Morgunblaðið - 25.04.2002, Blaðsíða 52

UMRÆÐAN
52 FIMMTUDAGUR 25. APRÍL 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Í DAG, á degi um-
hverfisins, taka margir
aðilar innan vébanda
Ferðaþjónustu bænda
upp umhverfisstefnu
fyrir gististaði sína.
Þeirra framtak í um-
hverfismálum er í beinu
framhaldi af aðalfundi í
mars sl. þar sem sam-
þykkt var viljayfirlýs-
ing um að taka upp um-
hverfisstefnu hjá
Ferðaþjónustu bænda á
næstu tveimur árum.
Þeir framsæknu hefjast
handa strax og þessi
dagur á án efa eftir að
verða þeim minnisstæður þegar fram
í sækir, ekki síst vegna þess að árið í
ár er af Sameinuðu þjóðunum tilnefnt
sem alþjóðlegt ár umhverfisvænnar
ferðaþjónustu.
Ábati umhverfisstefnunnar
Umhverfisstefna Ferðaþjónustu
bænda tekur eins og allar aðrar um-
hverfisstefnur mið af þeim heildar-
þáttum sem unnið er
eftir innan Staðardag-
skrár 21. Með umhverf-
isstefnu Ferðaþjónustu
bænda er unnið að
orkusparnaði, stefnt að
grænum innkaupum
eins og umhverfisráðu-
neytið skilgreinir þau,
flokkun á sorpi, vernd-
un menningarminja í
nánasta umhverfi við
fyrirtækin, öflun frekari
upplýsinga um um-
hverfismál og svo og
fræðsla fyrir starfs-
menn svo nokkuð sé
nefnt. Með umhverfis-
stefnu eru fyrirtækin að
setja sér vinnureglur sem þjóna þeim
tilgangi að draga úr áreiti við um-
hverfið og stjórna orkunotkun. Á
þann hátt eru fyrirtækin einnig að
renna styrkari stoðum undir rekstur
sinn og bæta hag með sparnaði.
Skref fyrir skref í
átt að betra umhverfi
Með umhverfisstefnu marka fyrir-
tæki sér þá stefnu að vinna eftir
ákveðnum starfsreglum sem draga úr
skaðlegum áhrifum rekstursins á um-
hverfið. Þegar reglurnar hafa verið
mótaðar fara fyrirtækin smátt og
smátt að vinna samkvæmt þeim. Í
sumum tilvikum eru þau að starfa á
sama hátt og þau hafa lengi gert, því
margir hafa t.d. flokkað sorpið sitt
mjög lengi, en í öðrum tilvikum eru þau
að taka upp nýja starfshætti. Enginn
lýkur slíku verki á einu augnabliki en
stefnan hefur verið mörkuð og eftir
henni verður unnið í framtíðinni.
Trygging fyrir neytandann
Sú stefna sem mörkuð er í dag á því
án efa eftir að nýtast bæði aðilum inn-
an Ferðaþjónustu bænda svo og við-
skiptavinum þeirra í framtíðinni. Með
umhverfisstefnu eru fyrirtækin að
tryggja neytandanum ákveðin gæði.
Þau gæði eru oft óáþreifanleg og fel-
ast t.d. í betra lofti innandyra vegna
þess að málað er með umhverfis-
vænni málningu og/eða staðurinn er
reyklaus með öllu. Eins geta þau fal-
ist í því að rúmfatnaður og handklæði
eru þvegin úr umhverfisvænum
þvottaefnum og valda því ekki of-
næmi eða útbrotum og af leirtaui
kemur ekki aukabragð vegna þess að
það er þvegið úr umhverfisvænu
þvottaefni. Á móti leita ferðaþjón-
ustufyrirtæki með umhverfisstefnu
oft eftir þátttöku viðskiptavina sinna
og biðja þá að spara þvotta með því að
endurnota handklæði eða draga úr
vatnsnoktun með því að skrúfa fyrir
vatnið meðan þeir sápa sig í sturt-
unni. Þannig verður umhverfisvernd
að samstarfsverkefni seljenda og
neytenda þjónustunnar.
Fyrir framtíðina
Ferðaþjónusta bænda horfir til
framtíðar með umhverfisstefnu sinni.
Hún vill að Ísland verði gott ferða-
þjónustuland um mörg ókomin ár. Að
hér blómstri auðugt mannlíf samhliða
þjónustu við ferðamenn sem koma til
að skoða og njóta þeirrar náttúru og
sérstöðu sem Ísland hefur upp á að
bjóða. Í allri kennslu í ferðamálafræð-
um, bæði hér á landi og erlendis, er
lögð áhersla á umhverfisvæna ferða-
þjónustu sem felst meðal annars í því
að huga að og vernda landgæði svo
einstakir og stundum fáfarnir áfanga-
staðir verði ekki að yfirfullum fjölda-
ferðamannastöðum, en þróunin þarna
á milli getur verið hröð. Með framlagi
sínu til umhverfismála vill Ferðaþjón-
usta bænda leggja umhverfisvernd
hér á landi lið því hver blettur á land-
inu er merkilegur og að honum þarf
að huga.
Framsæknir
ferðaþjónustu-
bændur
Guðrún G.
Bergmann
Höfundur stundar umhverfisvæna
ferðaþjónustu á Brekkubæ, Helln-
um, og er aðili að Ferðaþjónustu
bænda.
Umhverfisvernd
Með umhverfisstefnu
marka fyrirtæki sér þá
stefnu, segir Guðrún G.
Bergmann, að vinna
eftir starfsreglum sem
draga úr skaðlegum
áhrifum rekstursins á
umhverfið.
VIÐ Garðyrkju-
skóla ríkisins, Reykj-
um í Ölfusi, fer fram
öflugt starf á sviði
endurmenntunar fyrir
fagfólk í græna geir-
anum. Einnig er boðið
upp á fjölbreytt úrval
af námskeiðum fyrir
áhugafólk á öllum
sviðum garðyrkjunn-
ar, s.s. í skógrækt,
landgræðslu og
blómaskreytingum.
Nýverið kom út sam-
eiginlegur bæklingur
menntastofnana land-
búnaðarins, þ.e. Garð-
yrkjuskólans, Hóla-
skóla og Landbúnaðarháskólans á
Hvanneyri þar sem glögglega má
sjá hversu fjölbreytt námskeiða-
framboðið er.
1.000 þátttakendur
á 45 námskeiðum
Á síðasta ári voru haldin 45 end-
urmenntunarnámskeið á vegum
Garðyrkjuskólans með um 1.000
þátttakendum. Námskeiðin fóru
fram víðsvegar um landið og voru
yfirleitt mjög vel sótt. Það er
stefna skólans að fara með nám-
skeiðin til fólksins, þangað sem
þátttaka er hverju sinni en að
sjálfsögðu er skólahúsnæðið einnig
mikið notað undir starfsemina
enda er aðstaða þar til námskeiða-
halds til fyrirmyndar. Á árinu 2002
stefnir skólinn að því að gera enn
betur í endurmenntunarstarfinu,
bjóða upp á fjölbreytt námskeið af
öllum gerðum þar sem allir ættu
að finna eitthvað við
sitt hæfi.
Rekstur grænna
fyrirtækja
Eitt af lengri nám-
skeiðum sem skólinn
býður upp á er nám-
skeið sem nefnist;
„Rekstur grænna fyr-
irtækja – bókhald og
skattamál“. Nám-
skeiðið verður haldið á
sex föstudögum í mars
og apríl. Þar verður
fjallað um allt það
helsta sem viðkemur
rekstri fyrirtækja,
eins og t.d. bókhald,
fjármálastjórn, markaðsmál og
gæðastjórnun, svo eitthvað sé
nefnt. Sérstök áhersla verður lögð
á bókhald og skattamál. Námskeið-
ið er sérstaklega ætlað þeim sem
reka garðyrkjufyrirtæki eða annan
sambærilegan rekstur. Leiðbein-
endurnir eru allt sérfræðingar á
sínu sviði en námskeið sem þetta
hefur verið haldið á vegum skólans
síðustu ár við miklar vinsældir.
Grænni skógar
Skólinn er í sérstöku samstarfi
við Skógrækt ríkisins og Land-
græðslu ríkisins um skógræktar-
og landgræðslufræðslu, sem hefur
verið afar farsælt síðustu ár. Þess-
ar þrjár stofnanir hafa komið upp
sérstöku verkefni á Suðurlandi,
ásamt Suðurlandsskógum og Fé-
lagi skógarbænda á Suðurlandi
sem kallast „Grænni skógar“. Um
er að ræða þriggja ára nám í skóg-
rækt sem er metið til eininga.
Námið fer fram í námskeiðaformi
og er ætlað fólki sem er komið af
stað í skógrækt og öllu öðru
áhugafólki, sem hyggur á nytja-
skógrækt í framtíðinni. Námskeið-
ið á Suðurlandi er fullt, 25 manns,
en það hófst haustið 2001 og lýkur
í árslok 2003. Nú er ætlunin að
hefja svipað nám á Vesturlandi og
Norðurlandi í samstarfi við lands-
hlutaverkefni skógræktar og fleiri
aðila, sem hefjast í haust. Þá er
verið að skoða möguleika með
samskonar nám í öðrum landshlut-
um.
Galdrasópar og flautugerð
Þau námskeið sem hafa slegið
hvað mest í gegn hjá Garðyrkju-
skólanum síðustu ár eru hand-
verksnámskeið sem heita „Lesið í
skóginn“ og „Tálgað í tré“, en þau
eru haldin í samvinnu við Skóg-
rækt ríkisins. Á síðasta ári voru
haldin fjölmörg námskeið á þessu
sviði og þau verða miklu fleiri í ár
og dagskráin verður fjölbreyttari.
Nokkur grunnnámskeið verða t.d.
haldin fyrir byrjendur og síðan
framhaldsnámskeið, t.d. í hús-
gagnagerð, körfu- og gardínugerð,
fígúratívum tréskurði og flautu-
gerð, skeftingu handverkfæra og
gerð skeiða, bolla/krúsa, göngu-
stafa og galdrasópa, svo eitthvað
sé nefnt. Þá verður boðið upp á
vikunámskeið í sumar á Flúðum og
einnig fjölskyldunámskeið í Garð-
yrkjuskólanum. Sérstakur bækl-
ingur hefur verið gefinn út um
þessi námskeið og hægt er að fá
hann sendan í pósti með því að
setja sig í samband við skrifstofu
Garðyrkjuskólans.
Björt framtíð
garðyrkjunnar
Það er alveg ljóst að framtíð ís-
lenskrar garðyrkju er mjög björt.
Það sjáum við best á þeim mikla
áhuga sem er á náminu við Garð-
yrkjuskólann svo ekki sé minnst á
endurmenntunarstarfið sem
blómstrar um þessar mundir. Það
er ánægjulegt að sjá hvað garð-
yrkjumenn og þeirra starfsfólk er
duglegt við að tileinka sér nýj-
ungar í greininni og vill fylgjast
með hvað er að gerast hverju sinni
með því að sækja námskeiðin. Eitt
af markmiðum skólans er að bjóða
upp á hæfustu leiðbeinendurna
hverju sinni á námskeiðunum. Þá
er líka töluvert gert af því að leita
út fyrir landsteinana og fá erlenda
aðila til að miðla reynslu sinni til
íslensku garðyrkjustéttarinnar.
Allar nánari upplýsingar um nám-
skeið Garðyrkjuskólans er hægt að
finna á heimasíðu hans, www.reyk-
ir.is.
Öflugt endurmenntunarstarf
við Garðyrkjuskólann
Magnús Hlynur
Hreiðarsson
Höfundur er endurmenntunarstjóri
Garðyrkjuskólans.
Nám
Framtíð íslenskrar
garðyrkju, segir
Magnús Hlynur
Hreiðarsson, er björt.
VARÐANDI sam-
skipti og fjárveitingar
sveitarstjórna til
íþróttafélaga tel ég rétt
að gerðir séu sam-
starfssamningar. Í
samstarfssamningum
koma fram peninga-
greiðslur frá sveitarfé-
laginu til íþróttastarfs-
ins og skyldur sem
félagið þarf að uppfylla
í staðinn.
Ég er ekki að tala
um húsaleigustyrki
þeir eru of sjálfsagðir
til að eyða orðum á,
heldur peningastyrki
til daglegs reksturs félaganna t.d.
þjálfunarkostnað, ferðakostnað og
skrifstofukostnað. Í samningnum
þarf að koma fram; samskiptaform
milli aðila, verkefni sem félagið vinn-
ur fyrir bæinn, kröfur um þjálfara-
menntun, eftirlit með fjárreiðum fé-
lagsins, skil á bókhaldi, engir
skuldastyrkir og heimild til að fella
niður styrkinn ef þessir
hlutir eru ekki í lagi.
Það er líka hægt að
setja í samninginn
verkefni sem bærinn
þarf hvort eð er að
kaupa af verktaka.
Verkefni sem sjálf-
boðaliðar geta unnið á
ódýrari máta en bær-
inn og haldið eftir mis-
muninum.
Samningur sem
þessi dregur úr tog-
streitu, eykur vinnufrið
og færir aðalstjórn vald
til að geta sinnt lög-
boðnum eftirlitsskyld-
um. Jafnframt minna
líkur á skuldasöfnun, starfið verður
betra og síðast en ekki síst þá fær
bæjarstjórnin hrós og allir eru
ánægðir.
Af hverju eiga íþróttafélög
rétt á slíkum samningi?
Íþróttafélag er ekkert annað en
þjónustustofnun fyrir sveitarfélagið,
almenning, skattgreiðendurna. Af
hverju á að styrkja eitt en ekki ann-
að? Af hverju á að styrkja tónlistar-
skólana en ekki íþróttafélögin? Af
hverju eiga örfáir sjálfboðaliðar að
vinna baki brotnu til að aðrir geti
stundað áhugamál sitt og heilbrigt
líferni?
Í dag eru íþróttafélögin oftast rek-
in eins og einkafyrirtæki en eigand-
inn í formi sjálfboða fær engan
ágóða, engin laun og varla ánægju af
starfinu, heldur einungis kröfur og
skammir. Það er ekki eins og verið
sé að greiða nefndarlaun eða launaða
stjórnarfundi. Maður sem situr í
stjórn fyrirtækis fær allt að 160.000
kr. á mánuði fyrir fundarsetu en sá
sem sér um að barnið hans geti
stundað heilbrigða líkamsrækt á
meðan, fær ekki neitt. Fyrir þá
vinnu sem félögin skila þá eiga þau
rétt á að fá fasta samstarfsamninga,
fastar peningagreiðslur. Það er bein-
línis skylda sveitarfélaganna.
Og ég er ekki einungis að tala um
stóru íþróttafélögin. Það þarf að
tryggja að öll íþróttafélög sitji við
sama borð.
Það er mín skoðun að samskipti
við sveitarstjórnir eigi að vera í
gegnum svona samstarfssamninga.
Þá vita allir sínar skyldur og þeir
sem reka félagið vita hvað þeir fá og
þar af leiðandi hvað má. Það á ekki
að þurfa að treysta á að geta seilst í
„vasa“ bæjarins.
Ágætu sveitarstjórnarmenn. Sýn-
ið nú frumkvæði í verki og bjóðið
íþróttafélögunum upp á samstarfs-
samninga og viðurkennið þannig það
mikla forvarnarstarf sem þau inna af
hendi fyrir ykkur. Ef ekki þá geta
þið einfaldlega tekið við öllum
rekstrinum og sjálfboðaliðarnir fara
að sinna sínum eigin málum, sinni
eigin fjölskyldu til dæmis. Við skul-
um setja okkur það markmið að eftir
tvö ár verði öll íþróttafélög sem
sinna barna- og unglingastarfi kom-
in með samstarfssamninga við sveit-
arfélögin.
Forsvarsmenn íþróttafélaga. Boð-
um til opinberra funda með bæjar-
fulltrúum og öðrum frambjóðendum
fyrir 25. maí og fáum loforð fyrir
samstarfssamningum.
Undiritaður heldur fyrirlestur um
þetta málefni á ráðstefnu um íþróttir
í Mosfellsbæ 3. maí.
Samstarfssamningar
milli sveitarstjórna
og íþróttafélaga
Valdimar Leó
Friðriksson
Íþróttir
Samningur sem
þessi, segir Valdimar
Leó Friðriksson,
dregur úr togstreitu,
eykur vinnufrið og færir
aðalstjórn vald til að
geta sinnt lögboðnum
eftirlitsskyldum.
Höfundur er formaður UMSK.