Morgunblaðið - 09.09.2001, Blaðsíða 31

til þess að fólk verði ekki undir og
sem tekst á við aðstæður þegar
fyrirtæki segir kannski upp fólki
hér til að ráða starfsfólk á Taív-
an.“
Erfiðara kjörtímabil
Þú lætur gjarnan þau orð falla
að Nýi verkamannaflokkurinn sé
ekki til, bara Verkamannaflokkur-
inn. Hvað áttu við með því?
„Það stendur ekki „Nýi verka-
mannaflokkurinn“ á kjörseðlinum,
en ef Nýi verkamannaflokkurinn
er til þá er ég ekki í honum. Ég er
í Verkamannaflokknum. Blair hef-
ur ekki minnsta áhuga á Verka-
mannaflokknum því vinir hans eru
annars staðar. En ég er hræddur
um að hann eigi eftir að reka sig
á.“
Hvað er að Nýja verkamanna-
flokknum að þínum dómi?
„Arthur Scargill sagði sig úr
Verkamannaflokknum, stofnaði
eigin flokk og bauð sig fram, en
náði reyndar ekki kjöri. Það var
ekki stofnaður neinn nýr Verka-
mannaflokkur. Ef flokksleiðtogi
klýfur flokk sinn getur hann ekki
búist við hollustu.
Það er athyglisvert að sjá að í
að því er virtist öruggu kjördæmi
Verkamannaflokksins var óháður
læknir kosinn á þing utanflokka
þegar hann hét því að vinna gegn
lokun sjúkrahúss, sem Verka-
mannaflokkurinn ætlaði að láta
loka. Kjör hans sýnir að ef fólk
hefur á tilfinningunni að einhver
beri hagsmuni þess fyrir brjósti þá
kýs það viðkomandi.“
En Nýi verkamannaflokkurinn
hefur sannarlega ekki fengið mik-
inn mótbyr og verkalýðsfélögin
hvorki æmtu né skræmtu þar til
eftir kosningar. Hvernig skýrir þú
það?
„Eftir átján ára stjórnarand-
stöðu var viljinn til að flokkurinn
sigraði í kosningum auðvitað mikill
og eftir kosningarnar voru menn
áfram um að stjórnin hefði tæki-
færi til að koma stefnu sinni í
framkvæmd. Nú eru aðstæður allt
aðrar. Hvorki verkalýðshreyfingin
né óbreyttir þingmenn hafa áhuga
á að koma stjórninni á kné. En það
eru margir framtakssamir þing-
menn inni og ýmsar raddir berast
að utan gegn mörgum stefnumál-
um stjórnarinnar.
Og Íhaldsflokkurinn á vísast eft-
ir að þokast eitthvað til vinstri,
sem skapar einnig þrýsting.
Margt fólk er líka áhugasamt
um þjóðmál þótt það sé ekki í
neinum flokki og þrýstingurinn á
stjórnina berst víða að. Það verður
örugglega mun áhugaverðara að
fylgjast með hræringunum á þessu
kjörtímabili en því síðasta.
Evrópumálin eru í brennidepli
og gagnvart evrunni er Verka-
mannaflokkurinn jafnklofinn og
Íhaldsflokkurinn þótt það sé ekki
af sömu ástæðum.
Íhaldsflokkurinn er á móti af
þjóðernislegum ástæðum, en
Verkamannaflokkurinn á þeim for-
sendum að við erum á móti því að
láta ókosna aðila stjórna okkur.“
Þú spáir meiri sviptingum og þá
mun væntanlega reyna á hvort
Blair getur annað en fylgt kjós-
endum. Er Blair sterkur leiðtogi?
„Nýi verkamannaflokkurinn
starfar á grundvelli viðmiðunar-
hópa, skoðanakannana og spuna-
lækna, þar sem allt er borið á borð
af þekkingu og tækni gagnvart
veikum Íhaldsflokki. Lítil kosn-
ingaþátttaka hefur grafið undan
trúverðugleika stjórnarinnar, sem
er ekki eins sterk nú og á síðasta
kjörtímabili. Fjölmiðlarnir eru líka
að verða þreyttir á Blair og þá
beinist athyglin að Gordon Brown
og nýjum leiðtoga Íhaldsflokks-
ins.“
Þingið er ekki eins
og stjórn í fyrirtæki
Eru stjórnmálaleiðtogar núorðið
öðruvísi en þeir voru áður?
„Það eru hreyfingar, sem koma
breytingum í gegn, ekki einstak-
lingar. Nöfn forsætisráðherranna
gleymast en hreyfingarnar lifa. Og
þingið er ekki bara eins og stjórn í
fyrirtæki, þar sem stjórn Verka-
mannaflokksins er framkvæmda-
stjórarnir. Hvað Blair viðvíkur er
mönnum boðið að horfa á snilld
okkar mikla leiðtoga, en ekki til að
hugleiða málefnin.
Ég hitti John Major rétt eftir
kosningarnar og það fyrsta sem
hann sagði var: „Hvað er eiginlega
að gerast? Þessi stjórn er að til-
kynna aðgerðir, sem ég hefði ekki
viljað snerta við.“ Ég svaraði að
Peter Mandelson hefði gert
Íhaldsflokkinn kjörhæfan með því
að koma á hann nýju nafni og Maj-
or hló en hafnaði því ekki.“
En var uppstokkunin í Verka-
mannaflokknum fyrir kosningarn-
ar 1997 og sókn hans inn að miðju
ekki nauðsynleg til að flokkurinn
næði kosningu eftir átján löng ár í
stjórnarandstöðu?
„Flokkurinn hefði verið kosinn
1997 með nánast hvaða stefnu sem
var. Tony Blair hefði verið kosinn
hvort sem var vegna þess að
Íhaldsflokkurinn var málefnalega
gjaldþrota og Major hafði orð á
sér fyrir að vera veikur leiðtogi.
Mér finnst það undarlegt að sjá
flokksformann minn svona vinsæl-
an þótt hann sé að gera hluti, sem
Íhaldflokkurinn hefði aldrei kom-
ist upp með.
Þar á ég við einkavæðingu, að-
gerðir í skattamálum, loftárásirnar
á Kosovó, aðgerðirnar gegn Írak
og nú síðast stuðning við stjörnu-
stríðsáætlanir Bandaríkjamanna.
En það þýðir ekki að ætla að berj-
ast gegn þessu með því að kljúfa
flokkinn því samstaða er engu síð-
ur nauðsynleg í stjórnmálum en í
verkalýðsbaráttunni. Nei, stjórnin
hefur ekki gert allt vel.“
Þú trúir ekki á að kljúfa flokk-
inn. Hvernig viltu þá berjast gegn
stefnu stjórnarinnar?
„Í fyrsta skipti á mínum ferli
upplifi ég að almenningur er til
vinstri við stjórnina, svo mér
finnst ég ekki sérlega einangraður,
heldur finn þvert á móti fyrir
stuðningi víða að. Ég er líka búinn
að vera nógu lengi í stjórnmálum
til að sjá að pendúllinn sveiflast til.
Hann hefur farið langt til hægri í
Verkamannaflokknum en hann á
örugglega eftir að sveiflast langt
til vinstri eftir þetta. Ef það verð-
ur reynt að beita þvingunum brýst
það bara út í ofbeldi. Þegar al-
menningsálitið er andsnúið frekari
einkavæðingu þá mun stjórnin efa-
laust elta almenningsálitið.
Nýi verkamannaflokkurinn er
efalaust minnsti flokkur, sem hef-
ur nokkru sinni verið kosinn, því
hann situr allur eins og hann legg-
ur sig í stjórninni. Breska stjórnin
hefur engar rætur og getur því
auðveldlega dottið um koll. Hún
þreifst ekki á öðru en spuna og lít-
il kosningaþátttaka er árangurinn.
Ég finn á mér að það er eitthvað
að gerast og að pendúllinn muni
sveiflast aftur til vinstri. Það vil ég
gjarnan ýta undir.“
Reuters
sd@uti.is
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 9. SEPTEMBER 2001 31
Holtasmári 1 Rannsóknir í þína þágu
M O N S O O N
M A K E U P
litir sem lífga
VERSLUNIN
Laugavegi 52, s. 562 4244.
Brúðhjón
A l l u r b o r ð b ú n a ð u r - G l æ s i l e g g j a f a v a r a - B r ú ð h j ó n a l i s t a r