Morgunblaðið - 05.04.2002, Blaðsíða 44

MINNINGAR
44 FÖSTUDAGUR 5. APRÍL 2002 MORGUNBLAÐIÐ
félaga með Sveini. Þrátt fyrir að
hann hefði verið kvalinn og yrði að
liggja á sjúkrahúsi yfir jólin þá var
þessi stund einstaklega björt og
mikið gert að gamni sínu, eins og
alltaf þegar hann var nálægur.
Þessa stund mun ég alltaf geyma.
Hún var samnefnari fyrir allt það já-
kvæða og ósérhlífna sem ávallt ríkti
í fari þessa manns.
Megi Sveinn vinur minn Þor-
móðsson hvíla í friði eftir annasam-
an dag mannblendni, dugnaðar og
áræðis. Ég sendi Dagfríði og fjöl-
skyldu hennar mínar dýpstu sam-
úðarkveðjur.
Óttar Sveinsson.
Á gamla Melavellinum sá ég hann
fyrst. Snuðrandi fyrir aftan markið
með myndavélina á lofti. Einn af
þeim sem vildu ekki aðeins sjá leik-
ina, heldur eiga þá á filmu. Okkur
strákunum, inn á vellinum, þótti
þetta skrítin sérviska, í besta falli
góð aðferð til að komast frítt inn, en
nutum þess á stundum þegar Sveinn
kom færandi hendi með myndir af
atvikum og tilburðum, sem gerðu
okkur að meiri mönnum og fræknari
köppum, en efni stóðu til.
En Sveinn Þormóðsson var ekki
mættur til að gera okkur greiða.
Hann var þarna af áhuga og ástríðu,
ljósmyndarinn ódrepandi, vinur
okkur og félagi, maðurinn með
myndavélina, sem naut þess að eiga
þátt í mörkunum og sigrunum og at-
vikum augnabliksins.
Áður en varði var hann orðinn að
vini okkar og velgjörðarmanni og
þegar Sveinn lenti í slysinu í tjald-
inu forðum og lagðist á spítala, nær
dauða en lífi, var það okkur mikið
gleðiefni, strákunum í KR-liðinu, að
heimsækja Svein á sjúkrahúsinu og
sýna honum bikarinn og verðlauna-
peningana, sem við unnum til, þá um
haustið. Það var ógleymanleg stund.
Og seinna kom Sveinn í ferðalagið
með okkur til Liverpool, þegar ís-
lenskt knatttspyrnulið tók í fyrsta
skipti þátt í Evrópukeppni og þar
myndaði Svenni allt í bak og fyrir.
Hann var vinur okkar og vernd-
arengill og sjálfsagt hefur Sveinn
Þormóðsson sömuleiðis verið vinur
allra þeirra liða og kappliðsmanna
sem þreyttu knattspyrnu á þeim ár-
um, á sjöunda og áttunda áratugn-
um og allar götur síðan og þótt vænt
um þá alla, strákana sína, sem hann
myndaði í leik og keppni.
Löngu seinna hittumst við Svenni
aftur á ritstjórn DV, þegar við gerð-
umst samstarfsmenn á ný, hann frá
Dagblaðinu, ég frá Vísi og það urðu
fagnaðarfundir. Í allan þann tíma
sem við störfuðum saman féll aldrei
neinn blettur á okkar góðu vináttu
og alltaf dáðist ég að þolinnmæði
hans og dugnaði, góðu skapi og elju
og áhuga. Þarna var hann mættur á
undan öllum öðrum, alltaf fyrstur
með myndirnar, alltaf bestur þegar
mest á reyndi.
Sveinn þurfti að vinna langan dag
til að eiga í sig og á og leggja í mik-
inn kostnað til að sinna sínu starfi.
Bíllinn hans var nokkurskonar
stjórnstöð með beint samband við
lögreglu og slökkvilið og björgunar-
sveitir og ekki var það allt löglegt og
umsamið en þannig var sambandi
Sveins háttað við yfirvöld og lög-
gæslu, að menn litu í gegnum fingur
sér og fyrirgáfu Sveini Þormóðs-
syni, einum manna, að hlera bráða-
útköll og einkasamtöl, því hann fór
vel og vinsamlega með þann trúnað
sem honum var sýndur. Fyrir vikið
var Sveinn oftar en ekki mættur
með fréttamynd dagsins og nætur-
innar, snemma morguns og brosti
breitt, sínu fallega brosi, þegar hon-
um varð ágengt í þessu ótíma-
bundna starfi sínu.
Ég þekki engan mann, sem var
jafn hugljúfur, hæglátur og hjarta-
hlýr og Sveinn Þormóðsson. Hann
vildi öllum vel, hann var jafnan kurt-
eis, hógvær og jákvæður, brosmild-
ur og bjartur. Hann var húsbónda-
hollur með afbrigðum, lítlillátur en
stoltur, geðgóður en skapmikill,
hreinn og beinn. Fölskvalaus og ein-
lægur.
Með Sveini Þormóðssyni er fall-
inn í valinn einn ágætasti og heið-
arlegasti maður sem ég hef kynnst
um ævina.
Hann átti sína erfiðleika við að
etja í prívatlífi, heilsuleysi og slys og
lífsbarátta settu mark sitt á lífs-
hlaup hans. En Sveinn Þormóðsson
stóð þetta allt af sér sem hetja,
hvunndagshetja, sem skilaði sínu og
stóð sína vakt, með prýði, með
sæmd, með óaðfinnanlegu dagsverki
fyrir húsbændur sína, fjölskyldu og
samfélag. Megi hann hvíla í friði.
Ellert B. Schram.
Þegar ég réðst sem ritstjóri að
DV árið 1997 eftir svolitlar svipt-
ingar í blaðaheiminum sem enduðu
með beisklegum aldurtila Alþýðu-
blaðsins var Sveinn Þormóðsson
ljósmyndari einn af þeim fyrstu sem
ég kynntist. Það voru góð kynni.
Þau slitnuðu ekki þrátt fyrir veik-
indi Sveins og djúpa vík milli mín og
blaðamennskunnar. Hann var auð-
vitað löngu orðinn að goðsögn þegar
ég loksins kynntist honum sem
starfsfélaga. Ég hafði þá velkst á
fjörum hins prentaða orðs af og til
frá 1978, og stýrt tveimur harðpóli-
tískum dagblöðum áður en forlögin
stefndu mér í Þverholtið á DV.
Allan þann tíma var litið upp til
Sveins Þormóðssonar sem frábærs
fréttaljósmyndara. Hann hafði ein-
stakan hæfileika til að fanga augna-
blikið, smella af á nákvæmlega því
eina sekúndubroti sem skipti máli.
Líklega hefur enginn blaðaljós-
myndari komist eins langt í því og
Svenni þegar hann var upp á sitt
allra besta. Þegar róttækir strákar
stýrðu Þjóðviljanum upp úr 1980 og
tókst að selja hann um stund inn á
fimmta hvert heimili í Reykjavík
komumst við aldrei með tærnar þar
sem Mogginn hafði hælana hvað
varðaði „skúbbin“ á ljósmyndasvið-
inu. Mogginn hafði nefnilega Svein
Þormóðsson. Þegar Þjóðviljinn tók
sjálfan sig stundum í gegn og reyndi
að fríska upp á fréttasíðurnar var
ekki síst litið til frábærra fréttaljós-
mynda Sveins Þormóðssonar, sem
öllum ritstjórum annarra blaða voru
stöðugt öfundarefni.
Það var þó ekki fyrr en á DV sem
ég skildi hvílíkur happafengur
Sveinn Þormóðsson var fyrir sér-
hvern ritstjóra sem hafði metnað
fyrir hönd síns blaðs. DV gerði út á
augnablikið, út á eins stutta fjar-
lægð í tímanum og var möguleg milli
atburðar og fréttar af honum. En
um leið út á eins skarpa og hnitmið-
aða lýsingu og hægt var í blaði sem
kom út svo snemma á morgnana að
fréttasíðurnar voru flestar skrifaðar
áður en þjóðin rumskaði. Það er
gamalt mottó í blaðamennsku að
mynd er ígildi þúsund orða. DV var
eina blaðið í íslenskri fjölmiðlasögu
sem gerði beinlínis út á fréttaljós-
myndir og lét þær ganga fyrir hinu
skrifaða orði. Enda ól það upp
fréttaljósmyndara í heimsklassa.
Á þeim vettvangi bar Sveinn Þor-
móðsson höfuð og herðar yfir aðra
hvað reynslu varðaði. Aldrei brást,
að þegar syfjaður þingmaður í líki
ritstjóra kom á vaktina klukkan sjö
var Svenni mættur með hlýlegt
spaug á vör, löngu kominn á fætur,
og lagði eina til tvær pottþéttar
fréttamyndir á borðið. Þarmeð var
morgninum oftast borgið. Þá var
hann kannski búinn að skjótast til
Grindavíkur að mynda skip sem
sökk í höfninni eða í Þorlákshöfn að
festa á filmu krana sem féll á bát.
Ég skildi ekki hvernig hann fór að
þessu, og hann hló bara giska stolt-
ur þegar ég lofaði Guð fyrir að hafa
menn einsog hann í liðinu. Sveinn
Þormóðsson var nefnilega pottþétt-
ur á hverju sem gekk.
Við áttum sannarlega skap sam-
an. Menn sem voru jafn glaðlega
vaxnir og við tveir gátum ekki annað
en hlegið saman að tilverunni á
hverjum morgni fyrir að gabba
okkur í starf þar sem aldrei var
hægt að sofa út. Ekki dró úr morg-
ungleðinni þegar spéfugl einsog
Jónas Haraldsson fréttastjóri bland-
aði sér í málið af alkunnri alvöru. Og
allir hlógum við saman þegar svitinn
perlaði af Reyni Traustasyni frétta-
hauk Íslands og morgunstjóra DV
þegar við ákváðum að bylta öllum
útsíðum og stokka allt upp á nýtt.
Svona á að gera þetta, sagði Svenni
Togga og hló við fót þegar Reynir
bölvaði.
Sveinn Þormóðsson þekkti tím-
ana tvenna. Í starfi sínu sem ljós-
myndari var hann staddur í bylting-
unni á Mogganum þegar Matthías
og Styrmir kipptu honum undan
beinni stjórn Sjálfstæðisflokksins
inn í frjálslyndan nútíma, og hann
var líka partur af áhöfn Dagblaðs-
ins, þegar Jónas Kristjánsson ný-
rekinn af Vísi breikaði í geggjuðum
ham með mestu villimönnum blaða-
mennskunar í þá daga. Starfssaga
hans fléttaðist þannig saman við
fjölmiðlasögu landsins um áratuga
skeið. Í einkalífinu beið Sveinn tíma-
bundna ósigra einsog við flest en
reis alltaf sterkari á fætur en áður,
hvort heldur hann glímdi við Bakk-
us eða afleiðingar brunans sem
gerði hann í reynd að öryrkja og
gjörbreytti lífi hans. Hann bjó yfir
meiri hetjuskap en margir starfs-
félagar hans gerðu sér grein fyrir.
Þessu er vel lýst í frábærri ævisögu
sem vinur hans og félagi Reynir
Traustason skrifaði fyrir nokkrum
árum. Sveinn Þormóðsson var heið-
ursmaður. Hann var frábær starfs-
félagi, sem lagði sig alltaf allan
fram, og aðeins betur. Einn eðlis-
kostur stóð upp úr í fari hans. Það
var einlægnin. Ég tók eftir því í rit-
stjóratíð minni að góðir blaðaljós-
myndarar voru jafnan einlægir
menn. Þessvegna náðu þeir augna-
blikunum sem allt líf þeirra gengur
út á að veiða í auga myndavélarinn-
ar. Sveinn var þeirra einlægastur. Á
áttræðisaldri minnti hann mig
stundum á stóran, einlægan dreng.
Ég kveð hann með söknuði og þökk-
um fyrir lærdómsríka samleið í
Þverholtinu og bið fjölskyldu hans
guðs blessunar.
Össur Skarphéðinsson,
fyrrv. ritstjóri DV.
Þegar ég frétti að Sveinn væri dá-
inn þá gat ég ekki hugsað mér ann-
að en að skrifa nokkuð af mínum fá-
tæku orðum um þennan
merkismann, sem sleppti aldrei
augnabliki við að heyra hvað væri að
gerast úr skannernum sínum og var
innan við hálfa mínútu að hlaupa út
með vélina sína ef eitthvað var um
að vera. Hann var fyrrverandi
tengdapabbi minn.
Þegar ég kynntist þeim hjónum
fyrir 12 árum var eins og að koma til
ömmu og afa þar sem aldursmunur
er nokkur á þeim og foreldrum mín-
um. Það var alltaf tekið vel á móti
okkur og alltaf jafn ánægð að sjá
okkur og passaði hann upp á að ég
fengi köku og mjólk þar sem ég
drekk ekki kaffi. Hann var ótrúlega
duglegur og lét ekkert aftra sér að
mynda. Hann var búinn að fara í
ótal aðgerðir, þar á meðal gangráð í
hjartað og nokkrum sinnum búið að
keyra á hann svo að hann slasaðist.
Ef eitthvað bjátaði á hjá okkur eins
og þegar við urðum bensínlaus í
miðri keyrslu sem var frekar oft þá
kom hann eins og sjúkrabíllinn og
margt annað sem hann hjálpaði okk-
ur með. Það var mjög stutt í húm-
orinn hjá honum.
Ég heimsótti hann hálfum mánuði
áður en hann dó, þá var hann orðinn
mjög veikur, í hálfgerðu móki, samt
þekkti hann mig og tók í höndina á
mér og ávarpaði mig nafni.
Eftir að konan hans hætti að
vinna fór hann mikið í bíltúra með
hana, fór með hana í Kaffivagninn
og keypti mat handa henni í hádeg-
inu. Svo sagði hann einu sinni við
mig, við reynum að vera eins mikið
saman og hægt er, því við vitum
ekki hve langan tíma við fáum að
vera saman, þetta var alveg rétt
hugsun. Hann ásamt Fríðu konu
sinni fór flest sumur til útlanda þar
sem fimm af sjö börnum þeirra búa
erlendis, fjögur í Bandaríkjunum og
eitt í Svíþjóð.
Það var mjög gaman að fá að
kynnast þessum manni og vona að
honum líði vel á nýju tilverustigi.
Ég sendi Fríðu og börnum og
öðrum aðstandendum innilegar
samúðarkveðjur.
Hjálmfríður Þ. Auðunsdóttir.
SVEINN ÞORMÓÐSSON
9
3 

 
*
2
%7   
9!7 
%0
6
 

6

 



 5  "
 
  < "
 
,
$
7 
 )  .
7


 7  !
7


'%  &7


  ! 1 


  80

 '%# )8
' 6 &0


7
  8
!0

 )8
3&
2) 







4'2+,, 7 "
 !
%0
!

3 0  
"# 3 0  4 


  6
 

  (5


  
 5  "
 
 
 "
#
$
() ' )


 





 

) 4 $&
9
 
 
 


  




 
 +2
9!  :=
  6 
  
  
  5 
"
 
  &!
5 " 


/
.$$
'% 
$% $ $% 
$ $ $% 3 "
&
9

 
3 9 5)+  52
><> 
4 !
 
4

 

7
>3 
<3 6  
   '&
 
   &  

& 0
' !)&   

&
9
   
 

 






 ,? ,
-+,, 7 "'  


  '     

3
 $


  5 


7 @
31  


 
"@ 
!
8!


#3  @

 0 
  
 @ 9 $ 1  

&
* 

)2,

2


,
 4

 '
 

&"

8
  

7 
!
5  
 '
 2

 8
    
 2"
'
) 3

    !$
3/.
 

&