Morgunblaðið - 11.10.2001, Blaðsíða 16

HÖFUÐBORGARSVÆÐIÐ
16 FIMMTUDAGUR 11. OKTÓBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
NAUÐSYNLEGT er að
marka heildarsýn í skipulags-
málum Vatnsmýrarinnar og
líta á miðborgina, Vatnsmýr-
ina, þar með talið Háskóla-
svæðið, og svæðið umhverfis
Landspítala – háskólasjúkra-
hús sem eina heild.
Þetta kom meðal annars
fram í máli þeirra sem fluttu
erindi á fjölmennum morgun-
verðarfundi Reykjavíkur-
borgar og Borgarfræðaseturs
sem haldinn var á Grand Hót-
eli í gær.
Vanda þarf valið
Ingibjörg Sólrún Gísladótt-
ir borgarstjóri fjallaði þar um
framtíð Vatnsmýrarinnar og
lagði áherslu á að uppbygging
ætti að eiga sér stað í áföng-
um og vanda þyrfti valið á
þeirri starfsemi sem þar yrði.
Rýmisfrek starfsemi ætti
ekki heima þar en blönduð
byggð íbúða- og atvinnuhús-
næðis, menningar og afþrey-
ingar í tengslum við þá
stjórnsýslu og verslun og
þjónustu sem er í miðbænum,
ætti að skapa öfluga og líf-
vænlega miðju eins og þekk-
ist á höfuðborgarsvæðum er-
lendis. Þá ætti aðstaða til
útivistar að skipa stóran sess í
slíkum kjörnum. Hún sagði
Vatnsmýrina dýrmætt land
sem yrði að nýta með það að
markmiði að skapa sem mest-
an virðisauka fyrir borgar-
samfélagið í heild.
Ingibjörg sagði ennfremur
að skapa yrði Háskólanum
aðlaðandi borgarumhverfi því
hann gegndi lykilhlutverki í
hinu nýja borgarhagkerfi sem
nú væri að þróast. Taldi hún
nauðsynlegt að nýta frjóar
skipulagshugmyndir, aðferðir
og reynslu erlendis frá og
laga þær að íslenskum að-
stæðum.
Að lokum benti hún á að
ekki væri spurning hvenær
heldur hvort Vatnsmýrin yrði
tekin undir byggð og vísaði
þar til flugvallarins sem mikl-
ar deilur hafa staðið um.
Sagði hún nauðsynlegt að
skapa sátt um framtíðarnotk-
un svæðisins og sú umræða
sem ætti sér stað í þjóðfélag-
inu núna gegndi þar stóru og
gagnlegu hlutverki.
Suðurgata og Hringbraut
kljúfa svæðið í sundur
Páll Skúlason, rektor Há-
skóla Íslands, tók undir orð
borgarstjórans um að Vatns-
mýrin ætti að verða hluti af
miðju höfuðborgarsvæðisins.
Hann ræddi nokkur atriði
sem hann taldi mikilvæg til að
framtíðaruppbygging Há-
skólasvæðisins gæti orðið
sem best yrði á kosið. Í fyrsta
lagi lagði hann áherslu á
nauðsyn þess að þétta byggð
og með fyrirhuguðu Háskóla-
torgi, sem verða ætti félags-
og þjónustumiðstöð Háskól-
ans, og vísindagörðum væri
stigið stórt skref í þessa átt.
Þá taldi hann brýna nauðsyn
bera til að brúa með einhverj-
um hætti þá gjá sem Suður-
gata annars vegar og Hring-
braut hins vegar mynduðu í
þá heild sem Háskólasvæðið
og miðbærinn ættu að skapa.
Mikilvægi þess að tengja
saman svæði Háskólans og
Landspítala – háskólasjúkra-
húss væri einnig mjög mikið
og nauðsynlegt væri að
tryggja landrými fyrir fram-
tíðaruppbyggingu Háskóla-
svæðisins. Páll benti á að í
framtíðinni myndi fjöldi fólks
sem sækir þjónustu til Há-
skólans margfaldast, m.a.
með tilliti til aukins vægis
endurmenntunar í heiminum.
Uppbygging í þremur
áföngum
Í máli Árna Þórs Sigurðs-
sonar, formanns skipulags-
nefndar Reykjavíkur, kom
fram að ýmsir þættir lægju til
grundvallar skipulagi er varð-
aði Vatnsmýrina í þeirri vinnu
við aðalskipulag borgarinnar
sem nú stæði yfir. Væri þar
þétting byggðar, umhverfis-
og öryggismál, vísindagarðar
og efling borgarinnar í alþjóð-
legu samhengi m.a. haft að
leiðarljósi. Sagði hann að á
skipulags tímanum, frá 2004–
2024 væri uppbygging í
Vatnsmýrinni fyrirhuguð í
þremur áföngum sem stjórn-
uðust að mörgu leyti af flutn-
ingi flugvallarins af svæðinu
sem fyrirhugaður er í áföng-
um út skipulagstímann. Nán-
ari kynning á skipulagsvinn-
unni verður síðar í
mánuðinum.
Fornebu fyrirmynd að
framtíðarsýn?
Stefán Ólafsson, forstöðu-
maður Borgarfræðaseturs,
flutti erindi um þekkingar-
þorpið sem fyrirhugað er að
reisa í Vatnsmýrinni í
tengslum við Háskólann. Gert
er ráð fyrir að þorpið, eða vís-
indagarðarnir, verði um
50.000 fermetrar að flatar-
máli, staðsettir á lóð suðaust-
an Háskólans. Í erindi sínu
bar Stefán hugmyndir um ís-
lenska vísindagarða saman
við norskar, en á gamla flug-
vallarsvæðinu í Fornebu í
Ósló er í uppbyggingu þekk-
ingar- og nýsköpunarsam-
félag. Þar, líkt og fyrirhugað
er í Vatnsmýrinni, er blönduð
landnotkun lykilatriði, þar
sem afþreyingu, menningu,
íbúða- og atvinnuhúsnæði er
að finna ásamt stórum græn-
um svæðum. Stefán segir að
hugsanlega megi líta á Forn-
ebu-svæðið sem fyrirmynd að
framtíðarsýn Vatnsmýrarinn-
ar því þar séu ýmsar sameig-
inlegar forsendur fyrir hendi.
Þéttari byggð í
öflugum kjarna
Ljóst er að umræðan um
Vatnsmýrina og skipulagsmál
á höfuðborgarsvæðinu al-
mennt er rétt að byrja og
ýmsir möguleikar hugsanleg-
ir. En í máli allra þeirra sem
héldu erindi á fundinum var
þekkingarsamfélag, þéttari
byggð og nauðsyn þess að
tengja Háskóla- og Landspít-
alasvæðið miðborginni svo
skapa mætti öflugan mið-
svæðiskjarna, ofarlega á
baugi.
Framtíðarsýn í skipulagi og uppbyggingu miðborgarsvæðisins kynnt almenningi
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Á fundinum um framtíð Vatnsmýrarinnar kom fram að nauðsynlegt er að líta á Háskólasvæðið og miðborgina sem eina heild en í dag skeri Suðurgata og Hringbraut þetta svæði í sundur.
Lífvænleg og öflug
borgarmiðja
Vatnsmýrin
FLESTIR grunnskólar borg-
arinnar hafa sérkennara sem
eiga að geta sinnt lestrar-
greiningu fyrir börn sem
grunur leikur á að eigi við
lestrar- og stafsetningarerfið-
leika, svo kallaða dyslexíu, að
stríða. Þetta segir Arthur
Morthens, forstöðumaður
þjónustusviðs Fræðslumið-
stöðvar Reykjavíkur, en bið-
listar grunnskólanema eftir
lestrargreiningu hjá Lestrar-
miðstöð ná allt fram á næsta
skólaár.
„Á síðasta vetri voru mis-
munandi áherslur á það í skól-
unum hvort þessir sérkennar-
ar, sem eru með sérþekkingu á
málinu og hafa farið í gegnum
hin ýmsu lestrargreinandi
próf, ættu að framkvæma slíkt
í heimaskóla eða hvort þeir
ættu að senda nemendur til
Lestrarmiðstöðvar þar sem
Fræðsluskrifstofa Reykjavík-
ur hefur greitt laun fyrir hálf-
an starfsmann. Eftir viðræður
við forstöðumann lestrarmið-
stöðvar, Rannveigu Lund, hef-
ur sú niðurstaða fengist að
Lestrarmiðstöð verði ráðgef-
andi fyrir sérkennara sem eru
með lesturinn í Reykjavík
þannig að sérkennararnir sjái
um greininguna og að þeir geti
borið sínar niðurstöður undir
Lestrarmiðstöð og leitað ráð-
gjafar til hennar,“ segir Arth-
ur.
Bréf um þetta breytta fyr-
irkomulag var að sögn Arth-
urs sent til skólastjórnenda í
síðustu viku. „Það má gera ráð
fyrir því að grunnskólanem-
endur með einhvers konar
örðugleika í lestri, séu á bilinu
8 til 9%, af þeim er meira en
helmingur sem er fljótur að ná
góðum tökum á lestri þrátt
fyrir að hafa átt við erfiðleika í
upphafi. Þrjú til fjögur pró-
sent nemenda eiga svo við
verulega örðugleika að stríða
til lengri tíma og þurfa áfram-
haldandi stuðning eftir grein-
ingu,“ segir Arthur.
Sérkennurum fækkar
Spurður hvort sérkennarar
hafi nægan tíma og skólarnir
fjármuni til að taka að sér
þetta aukna hlutverk segir
Arthur það lengi hafa verið
áhyggjuefni að sérkennurum
hafi fækkað til muna í grunn-
skólum borgarinnar. „Eftir
því sem framhaldsskólunum
hefur vaxið ásmegin fara
reyndir sérkennarar úr
grunnskólunum upp í fram-
haldsskólana. Þetta er í sjálfu
sér eðlilegt en þýðir að end-
urnýjun innan sérkennara-
stéttarinnar er minni heldur
en þörf er á – það fer ekkert á
milli mála,“ segir Arthur og
kveður þurfa að hvetja til
verulegs átaks í þessum mála-
flokki: „Sérstaklega hvað
varðar tækni og þekkingu á
því að vinna með þeim sem
eiga við lestrarerfiðleika að
stríða, það er lestrargreiningu
og markvissa vinnu með nem-
endum eftir að dyslexía er
greind.“
Í sumar og haust hefur
Fræðslumiðstöð staðið fyrir
námskeiðum í greinandi próf-
um fyrir kennara. Þar hefur
stofnunin að sögn Arthurs not-
ið aðstoðar tveggja kennara
við Kennaraháskóla Íslands.
„Þessir kennarar eru nú að
kynna lestrargreinandi próf
sem við munum leggja fyrir
alla nemendur í þriðja bekk
grunnskóla Reykjavíkur síðar
í haust. Það er framtíðin að
fara í átak í lestri, að skólarnir
verði sjálfum sér nógir um
lestrarkennslu og lestrar-
greiningu en geti leitað ráð-
gjafar hvort sem er til Lestr-
armiðstöðvar eða Fræðslu-
skrifstofu Reykjavíkur,“ segir
Þorsteinn.
18 almennar
sérdeildir starfandi
Í Lestrarmiðstöð Kenn-
araháskóla Íslands er nú unnið
að gerð greiningarprófs fyrir
14 ára unglinga en það nýtist
einnig í framhaldsskólum og
fyrir fullorðna. Hópur sér-
kennara í samvinnu við Lestr-
armiðstöð er auk þess kominn
áleiðis með próf fyrir 10 ára
nemendur. Einnig er í burð-
arliðnum hjá Lestrarmiðstöð
prófgerð í samstarfi við er-
lenda rannsóknarmiðstöðvar
þar sem sjö þjóðir taka þátt.
Þetta samstarf getur haft
margs konar gildi fyrir ís-
lenskt skólastarf þar sem
fengjust upplýsingar um
hvernig íslenskum börnum
gengur að ná tökum á lestri og
stafsetningu fyrstu fjögur ár
skólagöngunnar í samanburði
við börn hinna þjóðanna sem
taka þátt í verkefninu. Þessi
samanburður byggist á sam-
ræmdum prófum þar sem
tækninni sem beitt er við fyr-
irlögn prófanna á að auðvelda
nákvæmar greiningar í skóla-
starfi í kjölfar skimunarprófs
menntamálaráðuneytis fyrir
byrjendur.
Í grunnskólum Reykjavíkur
eru starfandi 18 almennar sér-
deildir. Þær eru samkvæmt
skilgreiningu Fræðslumið-
stöðvar Reykjavíkur ætlaðar
nemendum með alvarlega
náms- og eða hegðunarerfið-
leika, bæði nemendum í við-
komandi skóla og úr ná-
grannaskólum. Foreldrar
sækja um skólavist á sérstök-
um eyðublöðum sem sérstakt
inntökuteymi fjallar um og af-
greiðir umsóknir í apríl ár
hvert.
Breyttar áherslur Fræðslumiðstöðvar Reykjavíkur varðandi hlutverk sérkennara
Skólarnir sjái sjálfir
um lestrargreiningu
Reykjavík