið við. Hann var skotinn á 247
metra færi.
Springbok er uppáhaldsfæða
hlébarða og blettatígra. Viðráðan-
leg stærð. Mikið er um blettatígra,
cheetah, hér um slóðir, m.a. sáust
sjö þeirra í gær. Þessir kettir geta
hlaupið með 70 kílómetra hraða á
klukkustund þegar þeir veiða. En
eftir þrjú hundruð metra sprett
eru þeir sprungnir. Í þessari vissu
leggur 10 ára reyndur tarfur sig í
miðja Stóru pönnu og telur sér
ekki sérstaklega ógnað þar sem
hann hefur 150 metra autt svæði
allt í kring.
Degi er tekið að halla þegar við
komum dýrinu á bílinn hjá Jakobi.
Ég fæ aðra grein í hattinn og við
erum hættir að veiða. Weitmanns-
heil. Við drekkum skál tilverunnar,
skál þessa ævintýris og horfum á
ástríður kvöldsólarinnar. Hún um-
vefur skóginn og okkur og varpar
hlýjum rauðleitum geislum á allt.
Við setjumst stutta stund og njót-
um sólarlagsins. Þessi fegurð göfg-
ar sálina. Hvergi er betra að láta
frið og hlýju berast inn í sálina á
geislum kvöldsólarinnar en úti í
óspilltri náttúrunni, hvar svo sem
maður er staddur á jarðarkringl-
unni.
Það kvöldar hratt. Sólin dettur
niður fyrir sjóndeildarhringinn
klukkan hálfsex. Á örfáum mín-
útum grúfist myrkrið yfir skóginn
og gresjuna. Það verður kalt á
augabragði. Sjakalinn gólar í ná-
grenninu, hann býr sig til veislu.
Við ökum heim.
100 metrar skilja að tvo heima
Ilminn af hlóðaeldi ber yfir frá
kofum svörtu vinnumannanna. Þeir
hafa lokið dagsverkinu og eru
farnir út fyrir gaddavírsgirðing-
arnar sem umlykja bæinn. Hlið-
unum er lokað og læst og í bilinu
milli tveggja hárra öryggisgirðinga
hlaupa hundar og varðgæsir innan
um þétta kaktusa. Hér er aðskiln-
aðurinn alger eftir myrkur og á
þeim tíma er það bara sjakalinn
sem ferðast um.
Frá girðingunni eru einungis
rúmir 100 metrar yfir í búðir
vinnumannanna. En þessir hundr-
að metrar skilja að tvo heima.
Í gær dó konan hans Johans
vinnumanns úr göldrum. Hún hafði
veslast upp frá því í janúar, farið
til læknis, en ekki hirt um að fara
til hans á nýjan leik. Galdralæknir
sagði henni að hún hefði orðið fyrir
göldrum manns sem hún hafði sagt
til eftir að talsverðu magni af
bárujárni hafði verið stolið frá
Gundolf. Svo fer um þá sem kjafta
frá, – er boðskapur sem galdra-
læknarnir viðhalda. Þeir virðast
vera þungir á metunum við að við-
halda fáfræði og hatri á hvíta
manninum.
Hvíti maðurinn heldur því fram
að konan hafi dáið úr alnæmi. Á
það vilja svörtu mennirnir ekki
hlusta. Galdralæknirinn segir að
alnæmi sé ekki vandamál. Öll bar-
átta gegn alnæmi sé verkfæri hvíta
mannsins til að drottna. Menn sem
fá vírusinn geta, að þeirra sögn,
læknast með því að hafa samfarir
við hreina mey. Nauðganir á litlum
stúlkum eru nú daglegt brauð,
enda nær refsivöndur yfirvaldsins
ekki inn á áhrifasvæði galdralækn-
anna. Fimmti hver maður í Nami-
bíu er með veiruna í blóðinu.
Konan hans Johans verður jörð-
uð á morgun með kirkjulegri at-
höfn 60 km í burtu. Fólk er að
safnast saman í kofanum hans og
nærliggjandi kofum. Þetta eru ætt-
ingjar og vinir og þá hefur drifið
að í allan dag, fótgangandi eða í
kerrum, sem ýmist eru dregnar af
ösnum eða hestum.
Það er slegið upp veislu. Hún á
að standa í alla nótt. Maísgrautur í
potti yfir opnum eldi og villisvín og
innmatur brytjuð í smátt á pönnu.
Útvarpið glymur sem bakland fyr-
ir hlátrasköll og skræki. Það glitr-
ar á eitt og eitt gler, sem er borið
að munni meðan stúlkur í eitur-
grænum pilsum skekja sig í takt
við tónlist hins svarta meginlands.
Andrúmsloftið er ölvað. Einhverjir
fá veiruna í kvöld. En sorgin vegna
ástvinamissis er fjarri. Gól sjak-
alans í fjarlægð er eina angur-
værðin. Getur verið að fólki finnist
að hamingjan sé í því fólgin að
komast yfir móðuna miklu úr
þessu hrjáða samfélagi?
Við í menningarheimi hvítra
setjumst að höfgum veigum og
segjum veiðisögur. Sögurnar eru
margar mergjaðar. Vínið gefur
veiðimönnum byr undir báða
vængi inn í lönd hillinga og sög-
urnar fá á sig skáldskaparblæ. En
augnablikið er í senn vagga þeirra
og gröf.
Skrifað í Namibíu í ágúst 2001.
Ljósmynd/Gísli Baldur
Hartebeestar, rauðu antilópurnar, á gresjunni.
Ljósmynd/Gísli Baldur
Veiðimaðurinn við bráð sína - oryx eða gullna uxann.
Vegavinnumaður fagnar því að hafa fengið innyflin úr einni bráðinni.