Morgunblaðið - 05.04.2002, Blaðsíða 45

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 5. APRÍL 2002 45
✝ Sigrún Guð-brandsdóttir
fæddist í Viðvík í
Skagafirði 13. júlí
1912. Hún lést á
hjúkrunarheimilinu
Skjóli 27. mars síð-
astliðinn. Hún er
dóttir hjónanna
Önnu Sigurðardótt-
ur, f. 10. janúar 1881,
d. 1. janúar 1962, og
sr. Guðbrands
Björnssonar, f. 15.
júlí 1884, d. 30. apríl
1970. Systkini Sig-
rúnar eru: 1) Guð-
finna kennari, f. 19. júní 1909, d. 7.
ágúst 1965. 2) Elínborg kennari, f.
6. ágúst 1913, d. 3. desember 1979,
maður Magnús Ástmarsson prent-
smiðjustjóri, f. 7. febrúar 1909, d.
18. febrúar 1970. 3) Sigríður ritari,
f. 19. apríl 1915, d. 28. maí 1999,
maður Benedikt Tómasson skóla-
stjóri, f. 6. desember 1909, d. 10.
janúar 1990. 4) Björn læknir, f. 9.
febrúar 1917, kona Sigríður Guð-
brandsdóttir ritari, f. 9. ágúst
1925. Sigrún giftist 20. desember
1941 Ármanni Halldórssyni skóla-
stjóra, f. 29. desember 1909, d. 29.
apríl 1954, syni Elísabetar Bjarna-
dóttur, f. 14. maí 1875, d. 5. mars
1956, og Halldórs Bjarnasonar
kaupmanns á Ísafirði, f. 5. ágúst
1877, d. 21. apríl 1920. Börn Sig-
rúnar og Ármanns eru: 1) Halldór
efnafræðingur, f. 3. október 1942,
kvæntur Margrétu Skúladóttur
kennara, f. 29. maí 1943. Börn
þeirra eru a) Ármann kennari, f. 4.
ingur, f. 6. janúar 1971, maki Hel-
en Ólafsdóttir rekstrarráðgjafi, f.
2. nóvember 1971, dóttir þeirra er
Katrín Steinunn, f. 23. mars 1993.
4) Áslaug kennari, f. 19. október
1947. Fyrri maður Guðbjörn Páll
Sölvason skipstjóri, f. 18. október
1945. Börn þeirra eru a) Sigrún
Lilja skrifstofumaður, f. 4. apríl
1968, maki Einar Gíslason veik-
straumsiðnfræðingur, f. 30. apríl
1967. Dætur þeirra eru Áróra, f.
31. mars 1991, og Áslaug Dóra, f.
5. júlí 1993. b) Bergur Magnús vél-
stjóri, f. 22. júní 1969, maki Oddný
Guðmundsdóttir garðyrkjufræð-
ingur, f. 7. júlí 1967. Börn hennar
eru Þórhildur og Svavar Kristjáns-
börn. c) Gunnhildur BA, f. 26. júní
1970. Seinni maður Áslaugar er
Valgeir Gestsson skrifstofustjóri,
f. 5. janúar 1937. 5) Halldís kenn-
ari, f. 1. desember 1951, gift Elíasi
Ólafssyni jarðfræðingi, f. 16. apríl
1951. Börn þeirra eru Ólafur kerf-
isstjóri, f. 14. júlí 1974, maki Luc-
inda Árnadóttir BA, f. 15. mars
1967, og Árdís BS, f. 8. janúar
1978.
Sigrún lauk kennaraprófi 1932,
hélt smábarnaskóla á Akranesi
1932–1933, kenndi við barnaskól-
ann á Patreksfirði 1933–1938 og
1939–1941, stundaði tónlistarnám
og kenndi við Skildinganesskóla
1938–1939, Miðbæjarskólann í
Reykjavík 1941–1942 og 1944–
1945, Melaskólann 1956–1961,
Vogaskóla 1961–1982, og Öldu-
selsskóla 1983–1985. Auk þess
stundaði hún nám við Kennara-
skóla Íslands 1969–1970. Starfaði í
nefnd á vegum menntamálaráðu-
neytisins um endurskoðun nám-
skrár í líffræði 1969.
Útför Sigrúnar fer fram frá
Langholtskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 15.
júní 1969, maki Bryn-
dís Erna Jóhannsdótt-
ir BA, f. 26. desember
1966, dóttir þeirra er
Sóldís Lydía, f. 17.
ágúst 2001, b) Þor-
björg kennari, f. 14.
nóvember 1970, maki
Gunnar Ingi Halldórs-
son viðskiptafræðing-
ur, f. 4. ágúst 1972,
dóttir þeirra er Diljá,
f. 4. október 1999, c)
Sigrún Mjöll rann-
sóknarmaður, f. 18.
október 1978, maki
Kjartan Ágúst Páls-
son verslunarmaður, f. 14. febrúar
1979. 2) Guðbrandur kennari, f. 19.
maí 1944, fyrri kona Nína Björk
Elíasson tónlistarmaður, f. 23. júní
1946. Dóttir þeirra er Sigrún graf-
ískur hönnuður, f. 26. október
1968, maki Jim Quist Holm við-
skiptafræðinemi, f. 20. desember
1967, börn þeirra eru Anna Maria
Björk, 17. janúar 1998, og Friðrik,
f. 9. september 1999. Seinni kona
Guðbrands er Marianne Jul-Rasm-
ussen, starfsmaður í hagdeild Dan-
marks Radio, f. 17. júní 1952. Dæt-
ur þeirra eru Eva Sif læknanemi, f.
11. ágúst 1977, og Steinunn Herdís
landfræðinemi, f. 6. mars 1980. 3)
Steinunn skólastjóri, f. 20. febrúar
1946, gift Markúsi Erni Anton-
ssyni útvarpsstjóra, f. 25. maí
1943. Börn þeirra eru a) Sigrún
Ása verkefnisstjóri hjá Financial
Times, f. 13. nóvember 1965, maki
Jón Daníelsson lektor, f. 17. októ-
ber 1963. b) Anton Björn lögfræð-
Birtu bregður á minningarnar um
tengdamóður mína. Brosið hennar
fallega, gleðin sem hún bar með sér,
mun ylja okkur sem elskum hana, um
ókomin ár. Hún kaus að líta á björtu
hliðarnar, spaugaði oft um lífið og til-
veruna, lagði aldrei illt til nokkurs
manns, en mislíkaði henni raulaði hún
gjarna lagstúf.
Af framansögðu sést að samvistir
við hana voru forréttindi og þeirra
naut ég í þrjátíu og fimm ár.
Tónlist átti hug og hjarta Sigrúnar.
Hún lék á orgel og hafði fallega söng-
rödd. Hún átti dágott plötusafn og
setti oft plötu á fóninn. Passíurnar
voru leiknar á þessum árstíma.Við
sóttum tónleika með henni meðan
heilsa hennar leyfði. Hún átti margar
góðar bækur og las mjög mikið og var
vel að sér á mörgum sviðum. Kunni
hún sæg af ljóðum sem hún sum hver
gat þulið fram á þetta ár. Unun var að
heyra hana segja barnabörnunum
sögur og ævintýri.
Sigrún talaði af mikilli hlýju um
bernsku sína, foreldra sína, systkini
og samferðafólk og sagði vel frá at-
burðum sem markað höfðu spor í líf
hennar. Eins fannst mér ómetanlegt
hvernig hún ræddi um kennsluna,
ævistarfið. Þar nutu hæfileikar henn-
ar sín, þolinmæði, umburðarlyndi og
mannkærleikur. Gamlir nemendur
hafa sýnt henni sóma og minnst henn-
ar að verðleikum í tímans rás.
Sigrún varð fyrir þeirri raun að
missa Ármann, manninn sinn, eftir
aðeins tólf ára sambúð. Hún gæddi
minningarnar lífi, sagði mér oft frá
honum og mér fannst ég næstum hafa
þekkt hann. Ég leyfi mér að vitna hér
í minningargrein Benedikts Tómas-
sonar um Ármann (1954), en þar segir
um þau hjónin „þau voru einnar sál-
ar“, og enn um hinn mikla missi „þeg-
ar kemur að konu og börnum hæfir
þögnin ein“.
Sigrún stóð eins og klettur með
börnum sínum, studdi þau öll til
mennta og hjálpaði á alla lund um
áratugi. Þau hafa af heilum hug sýnt
þakklæti sitt og ást með dyggum
stuðningi við hana, einkum þegar árin
færðust yfir og heilsan fór að gefa sig.
Í mínum huga er Sigrún krýnd
amma aldarinnar, slíkt var samband
hennar og barnabarnanna.
Ég sé tengdamóður mína fyrir
mér, blærinn gárar kjólinn, hún veif-
ar brosandi til okkar á leið í ferðina
miklu, inn í ljósið – á undan okkur hin-
um. Guði sé lof fyrir Sigrúnu Guð-
brandsdóttur.
Margrét Skúladóttir.
Sigrún tengdamóðir mín var fáguð
baráttukona í eðli sínu. Hún stóð ein
uppi með fimm ung börn þegar Ár-
mann maður hennar féll frá. Þá hóf
hún kennslustörf að nýju í Melaskól-
anum og vann auk þess hörðum hönd-
um í öllum sumarleyfum. Hún bar
fram veitingar í Ingólfskaffi eða var
skipsþerna á olíuskipinu Hamrafelli
sem þá sigldi á hafnir við Svartahaf.
Tvær dæturnar voru með henni á
þessum ferðalögum, sem þóttu sér-
stæð fyrir einstæða móður á þeim
tíma. Með mikilli vinnu tókst Sigrúnu
að koma börnunum til manns og eign-
ast nýtt og gott húsnæði í Sólheimum
23 þegar Voga- og Heimahverfi voru í
uppbyggingu. Auðnaðist henni að
skapa sér og fjölskyldunni þar gott
athvarf. Hún hóf að kenna við Voga-
skólann og starfaði þar í 20 ár unz hún
lét af störfum fyrir aldurssakir. Enn
var þó eftir starfskröftum hennar
sótzt og tók hún að sér aðstoðar-
kennslu tímabundið við Ölduselsskóla
eftir að hún fór á eftirlaun. Efri árin
hafa verið henni í heild hagstæð þó að
allmjög hafi hallað undan fæti síðustu
misserin. Hún hlaut hægt andlát í
dymbilvikunni, komin á nítugasta ald-
ursár.
Fyrir tæpum 40 árum bar fundum
okkar Sigrúnar fyrst saman. Ég
skynjaði strax atorkuna og framtaks-
semina hjá þessari myndarkonu. Eðl-
islæg glaðværð og meðfædd jákvæð
afstaða til hlutanna hafa verið henni
mjög til styrktar þegar á móti blés.
Við minnumst hennar við tímafreka
heimavinnu og undirbúning kennslu-
stundanna. Man ég hvað hún lagði
mikla rækt við verkefni í líffræði-
kennslunni, sem þá var nokkur nýj-
ung í skólastarfinu. Hún lifði alltaf
mjög heilsusamlegu lífi, var bindind-
ismaður, stundaði líkamsæfingar og
hafði ævinlega nóg fyrir stafni. Féll
aldrei verk úr hendi. Íbúðin í Sól-
heimunum var ávallt glæsileg og til
fyrirmyndar þó að farið væri að hægj-
ast um í almennum heimilisstörfum,
þegar ég kom við sögu. Á sumrin
spígsporaði Sigrún í árroðanum niður
í Laugardalslaug og synti þar af
kappsemi. Skömmu síðar var hún
komin í Hafnarfjarðarstrætó á leið
suður á Sólvang að huga að föður sín-
um, sr. Guðbrandi Björnssyni, sem lá
þar rúmfastur í hárri elli. Hún hafði
reglulega samband við systkini sín,
fjölda vina og ættingja hér heima og
skrifaðist á við kunningja, sem hún
hafði kynnzt erlendis. Áður en maður
vissi var hún farin í heimsókn til
starfssystra á Norðurlöndum eða
flogin í ferðalag með dönskum kenn-
arasamtökum til Egyptalands. Börn
hennar hafa verið búsett úti á landi og
erlendis um lengri eða skemmri tíma
og varð það tilefni fjölda heimsókna
fyrir Sigrúnu.
Alla tíð var Sigrún að endurmennta
sig. Hún sótti ótal námskeið kennara
innanlands og utan. Ekki efa ég að
starfið í kennslustofunni hennar hafi
verið árangursríkt enda hafa fyrrum
nemendur sýnt henni þakklætisvott
við ýmis tækifæri. Kennslan og upp-
eldisstarfið í skólanum var henni köll-
un, sem hún ræddi oft í hópi fjölskyld-
unnar. Ekki hafa þær umræður verið
niðurdrepandi eða letjandi því að
börnin, tengdafólkið og nokkur
barnabörnin hafa lagt fyrir sig
kennslu eða fengizt við þau störf
tímabundið. Margt mátti læra af
reynslu Sigrúnar frá því að hún út-
skrifaðist úr Kennaraskólanum og
stofnaði sem ung stúlka smábarna-
skóla á Akranesi. Síðan réð hún sig í
kennslu vestur á Patreksfjörð. Þar
voru sumir nemendurnir búnir að
vera til sjós og fóru í land til að setjast
á skólabekk. Var því lítill aldursmun-
ur á kennslukonunni ungu og þessum
nemendum hennar. En allt gekk að
óskum og oft hef ég hitt gamla nem-
endur Sigrúnar frá Patreksfirði, sem
farið hafa um hana einstaklega vin-
samlegum orðum, fullum af hlýju og
þakklæti. Á sunnudögum settist hún
við orgelið í kirkjunni og lék undir við
guðsþjónustur. Svo kom að því að hún
flyttist til Reykjavíkur, þar sem hún
gekk að eiga Ármann Halldórsson,
skólastjóra Miðbæjarskólans, og síð-
ar námsstjóra. Þau bjuggu í skólahús-
inu um skeið og starfaði Sigrún þar
við hlið manns síns. Síðar fluttu þau í
nýbyggt fjölbýlishúsið á Hringbraut
39 og þar tóku heimilisstörf og barna-
uppeldi tíma hennar allan þar til Ár-
mann lézt. Þá breyttust hagir fjöl-
skyldunnar mjög og Sigrún varð
fyrirvinna heimilisins.
Sigrún hefur verið mér sérstaklega
góð tengdamóðir, Steinunni ástrík
móðir og börnum okkar einstök
amma. Við áttum samastað hjá Sig-
rúnu meðan við leituðum varanlegra
úrlausna í húsnæðismálum fjölskyld-
unnar á fyrstu hjúskaparárunum og
æ síðan höfum við haft við hana náið
og gott samband. Við höfum ferðazt
með henni innanlands og utan. Ekk-
ert virtist henni jafnkært og að fara
norður í Skagafjörð og koma á kirkju-
staðina, þar sem faðir hennar og afi
þjónuðu sem prestar. Miklibær, Við-
vík, Hofsós og Hólar vöktu hjá henni
hlýjar endurminningar úr bernsku.
Ófáar sögur sagði hún okkur og
barnabörnum sínum af lífinu í Skaga-
firði á uppvaxtarárunum og sérstæð-
um og skemmtilegum sveitungum
þar.
Sigrún naut stundanna utan
kennslustofunnar í friðsæld á heim-
ilinu og með fjölskyldu sinni. Hún
hafði sig lítið í frammi á mannfundum
og í félagslífi. Meðan ég hafði afskipti
af stjórnmálum var það þegjandi
samkomulag að ræða þau ekki mikið
á heimili frú Sigrúnar. Reyndar var
ekki ýkja mikill munur á viðhorfum
okkar þó með örlítið öðrum formerkj-
um væru. Hún var jafnaðarmaður og
greiddi samvizkusamlega félagsgjöld
sín til Alþýðuflokksfélags Reykjavík-
ur, sama hvað á gekk í þeim samtök-
um. Jafnaðarstefnan var henni lífs-
hugsjón, sem hafin var yfir allan efa
og var ekki til umræðu.
Síðustu árin dvaldist hún á hjúkr-
unarheimilinu Skjóli og naut þar ein-
staklega góðrar aðhlynningar. Starfs-
fólk þar á miklar þakkir skildar fyrir
þá alúð og umhyggju, sem það hefur
sýnt Sigrúnu. Í röðum starfsmanna
eru allmargir nýbúar. Það sem á
vantar í íslenzkukunnáttu hjá þeim er
margfalt bætt upp með vingjarnlegu
viðmóti og umhyggjusemi við gamla
fólkið.
Þegar aðstæður voru orðnar þann-
ig að samtöl okkar Sigrúnar um
einskisverð atvik líðandi stundar áttu
ekki við lengur brugðum við á þann
leik að leita um hugarfylgsnin að vel
geymdum fjársjóðum íslenzkrar ljóð-
listar, sem Sigrún hafði numið á yngri
árum og löngum kennaraferli sínum.
Þarna sat ég með ljóðabækurnar og
hafði varla við að fylgja henni eftir,
því að ég kunni þegar bezt lét fyrstu
tvö erindin, en hvíslaði orði og orði ef
hik kom á hana í upphafi fimmta eða
sjötta erindis. Allt rann þetta fram
áreynslulaust eins og það hafði jafnan
áður gert þegar hún fór með kvæða-
bálka og þulur fyrir barnabörnin fyrr
á árum. Mannsheilinn er ólíkindatól
en þetta var að mörgu leyti lýsandi
fyrir Sigrúnu því að hún var unnandi
ljóða, skáldsagna og tónlistar, sem
hún naut jafnan í ríkum mæli þegar
hún hafði næði til heima í Sólheimum.
Ekki er ofsagt, að með Sigrúnu sé
gengin mikil mannkostakona, sem af
stakri samvizkusemi, dugnaði og
hjartahlýju gerði allt betra og bjart-
ara í kringum sig. Þessum áberandi
eiginleikum í fari hennar var ómet-
anlegt að fá að kynnast og njóta.
Blessuð sé minning hennar.
Markús Örn Antonsson.
Nú í vetrarlok lést tengdamóðir
mín, Sigrún Guðbrandsdóttir, á ní-
tugasta aldursári og langar mig að
minnast hennar í fáeinum orðum. Sig-
rún fæddist og ólst upp í Viðvík í
Skagafirði í hópi fjögurra annarra
systkina. Hún leit alltaf á Skagafjörð
sem sína heimasveit þótt hún hafi far-
ið þaðan ung til að afla sér mennt-
unar. Leið prestdótturinnar úr
Skagafirði lá í Kennaraskólann í
Reykjavík þaðan sem hún lauk prófi
og réð sig að því loknu til kennslu á
Patreksfirði, kornung að aldri. Pat-
reksfirðingar hrifust af hinum unga
og glæsilega kennara sem auk
kennslunnar tók að sér orgelleik og
kórstjórn í kirkjunni. Hún hélt alla tíð
sambandi við fyrstu nemendur sína
og taldi sig eiga í þeim hvert bein og
þessir gömlu nemendur hennar töldu
það ekki nema rétt og skylt, að fara
eftir því sem kennararinn bað þá um
þótt áratugir væru liðnir frá því hún
kenndi þeim.
Sigrún helgaði sig kennslu með
nokkru hléi meðan börn hennar voru
á unga aldri.
Hún giftist Ármanni Halldórssyni,
skólastjóra og síðar námsstjóra, árið
1941 en hann lést löngu fyrir aldur
fram árið 1953 frá eiginkonu og fimm
börnum á aldrinum tveggja til ellefu
ára. Þá reyndi á ungu konuna sem
stóð ein uppi með barnahópinn. Sig-
rún sýndi þá eins og ætíð að henni var
ekki fisjað saman. Þá reið baggamun-
inn fyrir ekkjuna sú aðstoð sem hún
naut frá trygginga- og lífeyriskerfinu
sem samflokksmenn Sigrúnar og
Ámanns í Alþýðuflokknum höfðu bar-
ist fyrir um árabil.
Hún hóf kennslu í Melaskólanum
og síðar í Vogaskóla þar sem hún
kenndi um árabil. Með hjálp barna
sinna og fleiri sem stóðu henni næst
tókst henni að festa kaup á íbúð í Sól-
heimum 23 eftir að litla íbúðin á
Hringbraut, sem þau Ármann höfðu
keypt, var orðin alltof lítil. Hún lauk
sjálf við að mála og innrétta íbúðina í
Sólheimum og þar bjó hún í tæplega
fjörutíu ár. Hún stundaði fulla
kennslu og rúmlega það, hélt ein
heimili og annaðist barnahópinn sinn
hvort sem það var í skólanum eða
heima með stakri natni, umhyggju og
eldmóði sem var henni í blóð borinn.
Í kennslustarfinu var hún alla tíð
hinn hvetjandi, áhugasami og nýj-
ungagjarni kennari. Í kringum 1970
var hún fengin í hóp fólks sem tók að
sér að útbúa nýtt námsefni í náttúru-
fræðum fyrir yngri bekki grunnskóla
en sú kennslugrein var hennar uppá-
haldsgrein. Hún sótt námskeið á
sumrin hérlendis og erlendis og var
alltaf að viða að sér einhverju sem
gæti nýst nemendum hennar í fram-
tíðinni. Ég veit að margir nemendur
hennar minnast hennar með hlýhug.
Einn nemandi hennar orðaði það svo:
„Sigrún hafði lag á að láta manni finn-
ast að maður væri margfalt betri í öllu
en maður var ef til vill í rauninni, en
það sjálfstraust sem hún byggði upp
var ómetanlegt fyrir lítinn óframfær-
inn drengstaula.“
Eftir að störfum hennar lauk í
Vogaskóla og hún var komin á átt-
ræðisaldur fékk vinkona hennar, Ás-
laug Friðriksdóttir, sem þá var skóla-
stjóri i Ölduselsskóla, hana til að
annast hjálparkennslu. Hún dreif sig
með strætisvagni á hverjum morgni
til að sinna þeim erfiðu verkefnum
sem hjálparkennsla í grunnskóla er.
Þar kenndi hún ýmsum að lesa sem
um árabil höfðu átt í erfiðleikum að ná
þeim erfiða hjalla. Þá starfaði hún af
krafti með félagi eftirlaunakennara
og var formaður þeirra samtaka um
hríð. Hinn eðlislægi áhugi Sigrúnar á
börnum og lífskraftur, sem nýttist
henni svo vel í kennslunni, kom einnig
mjög fram í samskiptum hennar við
barnabörnin og barnabarnabörnin.
Hún lék við þau, huggaði þau, spilaði
við þau, sagði þeim sögur, söng með
þeim, kenndi þeim bænir og sumum
kenndi hún að lesa.
Hvenær sem hún kom því við var
hún tilbúin að gæta þeirra og vera
með þeim og veit ég að þau búa að því
alla ævi. Það verður aldrei fullþakkað.
Sigrún Guðbrandsdóttir var gæfu-
kona um margt í lífinu þó stundum
gæfi á bátinn. Hún skilaði frábæru
ævistarfi bæði í þágu nemenda sinna
og ekki síður í þágu barna sinna og
barnabarna. Hún var líka stolt af sínu
fólki og efaðist ekki um að þar færi
úrvalsfólk. Hún sagði gjarnan að hún
ætti góð börn, góð tengdabörn, góð
barnabörn og barnabarnabörn og því
væri engin þörf að kvarta.
Hannes Pétursson skáld, sem er
ættaður úr Skagafirði eins og Sigrún,
segir í einu ljóða sinna:
„Þegar þið eruð nálægt.“
Ykkur var ást mín gefin
allt sem að höndum ber.
Þið leggið augu mín aftur
þegar efsta lífsstundin þver.
Allra síðustu árin reyndust tengda-
móður minni nokkuð erfið á köflum.
Líkaminn var farinn að gefa eftir og
hin skarpa hugsun og minni eldhug-
ans farið að daprast. Síðustu misserin
var hún til heimilis á dvalarheimilinu
Skjóli þar sem frábærlega vel var
annast um hana og viljum við að-
standendur þakka umhyggju og gott
viðmót starfsfólksins. Á Skjól heim-
sótti einhver ættingi eða vinur hana á
hverjum degi. Í herberginu sínu að
Skjóli fékk hún hægt andlát 27. mars
sl. í hópi þeirra sem stóðu henni næst.
Elías Ólafsson.
SIGRÚN GUÐ-
BRANDSDÓTTIR
 Fleiri minningargreinar um Sig-
rúnu Guðbrandsdóttur bíða birt-
ingar og munu birtast í blaðinu
næstu daga.